Ξεκάθαρη απάντηση ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία κατανόηση προς την τουρκική πλευρά και καμία προσυνεννόηση για το θέμα των Ιμίων, έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
«Δεν υπάρχει καμία δυνατότητα σε κανέναν Ελληνα υπουργό να μπορέσει να έχει συνεννοήσεις αυτού του επιπέδου με την τουρκική πλευρά. Εκφεύγει της τρέχουσας ανταλλαγής απόψεων» ανέφερε σε συνέντευξή του στην εκπομπή της Ολγας Τρέμη στην ΕΡΤ, αργά το βράδυ της Πέμπτης, για τον ισχυρισμό του Ταγίπ Ερντογάν ότι η τουρκική πλευρά είχε στείλει μήνυμα στην Αθήνα, για να μην προκληθεί φέτος ένταση στην περιοχή των Ιμίων.
Ξεκαθάρισε ότι κατά τις συνεννοήσεις της Ελλάδας με την Τουρκία, πολλές φορές, και από τις δύο πλευρές, εκφράζονται ευχές για την αποφυγή εντάσεων. Διεμήνυσε επίσης ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να αποδεχθεί την «γκριζοποίηση» τμημάτων της ελληνικής επικράτειας.
Κληθείς να απαντήσει για το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Oρούτς Ρέις», ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι δεν υπήρξε επεισόδιο γύρω από το πλου του συγκεκριμένου πλοίου και απάντησε ρητά πως δεν ήταν τεστ των ελληνικών αντανακλαστικών. «Δεν νομίζω ότι αριστεύσαμε στην επικοινωνία στο συγκεκριμένο θέμα» παραδέχθηκε.
Σε ερώτηση για την ανακοίνωση του εκπροσώπου της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν ότι η Τουρκία θα κάνει έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο στις περιοχές που κατά την άποψή της ορίζονται από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, έστειλε το μήνυμα να μη συνεχίσει σε αυτό τον δρόμο. «Θα ευχόμουν και θα εισηγούμουν στην Τουρκία να μην το κάνει αυτό. Φιλική μου συμβουλή προς την Τουρκία θα ήταν να μη συνεχίσει σε αυτό τον δρόμο» διεμήνυσε ξεκάθαρα στη συνέντευξή του.
Σε αυτό το πλαίσιο, κατέστησε σαφές πως κόκκινη γραμμή κάθε έλληνα Πρωθυπουργού, και βεβαίως και του Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του, είναι η προάσπιση των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του ελληνικού κράτους. «Εγώ έχω ορκιστεί να φυλάττω το Σύνταγμα και τους νόμους. Η ελληνική επικράτεια περιγράφεται. Δεν έχω κανένα δικαίωμα να αποδώσω την ελληνική επικράτεια κατά ένα τετραγωνικό χιλιοστό μικρότερη απ’ ό,τι παρεδόθη στη δική μας κυβέρνηση» υπογράμμισε.
Ερωτηθείς για τον υπουργό Αμυνας, ο Νίκος Δένδιας ανέφερε: «Θεωρώ ότι είναι ένας πάρα πολύ ικανός πολιτικός ο Νίκος Παναγιωτόπουλος. Είναι ένας ευσυνείδητος υπουργός που ειλικρινά παλεύει για να προσπαθήσει οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας να είναι στο επίπεδο που τους πρέπει στον τομέα της ετοιμότητας».
Μόνη μας διαφορά με την Τουρκία η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ
Για το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη, ο υπουργός Εξωτερικών κατέδειξε ότι η διαφορά της Ελλάδας με την Τουρκία είναι η υφαλοκρηπίδα κατ’ αρχήν και συνακόλουθα, επειδή έχει αλλάξει και το Δίκαιο της Θάλασσας, και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Κατ’ αρχάς, να επιχειρήσουμε να το λύσουμε μεταξύ μας, και αν δεν καταφέρουμε να το λύσουμε μεταξύ μας, θα κάνουμε ένα συνυποσχετικό, να περιγράψουμε αυτό το πρόβλημά μας» σημείωσε ο κ. Δένδιας και προσέθεσε: «Αν ο κ. Τσαβούσογλου έρθει και μου ζητήσει να πάμε στη Χάγη για να επιλύσουμε το ιδιοκτησιακό του σπιτιού που μου άφησε η γιαγιά μου στους Παξούς, δεν θα συμφωνήσω, δεν μπορώ να συμφωνήσω». Ερωτηθείς για το αν οι Τούρκοι θέσουν ανάμεσα στα ζητήματα και το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε ρητά πως είναι τόσο καθαρό, που αν ήταν αντικείμενο ειλικρινούς συζήτησης μεταξύ δύο ανθρώπων, θα λυνόταν πολύ εύκολα. «Ενας έλληνας πρωτοετής της Νομικής και ένας τούρκος πρωτοετής της Νομικής, με καλή πίστη και οι δύο, αν κάθονταν να το συζητήσουν, πιστεύω ότι θα το έλυναν» προσέθεσε.
Σημείωσε ακόμα πως ένας μεγάλος αριθμός ζητημάτων που θέτει η Τουρκία είναι προσχηματικά και το ξέρει και η Τουρκία. Σε ερώτηση για τις δηλώσεις του αναπληρωτή σύμβουλου ασφάλειας περί συνεκμετάλλευσης, ο κ. Δένδιας είπε πως κ. Ντόκος δεν προσλαμβάνει τον εαυτό του ως τμήμα της εκτελεστικής εξουσίας και σημείωσε: «Είναι ένας επιστήμονας ο οποίος εκφράζει την άποψή του». Περαιτέρω ανέδειξε τη συμβουλευτική διάσταση του Συμβουλίου Ασφαλείας, λέγοντας πως «συμβουλευτικό είναι ένα όργανο το οποίο έχει τη δυνατότητα να εμφανίζει μια πολλαπλότητα εισηγήσεων και να επιλέξει ο Πρωθυπουργός».
«Προσβλέπω σε βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων»
Παράλληλα, απευθυνόμενος στην Αγκυρα, επισήμανε ότι η ένταση δεν βοηθά την Τουρκία και εξέφρασε την πεποίθησή του πως μια κατανόηση με ευρωπαϊκούς και σύγχρονους όρους είναι απολύτως σε όφελος της γείτονος χώρας και προσέθεσε πως γι’ αυτό προσβλέπει σε μια γρήγορη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ανέδειξε ακόμα ως πολύ σημαντικό ότι οι περισσότεροι παίκτες στην περιοχή, όλοι σχεδόν, προσυπογράφουν τον δικό μας τρόπο θεώρησης των πραγμάτων, ο οποίος είναι αυτός που συνάδει με το διεθνές δίκαιο. «Αυτό που περιμένουμε από την Τουρκία είναι να προσχωρήσει σε αυτή την άποψη» συμπλήρωσε και επισήμανε πως η Ελλάδα ποτέ δεν επιδίωξε απομόνωση της Τουρκίας. «Θέλουμε μια ευρωπαϊκή, σύγχρονη Τουρκία, με ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας» είπε.
Παρατήρησε πως τις τελευταίες ημέρες υπάρχει μια τάση αποκλιμάκωσης σε σχέση με την ένταση των προηγούμενων εβδομάδων, χαρακτηρίζοντάς το πολύ ευχάριστο.
Αντικρούοντας τον τουρκικό ισχυρισμό περί αποκλεισμού της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι η Ελλάδα δεν θέλει να την οδηγήσει σε ασφυξία και επισήμανε πως η Ελλάδα ήταν η χώρα που κατεξοχήν υποστήριζε την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. «Δεν είμαστε μια χώρα που επιδιώκει την τουρκική απομόνωση, την τουρκική συμμετοχή επιδιώκουμε, αλλά όχι υπό όρους ηγεμονίας της Τουρκίας» διεμήνυσε και κατέστησε σαφές ότι αν κάποιο σημείο του βαθέος κράτους της Τουρκίας έχει στο μυαλό του ότι η Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να γίνει τουρκική λίμνη και η Ελλάδα νησί μέσα σε τουρκική λίμνη, να το ξεχάσει. Στην κατεύθυνση αυτή, τόνισε πως αν η Τουρκία επιδιώκει μια θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας, τότε θα βρει στην Ελλάδα τον στενότερο σύμμαχο και τον καλύτερο ακροατή, σε ένα ευρωπαϊκό και σύγχρονο πλαίσιο, μακριά από πολιτική των κανονιοφόρων.
Απαντώντας σε ερώτηση αν έχουμε απομακρυνθεί από ένα θερμό επεισόδιο που μπορεί να ήταν σχεδιασμένο από τον Ερντογάν, ο κ. Δένδιας είπε: «Ευελπιστώ ότι η Τουρκία δεν έχει σχεδιάσει κάτι τέτοιο». «Στην απευκταία πιθανότητα θερμού επεισοδίου, μπορούμε και μόνοι μας, και παρότι μπορούμε και μόνοι μας, δεν θα είμαστε μόνοι μας» διαμήνυσε.
Παράλογο το μνημόνιο Τουρκίας – κυβέρνησης Τρίπολης
Εστιάζοντας στο μνημόνιο Τουρκίας – κυβέρνησης Σαράζ, ο κ. Δένδιας είπε πως η αντίληψη της Τουρκίας περί της εγκυρότητάς του αποτελεί τη μειοψηφία του ενός. «Ουδείς άλλος. Ακόμα και η κυβέρνηση της Τρίπολης μετά την υπογραφή ζήτησε να μας στείλει επιτροπή να συνεννοηθούμε μήπως προσφύγουμε στη Χάγη ακόμα και γι’ αυτά τα μνημόνια. Δηλαδή, ούτε αυτοί δεν τολμούν να ισχυριστούν ότι αυτά είναι έγκυρα» προσέθεσε. Σε ό,τι αφορά τη στάση της Ιταλίας στο ζήτημα αυτό, ο κ. Δένδιας εξέφρασε την ικανοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης και ανέφερε πως η Ιταλία στάθηκε άψογα, έχουν σταθεί απολύτως δίπλα μας και είναι απολύτως υποστηρικτικοί. Σε αυτό το πλαίσιο, εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι στο θέμα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη, η Τουρκία το κάνει σε μια προσπάθεια να μεγιστοποιήσει το σημείο διαπραγματευτικής έναρξης. «Είναι τόσο παράλογο αυτό το πράγμα, το βλέπεις στον χάρτη» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οσον αφορά το επικείμενο φόρουμ Ασφάλειας του Μονάχου, ο κ. Δένδιας γνωστοποίησε πως θα παρευρεθεί και ανέφερε ότι δεν έχει υπάρξει προγραμματισμός για συνάντηση με τον τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσολγου. Προσδιόρισε τη συνάντηση για τη Λιβύη που θα πραγματοποιηθεί στο περιθώριο του φόρουμ ως μια επιμέρους συνέχεια της Διάσκεψης του Βερολίνου και στόχος της Ελλάδας είναι η συνολική κατεύθυνση αυτής της συζήτησης να πάει προς τη λογική των ελληνικών και ευρωπαϊκών θέσεων.
Ακτινογραφώντας τη σημερινή εικόνα στη Λιβύη, ανέφερε πως υπάρχει μια μεγάλη ενίσχυση της πλευράς Χάφταρ –ελέγχει περίπου το 90% του εδάφους–, μια αποδυνάμωση του Σαράζ μέσα στην άλλη πλευρά και μια προσπάθεια της Τουρκίας να τον κρατήσει στη ζωή διασπώντας το εμπάργκο όπλων. Ωστόσο, απέφυγε να κάνει πρόβλεψη για το τι θα γίνει στη Λιβύη, υπογραμμίζοντας πως δεν φαίνεται με κανένα τρόπο εφικτό αυτή τη στιγμή η πλευρά Σαράζ να κυριαρχήσει. Σημείωσε περαιτέρω πως αν επικρατήσει νομιμότητα στη Λιβύη με τον τρόπο που η ΕΕ και ο δυτικός κόσμος προσλαμβάνουν τη νομιμότητα, αυτομάτως τα μνημόνια αυτά θα ακυρωθούν. Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, επισήμανε ότι σχεδόν όλες οι φυλές της Λιβύης συμφωνούν πως δεν μπορεί να υπάρχει μέλλον τουρκικής παρουσίας στη Λιβύη, όπως και στην Τυνησία και στην Αλγερία.
Επίσης, έκανε γνωστό πως εξετάζει θετικά την πρόσκληση Τσαβούσογλου να παρευρεθεί σε ένα φόρουμ στην Αττάλεια, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι το κλίμα πρέπει να είναι τέτοιο που να του επιτρέψει να πάει, διότι η χώρα δεν μπορεί να φέρεται ότι σύρεται υπό καθεστώς πιέσεων, εκβιασμών ή τετελεσμένων γεγονότων. Κατέστησε σαφές εξάλλου πως για να οδηγηθούμε σε μια συνάντηση πρέπει να υπάρχει και ένα αρχικό κλίμα κατανόησης.
Οσον αφορά το Κυπριακό, ο κ. Δένδιας εξέφρασε τη βεβαιότητα πως αν επιλυθεί, θα λειτουργήσει ευεργετικά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ωστόσο σημείωσε πως δεν είναι καθόλου εύκολο να λυθεί το Κυπριακό. Παράλληλα, είπε πως το θέμα της εισβολής του 1974 δεν έχει ξεχαστεί και δεν θα ξεχαστεί ποτέ από την Ελλάδα.
Προς αναθέρμανση οι ελληνορωσικές σχέσεις
Απαντώντας σε ερώτηση για τις ελληνορωσικές σχέσεις, τόνισε πως το ιστορικό βάθος και η κοινότητα στοιχείων, το ομόδοξο, θα λειτουργήσει σε μέσο χρόνο σε βελτίωσή τους και έκανε λόγο για αναθέρμανσή τους. Επικαλούμενος την προσφώνηση του πρόεδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν κατά την επίδοση διαπιστευτηρίων από τη νέα ελληνίδα πρεσβευτή στη Ρωσία, ο κ. Δένδιας είπε ότι «θα δείτε τα καινούργια στοιχεία της αναθέρμανσης» και σημείωσε πως χρειάζονται αμοιβαίες προσπάθειες.
Εντονα βελτιούμενη χαρακτήρισε ο υπουργός Εξωτερικών τη σχέση της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία και επισήμανε πως η χώρα μας προσπαθεί να βοηθήσει την ενταξιακή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, υπό τον όρο της τήρησης των συμπεφωνημένων.
Ο σχεδιασμός του ΥΠΕΞ
Ξετυλίγοντας το πλέγμα του σχεδιασμού του υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Δένδιας απαρίθμησε την ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων υπό την τήρηση των αιρεσιμοτήτων, την ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου και της αραβικής θάλασσας και χερσονήσου και του κομματιού της Βόρειας Αφρικής, την πλήρη κατανόηση γύρω από τους άξονες του διεθνούς δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, που περιλαμβάνει τη συμφωνία για τις ΑΟΖ, επιδιώκοντας να υπάρχει μια συνολική ρύθμιση σε όλη την ευρύτερη περιοχή ως παράγοντα ειρήνης και ασφάλειας. «Εμείς βάζουμε και την Τουρκία μέσα» επισήμανε. Κληθείς να απαντήσει αν η Ελλάδα συζητεί και τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, ο κ. Δένδιας είπε πως αν είναι ένα τέλος, τότε όχι, και συμπλήρωσε πως αν είναι ένα βήμα, τότε είναι κάτι διαφορετικό, είναι μια συζήτηση.
Πολύ κοντά η συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας στην οριοθέτηση της ΑΟΖ
Σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία, ο κ. Δένδιας γνωστοποίησε πως οι δύο χώρες είναι κοντά στο να συμφωνήσουν.
Ως προς το αν υπογράψει η Ιταλία τη συμφωνία για τον αγωγό EastMed, είπε πως από την ιταλική πλευρά υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που δεν αφορούν την αποδοχή ή μη του έργου και της λογικής του, αλλά κυρίως το σημείο κατάληξής του στην Ιταλία. Εκανε γνωστό πως εξετάζεται το ενδεχόμενο να συναντηθεί ο EastMed με τον αγωγό TAP στη θάλασσα και να υπάρξει μόνο ένα σημείο εισόδου στην Ιταλία.
Στο καλύτερο σημείο οι σχέσεις Ελλάδας με ΗΠΑ, Ισραήλ, Γαλλία
Αναφερόμενος στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, ο κ. Δένδιας είπε πως βρίσκονται στο καλύτερο σημείο και έκανε αναφορά στην επικαιροποιημένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Αποτυπώνοντας την εικόνα που αποκόμισε κατά τη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η ελληνική αποστολή με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ στον Λευκό Οίκο, είπε πως δεν είδε τον Ντόναλντ Τραμπ αντίθετο με τις ελληνικές θέσεις και τόνισε πως οι σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ είναι στη φάση των στενότερων που είχαν οι δύο χώρες. Σε ερώτηση αν σε περίπτωση κρίσης της Ελλάδας με την Τουρκία θα μπορούσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ να τηλεφωνήσει και να πει«βρείτε τα», ο κ. Δένδιας απάντησε πως αν χρειαζόταν κάποιος να το κάνει, θα το έκανε ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και επισήμανε πως ακριβώς αυτή την έννοια, με ανοιχτό τρόπο προς την ελληνική κοινωνία σαν μια διαβεβαίωση, είχε η επιστολή που έστειλε στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ο πρόεδρος Τραμπ όχι απλώς δεν πίεσε την Ελλάδα, αλλά επέδειξε απόλυτη κατανόηση στις τοποθετήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη για τις ελληνικές θέσεις. Κατηγορηματικά αρνητικά απάντησε ο υπουργός Εξωτερικών στην ερώτηση αν αποδέχεται την υπόθεση εργασίας πως οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν την τουρκική προκλητικότητα. «Δεν έχω κανένα στοιχείο που να μου επιτρέπει την υπόθεση εργασίας πως οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν την τουρκική προκλητικότητα, ούτε στο πλαίσιο του Αιγαίου, ούτε στο πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου, ούτε στο πλαίσιο των ζωνών γύρω από την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν έχω καμία ένδειξη γι’ αυτό» απάντησε με σαφήνεια. Σε ό,τι αφορά την Κίνα, προέταξε την εμβάθυνση των εμπορικών σχέσεων. Τέλος, χαρακτήρισε τις σχέσεις Ελλάδας – Γαλλίας πολύ καλές και με το Ισραήλ καλύτερες παρά ποτέ.
Τέλος, ο κ. Δένδιας έκανε γνωστό ότι συγκαλεί το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής στις 18 Φεβρουαρίου.