To υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού διοργανώνει, σε συνεργασία με το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, διεθνές συνέδριο με τίτλο «Next 50: The Future of World Heritage in Challenging Times. Enhancing Resilience and Sustainability», με αφορμή τον εορτασμό των 50 ετών από τη Σύμβαση για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (Παρίσι, 1972).
Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου θα κάνει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσία της γενικής διευθύντριας της UNESCO Audrey Azouley. Στο συνέδριο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, στις 17-18 Νοεμβρίου 2022, συμμετέχουν τα Συμβαλλόμενα Κράτη-Μέλη της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, εκπρόσωποι της UNESCO καθώς και εμπειρογνώμονες από όλον το κόσμο.
Οπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «σήμερα, μισό αιώνα μετά από την κατάρτιση της Σύμβασης, η διεθνής κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες, αναδυόμενες προκλήσεις, που επιβάλλουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, όχι μόνο την εφαρμογή, αλλά και την βελτίωση των μηχανισμών της Σύμβασης για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, ώστε να μετριαστούν, αν όχι να εξαλειφθούν, οι κίνδυνοι που την απειλούν.
»Το Συνέδριο των Δελφών φιλοδοξεί να αποτιμήσει τη συνεισφορά της Σύμβασης, σε παγκόσμιο επίπεδο, και να παρουσιάσει τις μελλοντικές τάσεις, όπως και το επίπεδο ετοιμότητας των κοινωνιών, που αντιμετωπίζουν σύγχρονες προκλήσεις. Να συζητηθούν οι προτεραιότητες και οι δυνατότητες για περαιτέρω προστασία του πολιτιστικού αποθέματος, σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο. Οι θεματικές του Συνεδρίου αφορούν σε δύο κρίσιμους παράγοντες που ήδη διεθνώς επηρεάζουν την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά και προβλέπεται να είναι καθοριστικοί και για το μέλλον: Την κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις της στην φύση και τον πολιτισμό και τον βιώσιμο τουρισμό. Και για τα δύο ζητήματα απαιτούνται διεθνείς συνεργασίες, σε πολιτικό και επιστημονικό επίπεδο, προκειμένου να οδηγηθούμε σε καθολικές λύσεις».
Η Σύμβαση για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (Παρίσι, 1972) είναι το πλέον διαδεδομένο διεθνές νομικό κείμενο, το οποίο διαμορφώθηκε μέσα από τους θεσμούς και τις διαδικασίες που προβλέπονται σ αυτό, αξιοποιώντας τη διεθνή εμπειρία η οποία συνιστά τη κοινή αντίληψη για το περιεχόμενο της προστασίας της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Παράλληλα, η Σύμβαση έχει συμβάλει καθοριστικά στην καθιέρωση υψηλών προδιαγραφών για την προστασία και διατήρηση της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, επιδεικνύοντας ιδιαίτερη δυναμική, καθώς και τη δυνατότητα για τη διαρκή προσαρμογή της αντίληψης για την έννοια της προστασίας, στις εκάστοτε συνθήκες.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του Συνεδρίου, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη, καθώς και στη φυσική κληρονομιά, σήμερα αποτελεί, παγκοσμίως, ένα από τα σπουδαιότερα διακυβεύματα. Σχετίζονται με τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, τις βροχοπτώσεις, τις μεταβολές στα υπόγεια ύδατα, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τη διάβρωση, την ερημοποίηση, τα έντονα καιρικά φαινόμενα τα οποία έχουν ως συνέπεια την εκδήλωση πυρκαγιών, πλημμυρικών φαινομένων, κατολισθήσεων, βραχοπτώσεων κ.ά. Εκτός από τις επιπτώσεις στα μνημεία, η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλοιώσεις στο περιβάλλον και στα φυσικά τοπία, επηρεάζοντας και τις πρακτικές των παραδοσιακών κοινοτήτων, την οικονομική και κοινωνική τους δραστηριότητα.
Η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γενικότερη συζήτηση για τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με τους στόχους της Ατζέντας 2030 του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και ειδικότερα με την ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού. Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί για το μέλλον των μνημείων ότι οι τουριστικές δραστηριότητες και πρωτοβουλίες, όχι μόνο δεν θέτουν σε κίνδυνο την οικουμενική αξία την ακεραιότητα και αυθεντικότητά τους, αλλά, αντίθετα, διασφαλίζουν τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, την ανοικτή πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά και την κατανόηση και συνειδητοποίηση της αξίας τους, έτσι ώστε να συντηρηθούν και να κληροδοτηθούν, κατά το δυνατόν ακέραια, στις επόμενες γενιές.
Μερικές, πτυχές που θα αναδειχθούν στο πλαίσιο του Συνεδρίου, σχετίζονται με τον υπερτουρισμό και το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, σε μνημεία και χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και τις δυνατότητες και τις προοπτικές που προσφέρει ο πολιτιστικός τουρισμός.
Ολα τα ζητήματα θα εξεταστούν με την παρουσίαση μελετών περίπτωσης, από διάφορες γεωγραφικές περιοχές, σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί η υφιστάμενη κατάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο όπως και οι μελλοντικές τάσεις. Επίσης, θα συζητηθεί το επίπεδο ετοιμότητας των αρχών και των κοινωνιών που αντιμετωπίζουν σύγχρονες προκλήσεις, καθώς και οι δυνατότητες για περαιτέρω προστασία των μνημείων και πιο ενεργής συμμετοχής των ενδιαφερομένων μερών.
Τέλος, το Συνέδριο θα επιχειρήσει να τονίσει την επείγουσα ανάγκη για διεθνή συνεργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, η Σύμβαση της UNESCO για την Παγκόσμια Κληρονομιά παρέχει αναμφίβολα ένα μοναδικό και πολύτιμο πλαίσιο για την κατανόηση και τεκμηρίωση ζητημάτων τέτοιας κλίμακας και ταυτόχρονα ένα ολοκληρωμένο δίκτυο επικοινωνίας της διεθνούς κοινότητας, με στόχο την αντιμετώπιση των θεμάτων μέσα από καθολικές λύσεις.