«Αν δεν έχεις θέμα για την Κυριακή, γράψε έναν ανασχηματισμό ή πρόωρες εκλογές». Η ατάκα έχει ακουστεί και δεν θα πάψει ίσως ποτέ να λέγεται μεταξύ δημοσιογράφων στο λεγόμενο «πολιτικό» τμήμα των εφημερίδων.
Την περίοδο Μητσοτάκη, σχεδόν κάθε Κυριακή από το 2020 και μετά έπαιζε το σενάριο των πρόωρων εκλογών. Δεν τα έγραφαν από το κεφάλι τους οι πολιτικοί συντάκτες. Κάποιος, συνήθως σύμβουλος του Πρωθυπουργού που είχε κάνει την ανάλογη εισήγηση, ήθελε να δει τη σοφή και πάντοτε «σωτήρια» πρότασή του απλωμένη στο σαλόνι μας εφημερίδας.
Βεβαίως, οι δημοσιογράφοι, για να προστατεύσουν την αξιοπιστία τους, προσέθεταν πάντοτε στο ρεπορτάζ και τη φράση πασπαρτού ότι «τον τελικό λόγο για την ημερομηνία των εκλογών τον έχει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός που δεν έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του».
Κάπως έτσι, Κυριακή με Κυριακή, κάηκαν όλα τα σενάρια περί ανασχηματισμού και πρόωρων εκλογών. Τώρα μιλάμε πλέον για την ημερομηνία των εκλογών (σκέτο) και έχουμε αναφορές στους δύο μήνες που ενδέχεται θα στηθεί η πρώτη κάλπη από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό.
Ετσι, ενώ μέχρι την Δευτέρα το πρωί το σενάριο των εκλογών, με βάση τους προηγούμενους χρησμούς Μητσοτάκη και τη συνισταμένη των «πηγών» του Μαξίμου, κατέτεινε για την πρώτη κάλπη στην 9η Απριλίου, μια εβδομάδα πριν το Πάσχα, πλέον έχουμε νέα δεδομένα.
Την Δευτέρα το απόγευμα, ο Πρωθυπουργός ανέφερε στα γραφεία της ΝΔ ότι οι πρώτες εκλογές «θα γίνουν, είτε τον Απρίλιο, είτε τον Μάιο» ενώ οι δεύτερες «θα γίνουν 4 με 5 εβδομάδες μετά».
Η αναφορά στον Μάιο μάλλον δεν ήταν τυχαία. «Μην αποκλείετε τις πρώτες κάλπες τον Μάιο» σχολίαζε το ίδιο βράδυ κυβερνητική πηγή μιλώντας στο Protagon.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Υπάρχουν όντως παράγοντες που ευνοούν την 14η Μαΐου έναντι της 9ης Απριλίου; Φαίνεται πως ναι, αλλά τα συμπεράσματα αυτά δεν προκύπτουν «αυτόματα» από τη χρονική συσχέτιση των εκλογών σε Ελλάδα και Τουρκία.
Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Ο Απρίλιος είναι ο μήνας «κλειδί»
Είναι γεγονός ότι ο Ερντογάν θύμισε ότι ο «Μεντερές νίκησε στις εκλογές στις 14 Μαΐου του 1950» τροφοδοτώντας σενάρια πρόωρων εκλογών στην Τουρκία σε αυτήν ακριβώς την ημερομηνία καθώς και εκτιμήσεις στην Αθήνα για «παράλληλες» εκλογές τον Μάιο.
Η σκέψη είναι λογική. Καλό θα ήταν ασφαλώς να μην κληθεί να αντιμετωπίσει έναν απρόβλεπτο Ερντογάν, ο οποίος θα εργαλειοποιεί προεκλογικά την ένταση με την Ελλάδα, ένας δικαστικός που θα υπηρετεί ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, μόνος και έρημος, στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ομως το σκεπτικό για τον Μάιο δεν προέκυψε γραμμικά λόγω Τουρκίας. Το νέο σενάριο για τις πρώτες εκλογές φαίνεται ότι προέρχεται περισσότερο από εκτιμήσεις εσωτερικού χαρακτήρα (θα επανέλθουμε).
Αλλωστε, παρότι το κεφάλαιο της εθνικής ασφάλειας λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη, η κυβέρνηση δεν επιθυμεί τον ετεροπροσδιορισμό. Η επίσημη θέση είναι αυτή που εξέφρασε ο Πρωθυπουργός το Σάββατο στην Αλεξανδρούπολη: «Δεν πιστεύω ότι θα έχουμε θερμό επεισόδιο. Ανησυχώ για την εντεινόμενη ρητορική. Ζητώ από την Τουρκία να αντιληφθεί ότι η εργαλειοποίηση της εξωτερικής πολιτικής για λόγους εσωτερικής, κομματικής κατανάλωσης δεν είναι η σωστή στρατηγική».
Επομένως αν όχι ο… Ερντογάν, ποιος; Η πιο σύντομη και κάπως απλουστευτική απάντηση είναι… «ο Απρίλιος». Τα χαρακτηριστικά, δηλαδή, που συγκεντρώνει αυτός ο μήνας και που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που γίνονται θα ενισχύσουν την κυβέρνηση αν τον διανύσει ολόκληρο και τελικά οι πρώτες κάλπες στηθούν τον Μάιο.
Ας τα δούμε ένα-ένα για να καταλήξουμε στις πιθανές ημερομηνίες, λαμβάνοντας υπόψη τον σκόπελο των πανελλαδικών εξετάσεων.
Κι αν «βγει» τελικά ο χειμώνας;
Το νέο στοιχείο είναι ότι στο Μέγαρο Μαξίμου καταγράφουν σε φανερές και κρυφές δημοσκοπήσεις μια ανοδική τάση σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση της ΝΔ και του ίδιου του Πρωθυπουργού. Αρμόδιες πηγές σημείωναν τις τελευταίες ώρες πως, πρώτον, «ανεβαίνει το ποσοστό αυτών που θέλουν αυτοδύναμη κυβέρνηση» και, δεύτερον, ότι το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης «θα καθορίσει τις εξελίξεις».
Τι σημαίνουν τα δύο αυτά σημεία;
-Πρώτον, σε αντίθεση με τις αρχικές εκτιμήσεις λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, φαίνεται πως σε ό,τι αφορά το ενεργειακό πεδίο «βγαίνει ο χειμώνας». Παρά, λοιπόν, τους υπολογισμούς ότι η ενεργειακή κρίση θα γονάτιζε τα νοικοκυριά, οι κυβερνητικές παρεμβάσεις, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα, φαίνεται ότι έπιασαν τόπο.
Αυτό εντοπίζεται σύμφωνα με κυβερνητικούς παράγοντες και στο γεγονός ότι το ζήτημα του κόστους του ρεύματος υποχωρεί στη λίστα των θεμάτων που απασχολούν τους πολίτες με βάση τις δημοσκοπήσεις. Μένει ασφαλώς ως πρώτο και κύριο πρόβλημα το ζήτημα του πληθωρισμού, κυρίως της ακρίβειας στα τρόφιμα. Στο κεφάλαιο αυτό, πέρα από το «καλάθι του νοικοκυριού», αναμένεται η επίδραση από τον επόμενο μήνα του «market pass» που θα αφορά 3,2 εκατομμύρια νοικοκυριά. Και ακόμη περισσότερο, μια σειρά νέων πρωτοβουλιών που μας οδηγούν στο επόμενο σημείο.
-Δεύτερον, λοιπόν, το σκεπτικό του Μαΐου συνδέεται με τη διαπίστωση ότι «οι πρώτες κάλπες κρίνουν τα πάντα». Επομένως η ΝΔ θα διεκδικήσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα ποντάροντας και σε μια σειρά εξελίξεων που αναμένονται τον Απρίλιο.
Πρόκειται για τον μήνα που θα περιλαμβάνει την αύξηση του κατώτατου μισθού, κάποιου είδους «δώρο Πάσχα» στους συνταξιούχους και άλλα μέτρα ενίσχυσης της τσέπης των νοικοκυριών.
Τον ίδιο μήνα θα αποφασίσει η S&P αν θα αναβαθμίσει την Ελλάδα στη λεγόμενη «επενδυτική βαθμίδα», κλείνοντας έτσι έναν κύκλο περιδίνησης της ελληνικής οικονομίας που άρχιζε τον Δεκέμβριο του 2009 με μια κρίσιμη υποβάθμιση από τον ίδιο οίκο.
Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση. Μιλώντας για την προεκλογική αρένα, πολύ περισσότερο από τις αγορές μετράει η τσέπη των πολιτών —που σχεδιάζεται να στηριχθεί περαιτέρω, όπως αναφέραμε, με νέες παροχές. Υπάρχει επίσης το πόρτα-πόρτα. Μπορεί να μην απασχολεί τις υψηλές αναλύσεις, αλλά στο επίπεδο της οργανωτικής πραγματικότητας της προεκλογικής εκστρατείας, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.
Αν οι εκλογές γίνουν στις 9 Απριλίου η Βουλή θα διαλυθεί στα μέσα Μαρτίου. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας θα είναι ακόμη κλεισμένοι μέσα λόγω του κρύου. Και, ναι, ακόμη και στην εποχή των social media, οι πολιτικοί σφίγγουν χέρια σε καφενεία και σε πλατείες. Κι αν τον Μάρτιο «ξουρίζει», δύσκολα αφήνεις τη σόμπα του σπιτιού, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα.
Οι Πανελλαδικές και το προηγούμενο του 2012
Ολα τα παραπάνω επιχειρήματα, «μικρά» και «μεγάλα» συντείνουν στο σενάριο των πρώτων εκλογών τον Μάιο, στις 7 ή στις 14 του μηνός. Σε κάθε περίπτωση οι δεύτερες εκλογές θα πρέπει να γίνουν «4 με 5 εβδομάδες μετά», όπως είπε ο Πρωθυπουργός. Αρα μετά τις Πανελλαδικές εξετάσεις που ολοκληρώνονται την Δευτέρα, 12 Ιουνίου για τα γενικά λύκεια και την Παρασκευή, 16 Ιουνίου για τα ΕΠΑΛ.
Επομένως, οι δεύτερες κάλπες μπορούν να στηθούν ακόμη και την Κυριακή 18 Ιουνίου, ακριβώς πέντε εβδομάδες μετά την 14η Μαΐου. Και στην κυβέρνηση φαίνεται ότι έχουν μελετήσει το προηγούμενο των διπλών εκλογών του 2012, όταν οι πρώτες κάλπες στήθηκαν στις 6 Μαΐου και οι δεύτερες εκλογές έγιναν στις 17 Ιουνίου.
Αυτά είναι τα μέχρι στιγμής δεδομένα. Και, όπως πάντα, «τον τελικό λόγο τον έχει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός» που παρότι «δεν έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του» φαίνεται ότι βρίσκεται κοντά στην τελική απόφαση.