Οι κάτοικοι του Σαν Φρανσίσκο έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν την εγκληματικότητα στην πόλη τους: Αφήνουν τα αυτοκίνητά τους ξεκλείδωτα προκειμένου να μη σπάσουν οι διαρρήκτες τις κλειδαριές και περπατούν στους δρόμους αποφεύγοντας τους εκατοντάδες ναρκομανείς που περιφέρονται σε αυτούς. Το κέντρο της πόλης αδειάζει το βράδυ.
Ομως, ο θάνατος του Μπομπ Λι, επιχειρηματία στον τομέα της τεχνολογίας και πρώην στελέχους στην εταιρεία ηλεκτρονικών πληρωμών Square, σοκάρισε την πόλη, σύμφωνα με την Telegraph.
Ο 43χρονος Λι μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου τα ξημερώματα της Τετάρτης 5 Απριλίου στην ήσυχη γειτονιά Ρίνκον Χιλ, πολύ κοντά στα γραφεία του Instagram και της Google. Βίντεο από κάμερες τον δείχνουν να κρατάει το πλευρό του και να πέφτει στο έδαφος στις 2:30 το πρωί, ενώ ένα αυτοκίνητο φεύγει από το σημείο. Μέχρι αυτήν τη στιγμή η αστυνομία του Σαν Φρανσίσκο δεν έχει κανέναν ύποπτο και δεν έχουν γίνει συλλήψεις.
Για την επιχειρηματική ελίτ της πόλης, που έχει κάνει το Σαν Φρανσίσκο μια από τις πιο ακριβές πόλεις του κόσμου, ο θάνατος ενός στελέχους ίσως είναι το σημείο καμπής που θα τους αναγκάσει να αντιμετωπίσουν τα πραγματικά προβλήματα της πόλης. Ή να αρχίσουν να φεύγουν, κάτι που συμβαίνει ήδη.
Οταν ο Λι κατονομάστηκε ως το θύμα της εγκληματικής ενέργειας, η Silicon Valley, συγκλονισμένη, άρχισε να κάνει αφιερώματα στον επιχειρηματία, αλλά και ερωτήσεις για όσα συμβαίνουν στο Σαν Φρανσίσκο.
«Τα βίαια εγκλήματα στο Σαν Φρανσίσκο είναι τρομακτικά, και ακόμη κι αν συλληφθούν οι δράστες τους, συχνά αφήνονται αμέσως ελεύθεροι» έγραψε ο Ελον Μασκ στο Twitter, ζητώντας από την εισαγγελέα της πόλης να ληφθούν μέτρα για τους παραβάτες. «Φοβάμαι για την ασφάλεια των φίλων και συνεργατών μου» είπε ο Βίβεκ Σοντέρα, συνιδρυτής της εφαρμογής ηλεκτρονικών μηνυμάτων Superhuman. «Το Σαν Φρανσίσκο εξακολουθεί να είναι επικίνδυνο».
Στατιστικά, το Σαν Φρανσίσκο δεν είναι μια ακραία περίπτωση. Οπως έγραψε μετά τον φόνο του Λι η εφημερίδα San Francisco Chronicle, η πόλη κατατάσσεται στη 14η θέση μεταξύ 23 μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ σε ποσοστό βίαιων εγκλημάτων, ενώ το ποσοστό δολοφονιών είναι ακόμη υψηλότερο.
Το συνδικάτο των εργαζομένων στην αστυνομία αντέδρασε, κατηγορώντας την εφημερίδα ότι επιδιώκει «να σιγάσει όσους ανησυχούν για την αύξηση της εγκληματικότητας», επισημαίνοντας ότι τα βίαια αδικήματα έχουν αυξηθεί κατά πολύ τα τελευταία τρία χρόνια.
Η στατιστική δεν αποκαλύπτει ολόκληρη την πραγματικότητα και, κυρίως, δεν αποτυπώνει το πώς αισθάνονται οι κάτοικοι της πόλης. Τα ναρκωτικά και οι άστεγοι είναι ένα τεράστιο πρόβλημα σε όλες τις ΗΠΑ, όμως στο Σαν Φρανσίσκο άστεγοι και ναρκομανείς συγκεντρώνονται στο κέντρο της πόλης και, ελλείψει επαρκούς πρόνοιας, βρίσκονται διαρκώς στους δρόμους.
Αν και τα βίαια εγκλήματα δεν είναι περισσότερα από ό,τι σε άλλα αστικά κέντρα, τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, όπως η κλοπή και η διάρρηξη, είναι σημαντικά περισσότερα από ό,τι στις περισσότερες πόλεις. Οι προσόψεις των καταστημάτων στην κεντρική λεωφόρο της πόλης, τη Market Street, παραμένουν σιδηρόφρακτες, τρία χρόνια αφότου ενισχύθηκαν για πρώτη φορά, λόγω διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα.
Οι τουρίστες που έρχονται από κάθε γωνιά του κόσμου για να δουν από κοντά τη γέφυρα Golden Gate, τα τραμ και το Αλκατράζ, σοκάρονται βλέποντας τους αστέγους, τις χρησιμοποιημένες σύριγγες και τα ανθρώπινα απόβλητα στους δρόμους. Οι κάτοικοι, από την άλλη, φαίνεται να το έχουν συνηθίσει.
Πολλοί από αυτούς έχουν απειληθεί με μαχαίρι ή έχουν κρυφτεί πίσω από κάποιο αυτοκίνητο για να αποφύγουν πυροβολισμούς, και όλα αυτά στο φως της ημέρας. Τέτοια περιστατικά γίνονται μέρος της καθημερινής συζήτησης. Και φαίνεται ότι μεγάλο μέρος της βιομηχανίας της τεχνολογίας θέλει να αποστασιοποιηθεί από τα προβλήματα της πόλης, την ίδια στιγμή που ζει μέσα σε αυτά.
Δεν φαίνεται τυχαίο ότι η Uber ξεκίνησε από το Σαν Φρανσίσκο: πρόσφερε στους ντόπιους έναν τρόπο να μετακινούνται γρήγορα και με ασφάλεια, περνώντας όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο στους δρόμους. Οι κάτοικοι αποφεύγουν να κάνουν με τα πόδια ακόμη και σύντομες διαδρομές ανάμεσα στο γραφείο τους και το κοντινό καφέ.
Εταιρείες που εδρεύουν μέσα και γύρω από το Σαν Φρανσίσκο έχουν χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να αποφύγουν σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα της πόλης, αντί να τα αντιμετωπίσουν. Οι εφαρμογές παράδοσης φαγητού DoorDash και Instacart γεννήθηκαν επίσης εδώ, προσφέροντας πρόσβαση σε όλα τα εστιατόρια, χωρίς να χρειάζεται να βγαίνουν οι άνθρωποι από τα σπίτια τους. Η Meta, η Google και η Apple προσφέρουν στο προσωπικό κλιματιζόμενα πούλμαν για τη μεταφορά τους από την πόλη στα γραφεία.
Η Salesforce, ο μεγαλύτερος ιδιωτικός εργοδότης της πόλης, έχει χρηματοδοτήσει ένα πάρκο πάνω από τον μεγαλύτερο συγκοινωνιακό κόμβο του Σαν Φρανσίσκο. Αν και αποτελεί υπόδειγμα αστικής επένδυσης, ακόμη και αυτό ταιριάζει με την πραγματικότητα της πόλης: είναι 25 μέτρα πάνω από τους δρόμους όπου ζει ο άστεγος πληθυσμός.
Η βιομηχανία της τεχνολογίας μπορεί να διαμαρτύρεται για όλα αυτά, αλλά είναι μέρος του προβλήματος. Δεκάδες παράγοντες οδηγούν στη χρήση ναρκωτικών και την επιδημία αστέγων στην πόλη, αλλά το κόστος στέγασης είναι ένας από τους κύριους λόγους που συμβαίνουν όλα αυτά. Τεράστια εισροή πλούτου, σε συνδυασμό με πολύ αυστηρούς κανονισμούς για τη δημιουργία νέων κτιρίων (λόγω των σεισμών) είναι η απόλυτη συνταγή για μια στεγαστική κρίση στις περισσότερες πόλεις. Γίνεται, όμως, ιδιαίτερα οξεία σε μια πόλη που βρέχεται από τη θάλασσα σε τρεις πλευρές της, και άρα δεν μπορεί να επεκταθεί.
Το 70% του πληθυσμού των αστέγων προέρχεται από το ίδιο το Σαν Φρανσίσκο. Εχουν βρεθεί στους δρόμους εν μέρει λόγω της ραγδαίας αύξησης του κόστους ιδιοκτησίας και ενοικίασης, μετά την εισβολή των εργαζομένων στον τομέα της τεχνολογίας.
Η δολοφονία του Λι μπορεί να κινητοποιήσει τους προνομιούχους ώστε να προσπαθήσουν να διορθώσουν τα προβλήματα της πόλης, αντί να κάθονται απλώς επάνω τους.
Είναι εξίσου πιθανό να φύγουν. Ο Μασκ μετακόμισε από την Καλιφόρνια στο Τέξας το 2021. Ηδη, ο πληθυσμός του Σαν Φρανσίσκο έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Ο θάνατος του Λι μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω εξόδους.
Κατά τραγικό τρόπο, ο ίδιος ο Λι είχε μετακομίσει πρόσφατα από το Σαν Φρανσίσκο στο Μαϊάμι, φοβούμενος ότι η πόλη χειροτέρευε. Σχεδίαζε να γυρίσει πίσω στο Μαϊάμι την Τρίτη, αλλά είχε παρατείνει την επίσκεψή του κατά μία ημέρα.