Με τη φιγούρα του «σουλτάνου» να αλλοιώνει το σχήμα της ημισελήνου, που μοιάζει μισοφαγωμένη, και πρωτοσέλιδο τίτλο «Η διαφαινόμενη δικτατορία στην Τουρκία – Ειδικό αφιέρωμα στην αυτοκρατορία του Ερντογάν», ο Economist παρεμβαίνει, με αφορμή τις τουρκικές εκλογές, στη διεθνή συζήτηση για τη γειτονική μας χώρα.
Στο αφιέρωμα σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι ο Ερντογάν «είναι νταής, οδηγεί την Τουρκία στη δικτατορία» και μεταξύ άλλων «θα μπορούσε να προβεί σε πιο σκληρές εδαφικές διαμάχες με Ελλάδα, Κύπρο και Συρία». Το δημοσίευμα έρχεται μια εβδομάδα μετά από έτερο άρθρο του Economist για τον κίνδυνο ο Ερντογάν να επιχειρήσει να καταλάβει το Καστελόριζο.
Η βρετανική επιθεώρηση δεν απευθύνεται βεβαίως στους τούρκους ψηφοφόρους στα βάθη της Ανατολίας, αλλά στα κέντρα λήψης των αποφάσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη όπου παραδοσιακά η γνώμη της παίζει ρόλο.
«O έξω κόσμος θα πρέπει να δώσει προσοχή στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της Τουρκίας, που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άφησε να εννοηθεί αυτή την εβδομάδα ότι θα διεξαχθούν στις 14 Μαΐου. Πολύ περισσότερο τώρα, όταν υπό τον ολοένα και πιο απρόβλεπτο πρόεδρό της, η χώρα βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής. Η συμπεριφορά του Ερντογάν καθώς πλησιάζουν οι εκλογές θα μπορούσε να ωθήσει κάτι που είναι σήμερα μια βαθιά ελαττωματική δημοκρατία στον γκρεμό και στην πλήρη δικτατορία» αναφέρει το περιοδικό.
Η παρέμβασή του Economist περιλαμβάνει και μια προτροπή προς τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Κάτω από τον μεσότιτλο «Ωρα για να μιλήσει έξω από τα δόντια ο Μπάιντεν», το δημοσίευμα αναφέρει:
«Ο Ερντογάν είναι ένας νταής που βλέπει τη διστακτικότητα ως λόγο για να πιέσει με βάση τo πλεονέκτημά του (αυτό της ισχύος) και τη σκληρότητά (απέναντί του) ως κίνητρο για να γεφυρώσει διαφορές — όπως έκανε πρόσφατα με πολλούς από τους γείτονές του στη Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου, οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να δείξουν στον Ερντογάν πόσο τους αφορά η συμπεριφορά του, μιλώντας πριν από τις εκλογές, ιδιωτικά και δημόσια, ενάντια στις πιθανές απαγορεύσεις στον Ιμάμογλου και το (φιλοκουρδικό κόμμα) HDP».
«Η Τουρκία έχει ανάγκη τη Δύση»
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι ο Economist διαφοροποιείται από τις αναλύσεις άλλων μεγάλων δυτικών μέσων ενημέρωσης που υποστηρίζουν μονόπλευρα ότι η Δύση έχει ανάγκη την Τουρκία. Διότι παρουσιάζει εκτός από αυτή την όψη και την αντίστροφη οπτική:
«Ωστόσο, και η Τουρκία έχει ανάγκη τη Δύση, κυρίως για να αποκαταστήσει κάποια σταθερότητα στην χειμαζόμενη οικονομία της. Αν και οι συνομιλίες για την ένταξη της μπορεί να έχουν κολλήσει, εξακολουθεί να ελπίζει σε μια αναβαθμισμένη και διευρυμένη τελωνειακή ένωση με την ΕΕ που θα ενισχύσει την ανάπτυξη. Πρέπει να βρει έναν τρόπο να επαναφέρει τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι οποίες έχουν υποχωρήσει ως απόρροια της πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας».
Τα F-16 και η δημοκρατία
«Η Τουρκία βασίζεται στη δυτική τεχνολογία για να βελτιώσει τη χαμηλή παραγωγικότητά της. Και θέλει δυτικά όπλα, κυρίως αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη. Δεν θα ήταν σε θέση να εξασφαλίσει τίποτα από αυτά τα πράγματα εάν ο Ερντογάν γυρνούσε την πλάτη του στη δημοκρατία και γινόταν μέλος της λέσχης των δικτατόρων. Ολα αυτά του δίνουν ισχυρό κίνητρο να παραμείνει τη Δύση» προσθέτει.
Τα μαχητικά αεροσκάφη που αναφέρει ο Economist είναι τα F-16 που ζητάει ο Ερντογάν από τον Μπάιντεν. Το θέμα συζητήθηκε αυτή την εβδομάδα στη συνάντηση που είχαν στην Ουάσιγκτον ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν με τον τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου (Αναλυτικό ρεπορτάζ εδώ).
Στο παρακάτω Tweet που αναγγέλλει το αφιέρωμα, ο Economist σχολιάζει: «Ο Πρόεδρος Ερντογάν κάθεται σε ένα τεράστιο παλάτι δίνοντας εντολές σε αυλικούς πολύ φοβισμένους για να του το πουν όταν κάνει λάθος. Οι ολοένα και πιο εκκεντρικές πεποιθήσεις του γίνονται γρήγορα δημόσια πολιτική. Αλλά οι ψηφοφόροι, ειδικά στις πόλεις, αντιδρούν»
Η βρετανική επιθεώρηση αποτυπώνει παράλληλα τα μεγέθη και τον ρόλο της γειτονικής χώρας: «Η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ. Διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο σε μια ταραγμένη γειτονιά, ειδικά στη ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία. Ασκεί αυξανόμενη επιρροή στα δυτικά Βαλκάνια, στην ανατολική Μεσόγειο και πιο πρόσφατα στην Αφρική. Κυρίως όμως, είναι σημαντικός ο ρόλος της στη Μαύρη Θάλασσα και στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου πέρυσι μεσολάβησε για τη σύναψη συμφωνίας η οποία κατέστησε δυνατή την αποστολή περισσότερων ουκρανικών σιτηρών σε έναν πεινασμένο κόσμο».
Νοθεία για να μη χάσει την εξουσία;
Για τις επερχόμενες εκλογές, το περιοδικό αναφέρει ότι οι ψηφοφόροι, ειδικά στις πόλεις, αντιδρούν και ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο «σουλτάνος», εάν η αντιπολίτευση ενωθεί πίσω από τον καλύτερο υποψήφιο της, ενδέχεται να χάσει την εξουσία. «Η ανησυχία αυτή τη φορά είναι ότι, φοβούμενος μία πιθανή ήττα o Ερντογάν μπορεί να “φροντίσει” ώστε οι εκλογές να μην είναι είναι ούτε δίκαιες ούτε ελεύθερες» σχολιάζει ο Economist. Και καταγράφει αναλυτικά τη σταδιακή διολίσθηση στην απολυταρχία, τη διάβρωση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και την επιδείνωση της οικονομίας και των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού, κυρίως λόγω της άσκησης μιας ανορθόδοξης νομισματικής πολιτικής.