Κανείς δεν θέλει να έρχεται σε επαφή με περιττώματα και αν τυχόν βρεθούν στον δρόμο μας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τα αποφύγουμε. Ομως μια ομάδα επιστημόνων προετοιμάζεται για ένα ταξίδι στην Ανταρκτική στο οποίο, για διάστημα επτά εβδομάδων, θα συλλέγει και θα μελετά περιττώματα γαλάζιων φαλαινών. Οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να διαπιστώσουν αν και τι είδους επίδραση έχουν τα περιττώματα της γαλάζιας φάλαινας στην βιοποικιλότητα των ωκεανών αλλά και τις κλιματικές αλλαγές. «Είναι η πιο οργανωμένη και λεπτομερής αποστολή περιττωμάτων φαλαινών» λένε χαριτολογώντας τα μέλη της ερευνητικής ομάδας.
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμα της η εφημερίδα Guardian στόχος της αποστολής είναι να συλλέξει στοιχεία που να ενισχύουν (ή να αποδυναμώνουν) την θεωρία ότι τα περιττώματα του μεγαλύτερου θηλαστικού του πλανήτη παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία των ωκεανών του Νοτίου Ημισφαιρίου λειτουργώντας ως ένα είδος λιπάσματος που διατηρεί σταθερή την παραγωγικότητα των ωκεανών. «Θέλουμε να δείξουμε ότι οι φάλαινες είναι μηχανικοί του οικοσυστήματος. Οι καμπάνιες για την προστασία των φαλαινών επικεντρώνονται στο πόσο όμορφες είναι αλλά αυτό είναι ένα επιχείρημα που δεν πείθει τους πάντες. Αν όμως αποδείξουμε ότι αυτά τα όντα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην λειτουργία των ωκεανών η προσπάθεια για την διάσωση τους θα είναι πιο εύκολη» δηλώνει η Λαβένια Ρανταρατζάχ, υδροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Το εντατικό κυνήγι των γαλάζιων φαλαινών τις είχε οδηγήσει σχεδόν σε εξαφάνιση αφού στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός τους είχε μειωθεί κατά 95%. Ομως τις επόμενες δεκαετίες και κυρίως μετά την παγκόσμια απαγόρευση της εξόντωσης τους στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο αριθμός τους άρχισε να αυξάνεται. Αυτή την στιγμή εκτιμάται ότι υπάρχουν 10-35 χιλιάδες γαλάζιες φάλαινες, οι περισσότερες εκ των οποίων ζουν στις περιοχές πέριξ της Ανταρκτικής.
Μέχρι σήμερα οι έρευνες για τις γαλάζιες φάλαινες εστιάζονται στις συνήθειες ζευγαρώματος και μετανάστευσης αυτών των τεράστιων όντων που ξεπερνούν σε μήκος τα 30 μέτρα και ζυγίζουν περίπου 200 τόνους. Αυτή την φορά οι επιστήμονες θα διερευνήσουν την συμβολή τους στην παρουσία θρεπτικών συστατικών στα νερά της Ανταρκτικής. Πιστεύεται ότι τα περιττώματα των φαλαινών λειτουργούν μέσα στους ωκεανούς ως ένα πλούσιο σε σίδηρο λίπασμα το οποίο διευκολύνει την ανάπτυξη θαλάσσιων βακτηρίων και του φυτοπλαγκτού.
Το φυτοπλαγκτόν είναι μικροσκοπικά φυτά που αποτελούν την βάση της διατροφικής αλυσίδας της Ανταρκτικής ενώ παράλληλα είναι και ο μεγαλύτερος βιολογικός συλλέκτης το διοξειδίου του άνθρακα το οποίο απορροφούν από την ατμόσφαιρα. Χωρίς την βιολογική ανακύκλωση του σιδήρου τα νερά του Νότιου Ωκεανού, που είναι ιδιαίτερα «αδύναμα», δεν θα μπορούν να συντηρήσουν μεγάλες ποσότητες φυτοπλαγκτού το οποίο αποτελεί την κύρια πηγή τροφής των κρίλ, των μικροσκοπικών οργανισμών που με την σειρά τους αποτελούν κύρια πηγή τροφής των φαλαινών και άλλων θαλάσσιων όντων, ακόμη και πτηνών.
Η αποστολή θα προσπαθήσει να ποσοτικοποιήσει την συμβολή των φαλαινών στην παραγωγή του φυτοπλαγκτού και να καταδείξει ότι είναι όχι απλώς απαραίτητες αλλά αναντικατάστατες στα τοπικά οικοσυστήματα της Ανταρκτικής. Οι άλλοι μεγάλοι θαλάσσιοι θηρευτές της περιοχής, οι φώκιες και οι πιγκουίνοι, αποβάλλουν κατά βάση πάνω στους πάγους και όχι στο νερό και έτσι δεν συμμετέχουν σχεδόν καθόλου στην παροχή θρεπτικών ουσιών στον ωκεανό.
Η ερευνητική ομάδα θα ξεκινήσει στις 19 Ιανουαρίου το ταξίδι της από την Τασμανία. Αρχικά οι ερευνητές θα αφήσουν σε διάφορα σημεία του ωκεανού σημαδούρες με σόναρ τα οποία θα εντοπίζουν την παρουσία των φαλαινών. Κάθε φορά που τα σόναρ θα στέλνουν σήμα οι ερευνητές θα στέλνουν drones τα οποία θα πετούν πάνω από τις φάλαινες και θα τις παρατηρούν. Οταν το νερό γίνει πορτοκαλί από τα περιττώματα τους τα drones θα πλησιάζουν, θα συλλέγουν δείγματα και θα επιστρέφουν στην βάση τους. Με απλά λόγια τα drones θα κάνουν κυριολεκτικά όλη την… βρώμικη δουλειά.