Οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Μολδαβία μετά το αίτημα των αρχών της Υπερδνειστερίας, μιας φιλορωσικής αυτονομιστικής περιφέρειας, οι οποίες ζήτησαν από τη Ρωσία «μέτρα προστασίας» απέναντι στις «πιέσεις» που υποστηρίζουν ότι δέχονται από το Κισινάου.
Η Ουάσινγκτον τόνισε ότι υποστηρίζει την κυριαρχία της Μολδαβίας, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ.
Οι μη αναγνωρισμένες αυτονομιστικές αρχές της αποσχισθείσας μολδαβικής περιφέρειας της Υπερδνειστερίας ζήτησαν την «βοήθεια» της Μόσχας την Τετάρτη, μία ημέρα πριν την ετήσια ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν στη ρωσική Δούμα, στην οποία, όπως επισήμανε ο Guardian, ενδεχομένως αναφερθεί στο αίτημα και εκφράσει την στήριξή του στην περιοχή.
«Δεδομένου του ολοένα και πιο επιθετικού και αποσταθεροποιητικού ρόλου της Ρωσίας στην Ευρώπη, παρακολουθούμε πολύ στενά τις ενέργειες της Ρωσίας στην Υπερδνειστερία και την ευρύτερη κατάσταση εκεί», είπε ο Μίλερ σε συνέντευξη Τύπου, με φόντο τις επιδεινούμενες εντάσεις από τη σύγκρουση στη γειτονική Ουκρανία.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν με σθένος την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Μολδαβίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της και συνεχίζουμε να ενθαρρύνουμε το Κισινάου και το Τιρασπόλ να εργαστούν από κοινού και να βρουν λύσεις στις πιεστικές ανησυχίες των κοινοτήτων και στις δύο πλευρές του Νίστρου», του Δνείστερου ποταμού που χωρίζει την αποσχισθείσα περιοχή από την υπόλοιπη Μολδαβία.
Μία στενή λωρίδα γης μεταξύ Μολδαβίας και Ουκρανίας, η Υπερδνειστερία αποσχίστηκε έπειτα από έναν σύντομο πόλεμο το 1992 εναντίον του μολδαβικού στρατού.
Η Ρωσία διατηρεί εκεί 1.500 στρατιώτες για να εγγυώνται μια ειρηνευτική αποστολή, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή.
Το Τιρασπόλ απέχει περίπου 80 χλμ από το Κισινάου.
Η κυβέρνηση της Μολδαβίας «απορρίπτει την προπαγάνδα του Τιρασπόλ», της πόλης όπου συνεδρίασαν εκτάκτως οι βουλευτές της Υπερδνειστερίας, έγραψε στο Telegram ο αντιπρόεδρός της, Ολεγκ Σερέμπριαν.
Σημείωσε επίσης ότι η περιοχή αυτή επωφελείται από τις «πολιτικές ειρήνης, ασφάλειας και οικονομικής ολοκλήρωσης» στο πλαίσιο των δεσμών της με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Λίγο νωρίτερα, η Μόσχα διαβεβαίωσε ότι προτεραιότητά της είναι η «προστασία» του πληθυσμού της Υπερδνειστερίας.
«Η προστασία των συμφερόντων των κατοίκων της Υπερδνειστερίας, των συμπατριωτών μας, είναι μία από τις προτεραιότητες. Ολα τα αιτήματα εξετάζονται πάντα με προσοχή από τους αρμόδιους ρωσικούς οργανισμούς» σύμφωνα με την ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.
Η εξέλιξη των γεγονότων θυμίζει έντονα, μια παρόμοια έκκληση, τον Φεβρουάριο του 2022, των φιλορώσων αυτονομιστών της ανατολικής Ουκρανίας. Τότε, η έκκληση εκείνη χρησίμευσε ως ένα από τα προσχήματα που προέβαλε ο Πούτιν για να εξαπολύσει επίθεση στη γειτονική του χώρα.
Οι 620 βουλευτές της Υπερδνειστερίας συνεδρίασαν την Τετάρτη στο Τιρασπόλ, σε ένα έκτακτο συνέδριο, το πρώτο από το 2006, και ζήτησαν από το ρωσικό Κοινοβούλιο «να εφαρμόσει μέτρα για την προστασία» αυτής της λωρίδας γης, όπου ζουν «περισσότεροι από 220.000 ρώσοι πολίτες», καθώς ισχυρίστηκαν ότι ασκείται «αυξανόμενη πίεση εκ μέρους της Μολδαβίας».
Αφορμή στάθηκε η απαίτηση της Μολδαβίας από τις εταιρίες που εδρεύουν στην Υπερδνειστερία, να καταβάλουν εισαγωγικούς δασμούς από τον Ιανουάριο. Ο μη αναγνωρισμένος υπουργός Οικονομικών της περιοχής είπε στο συνέδριο ότι έτσι μειώθηκαν τα έσοδα που προέρχονται από δασμούς για τον προϋπολογισμό της Υπερδνειστερίας κατά 18%.
Η Υπερδνειστερία αντιμετωπίζει «απειλές άνευ προηγουμένου, οικονομικής, κοινωνικοανθρωπιστικής και στρατιωτικοπολιτικής φύσης», ανέφεραν στη διακήρυξή τους οι βουλευτές.
Ο υπουργός Εξωτερικών των μη αναγνωρισμένων διεθνώς αυτονομιστικών αρχών, Βιτάλι Ιγκνάτιεφ, διευκρίνισε μιλώντας στο ρωσικό κανάλι Rossiya-24, ότι «πρώτ’ απ’ όλα ζητούν τη διπλωματική υποστήριξη» της Μόσχας.
Η κυβέρνηση της Μολδαβίας απάντησε ότι «τα πράγματα φαίνονταν ήρεμα», επιβεβαιώνοντας ότι «δεν υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης» παρά τη «νέα εκστρατεία που στοχεύει στη δημιουργία υστερίας στην κοινωνία».
Η πρόεδρος της Μολδαβίας, Μάγια Σάντου, που βρίσκεται στα Τίρανα για τη σύνοδο κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων με τη συμμετοχή και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είπε ότι η χώρα της παραμένει δεσμευμένη στην εξεύρεση μιας ειρηνικής λύσης στο θέμα της Υπερδνειστερίας.
«Αυτό που κάνει σήμερα η κυβέρνηση είναι να κάνει μικρά βήματα για την οικονομική επανένταξη της χώρας», δήλωσε.
Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που αντέδρασε επισήμως ήταν η Πολωνία, με τον Ντόναλντ Τουσκ, να σημειώνει ότι δημιουργούνται επικίνδυνες εντάσεις στην περιοχή.
Κατηγορίες για «πολιτική γενοκτονίας»
Μετά την ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία, επανέρχονται συχνά εικασίες σχετικά με μια πιθανή ρωσική επίθεση από την Υπερδνειστερία προς το μεγάλο λιμάνι της Οδησσού της Ουκρανίας, στη Μαύρη Θάλασσα.
Στην ομιλία του, ο πρόεδρος της τοπικής βουλής, Βαντίμ Κρασνοσέλσκι, ανέφερε ότι αυτή η περιοχή υφίσταται μια «πολιτική γενοκτονίας», μέσω οικονομικών, «φυσικών», νομικών και γλωσσικών πιέσεων.
Στο ψήφισμά τους, οι βουλευτές απευθύνονται επίσης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Ερυθρό Σταυρό και στη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ, προτρέποντάς τους να αποτρέψουν «προκλήσεις» που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε «κλιμάκωση της έντασης».
Τι ισχυρίζεται η Μόσχα
Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται τέτοιο συνέδριο από το 2006, όταν οι βουλευτές της αυτονομιστικής περιοχής αποφάσισαν να οργανώσουν δημοψήφισμα για την ενσωμάτωση της Υπερδνειστερίας στη Ρωσία.
Κατά τη διάρκεια εκείνων των εκλογών, το αποτέλεσμα των οποίων δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα, ο τοπικός πληθυσμός ψήφισε κατά 97,1% υπέρ της ενσωμάτωσης με τη Ρωσία.
Πέρυσι, οι αρχές της Υπερδνειστερίας κατηγόρησαν το Κίεβο ότι επιθυμεί να επιτεθεί στην περιοχή, ισχυριζόμενες ότι απέτρεψαν μια επίθεση τον Μάρτιο που είχε στόχο τους ηγέτες της αυτονομιστικής περιοχής .
Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας διαβεβαίωσε και πάλι την περασμένη εβδομάδα, χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία, ότι η Ουκρανία ετοίμαζε μια «ένοπλη πρόκληση» κατά της Υπερδνειστερίας.
Με επίσημα 465.000 κυρίως ρωσόφωνους κατοίκους, αυτή η μικρή περιοχή που εκτείνεται κατά μήκος του Δνείστερου δεν αναγνωρίζεται ως κράτος από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Μόσχας.
Το Κισινάου και η Ευρωπαϊκή Ένωση επικρίνουν τακτικά τη Ρωσία ότι επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία, που ήταν στο παρελθόν στη ζώνη επιρροής της, αλλά τώρα οι μολδαβικές αρχές στρέφονται προς την Ευρώπη.
Τον Δεκέμβριο του 2023, η ΕΕ αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Μολδαβία.
Η απάντηση του Κιέβου
Η ουκρανική διπλωματία προειδοποίησε για τον κίνδυνο «καταστροφικής εξωτερικής παρέμβασης» στην Υπερδνειστερία μετά το αίτημα στη Μόσχα.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας δήλωσε ότι «παρακολουθεί στενά τις τελευταίες εξελίξεις» και απηύθυνε έκκληση για «την ειρηνική επίλυση των οικονομικών, κοινωνικών και ανθρωπιστικών θεμάτων (μεταξύ των αρχών της Μολδαβίας) και (της Υπερδνειστερίας), χωρίς καμία καταστροφική εξωτερική παρέμβαση», υποδηλώνοντας τη Ρωσία.
«Κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να εμποδίσουμε κάθε απόπειρα της Ρωσίας να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία ή άλλες χώρες της περιοχής μας», πρόσθεσε το υπουργείο.
Η ουκρανική διπλωματία ζήτησε επίσης «την ταχεία αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων» από την Υπερδνειστερία.