Οι «βάσιμες και διάχυτες» παρατυπίες στις δαπάνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έφτασαν τα 13 δισ. ευρώ την περυσινή χρονιά, όπως προειδοποιούν οι οικονομικοί ελεγκτές του μπλοκ – σε μια περίοδο που τα επίπεδα-ρεκόρ του κοινού χρέους των κρατών-μελών προκαλούν πιέσεις στον προϋπολογισμό των Βρυξελλών.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, μέσα στο 2023, τα 10,7 δισ. ευρώ των κονδυλίων της ΕΕ –από τα συνολικά 191,2 δισ.– εκτιμήθηκαν ως παράτυπα, ένα ποσοστό σφάλματος υπερδιπλάσιο εκείνου που είχε σημειωθεί προ πενταετίας.
Οι ελεγκτές εντόπισαν επίσης 20 περιπτώσεις ατασθαλιών που προκαλούν υποψίες για απάτη, μια αύξηση 43% – σημαντικό εύρημα, καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό της χρηματοδότησης της ΕΕ λαμβάνεται ως δείγμα στη διάρκεια των οικονομικών ελέγχων.
«Τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσής μας υπογραμμίζουν τις κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο προϋπολογισμός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών επιπέδων παράτυπων δαπανών» δήλωσε ο Τόνι Μέρφι, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς εξέδωσε μια «δυσμενή άποψη για τις δαπάνες της ΕΕ μέσα στο 2023».
«Αυτές οι προκλήσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη για ισχυρές δομές εποπτείας και λογοδοσίας, τόσο σε επίπεδο κρατών-μελών όσο και στο κεντρικό επίπεδο της ΕΕ, προκειμένου να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη του ευρωπαϊκού κοινού και να διαφυλαχθούν οι μελλοντικοί προϋπολογισμοί της Ενωσης» πρόσθεσε.
Οι παρατυπίες που εντοπίστηκαν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι χορηγήθηκαν μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις για έργα της ΕΕ, παρότι δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις ή δεν είχαν ελεγχθεί από τις αρμόδιες αρχές σε εθνικό επίπεδο των κρατών-μελών. Ο Μέρφι τόνισε την ανάγκη να δοθεί «μεγάλη προσοχή» στις ανεξόφλητες δεσμεύσεις της ΕΕ, οι οποίες έφτασαν φέτος το ποσό-ρεκόρ των 543 δισ. ευρώ.
Οι ελεγκτές εξέφρασαν την ανησυχία τους για τους «αυξανόμενους οικονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει ο προϋπολογισμός της ΕΕ λόγω του ποσού-ρεκόρ του συλλογικού χρέους της», καθώς το μπλοκ εκδίδει περισσότερα ομόλογα για την κάλυψη δαπανών – όπως ένα ταμείο αρωγής για τις συνέπειες της πανδημίας μετά το τέλος της.
Ο δανεισμός του μπλοκ έχει διπλασιαστεί από το 2021, αγγίζοντας τα 458,5 δισ. ευρώ και καθιστώντας την ΕΕ έναν από τους μεγαλύτερους κατόχους χρέους σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, παρότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει πώς ακριβώς θα αποπληρωθούν αυτά τα δάνεια.
«Οσον αφορά τις αποπληρωμές κεφαλαίου, αυτές αναμένεται να ξεκινήσουν το 2028 – οπότε, αν δεν εξοικονομηθούν άλλοι πόροι για να γίνουν αυτές οι αποπληρωμές, οι υπόλοιπες προτεραιότητες της ΕΕ θα υποφέρουν» είπε χαρακτηριστικά ο Μέρφι.
Τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους και οι δημοσιονομικές υπερβολές του μπλοκ έρχονται σε μια στιγμή που το κόστος των πληρωμών τόκων για την εξυπηρέτηση του διογκούμενου χρέους της ΕΕ θα μπορούσε να χάσει «σχεδόν το 13% της αγοραστικής της δύναμης μέχρι το τέλος του 2025», όπως τονίζει ο αρχιελεγκτής.
Οι λογιστές του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέδωσαν μία επιπλέον προειδοποίηση σχετικά με την οικονομική βοήθεια της ΕΕ προς την Ουκρανία –η οποία υπερδιπλασιάστηκε το 2023, από 16 δισ. σε 33,7 δισ. ευρώ–, καθώς ελλοχεύουν, όπως επισημαίνουν, «κίνδυνοι πιθανών αθετήσεων πληρωμών» από μια χώρα που βρίσκεται σε καθεστώς πόλεμου με τη Ρωσία.