Ηταν μια στιγμή που οι ηγέτες της Ευρώπης παραμέρισαν διαφορές και αντιλήψεις και στάθηκαν με δέος. Η στιγμή που η Ανγκελα Μέρκελ, επί 16 χρόνια καγκελάριος της Γερμανίας, βρέθηκε στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μια τελευταία φορά· ένα τέλος εποχής για την ΕΕ. Αυτό το πολιτικό ορόσημο τίμησαν το μεσημέρι της Παρασκευής οι ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι χειροκρότησαν όρθιοι, αποχαιρετώντας την Ανγκελα Μέρκελ, στην 107η και τελευταία της Σύνοδο Κορυφής.
«Ελπίζω ότι δεν θα θυμώσετε με την τελετή αυτή για την τελευταία σας Σύνοδο Κορυφής», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, εξηγώντας την πρωτοβουλία του για ένα standing ovation προς τιμήν της απερχόμενης καγκελαρίου.
Οι συνεδριάσεις των 27 κρατών-μελών «χωρίς την Ανγκελα, είναι σαν την Ρώμη χωρίς το Βατικανό ή το Παρίσι χωρίς τον Πύργο του Αϊφελ», πρόσθεσε ο βέλγος ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ.
«Είναι ένα πρόσωπο που επί δεκαέξι χρόνια σημάδεψε την Ευρώπη και μας βοήθησε –και τους 27–, να πάρουμε καλές αποφάσεις με πολύ ανθρωπιά σε πολύ δύσκολες στιγμές», είχε δηλώσει προηγουμένως ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο.
Η αποχώρηση της Μέρκελ «θα αφήσει ένα μεγάλο κενό, διότι είναι ένα πρόσωπο που βρέθηκε στην θέση εδώ και πολύ καιρό και είχε μία τόσο μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης», δήλωσε από την πλευρά του ο αυστριακός πρωθυπουργός Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ. «Υπήρξε αρχιτέκτονας της ειρήνης στους κόλπους της ΕΕ. Είναι αναμφισβήτητα μια μεγάλη Ευρωπαία».
Η καγκελάριος είναι «μια τεράστια πολιτικός και υπήρξε σημαντικός παράγοντας σταθερότητας σε πολύ περιπεπλεγμένες καταστάσεις», είπε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα, εκφράζοντας τον «τεράστιο σεβασμό» του προς το πρόσωπο της.
«Ηταν τέτοια μηχανή συμβιβασμών, που όταν τα πράγματα δεν προχωρούσαν, ξέραμε ότι είχαμε την Ανγκελα (…) Πάντα έβρισκε κάτι για να μας ενώσει και να μας επιτρέψει να προχωρήσουμε», παρατήρησε ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ. «Θα μου λείψει. Θα λείψει στην Ευρώπη».
Ομπάμα: «Ευχαριστώ για τη φιλία και την ηγεσία»
Ηταν καγκελάριος ήδη για τρία χρόνια η Ανγκελα Μέρκελ κατά την ιστορική νίκη του Μπαράκ Ομπάμα που τον εγκατέστησε στον Λευκό Οίκο. Μεσολάβησε η παγκόσμια κρίση και η ευρωπαϊκή. Εμεινε καγκελάριος για άλλα πέντε χρόνια μετά την αποχώρησή του από το ύπατο αξίωμα. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ ένωσε και αυτός τη φωνή του με όσους αποχαιρετούν την Ανγκελα Μέρκελ στο τέλος της πολυκύμαντης θητείας της.
Όπως, μεταξύ άλλων, λέει ο ίδιος στο βιντεοσκοπημένο μήνυμα «είναι ενδεικτικό του χαρακτήρα σου το ότι απολαμβάνεις τη συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο περισσότερο από το να είσαι στο επίκεντρο της προσοχής». Δηλώνει περήφανος που την τίμησε με το Μετάλλιο της Ελευθερίας για όσα σημαίνει για όλο τον κόσμο η δέσμευσή της για τη συμμαχία ΗΠΑ, Γερμανίας και Ευρώπης.
Μίλησε για τη συνεργασία τους στο ξεπέρασμα κρίσεων που αντιμετώπιζαν οι δυο λαοί. «Χάρηκα που έγινα φίλος σου», συνεχίζει, «καθώς σε έβλεπα να βασίζεσαι στο καλό πνεύμα, σοφό πραγματισμό και την σταθερή ηθική σου πυξίδα για τη λήψη δύσκολων αποφάσεων». Πολύ λίγοι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να τοποθετήσουν τις αρχές τους πάνω το ίδιον συμφέρον, λέει.
Οι Γερμανοί και όλος ο κόσμος χρωστά ευγνωμοσύνη στην Μέρκελ για το ότι όλα αυτά τα χρόνια πήρε μια ηθική στάση, είπε ακόμη ο Μπαράκ Ομπάμα. Παραφράζοντας τον στίχο του Γέιτς, ο Ομπάμα είπε ότι «η παράταξη αντέχει μέσα σε τόσες θύελλες» και χαρακτήρισε την Μέρκελ ένα υπόδειγμα για άνδρες και γυναίκες, αγόρια και κορίτσια μέσα σε δύσκολους καιρούς – «το γνωρίζω γιατί και εγώ είμαι ένας από αυτούς».
Εύχεται «να είναι παραγωγικά τα πολλά χρόνια που θα ακολουθήσουν δίπλα στον σύζυγό σου», είπε και ακόμη και κατέληξε: «Εκ μέρους του αμερικανικού λαού, των άλλων ηγετών όλα αυτά τα χρόνια, της Μισέλ και των θυγατέρων μας, ευχαριστώ για την φιλία την ηγεσία, την πίστη σε καθολικές αξίες την οποία έχεις από νεαρό κορίτσι στην Ανατολική Γερμανία, Dankeschön».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρώην υπουργός Αμυνας της Μέρκελ, είχε τονίσει πρόσφατα σε ποιον βαθμό το αναλυτικό πνεύμα της γερμανίδας καγκελαρίου ήταν κρίσιμο για την απεμπλοκή των ατέρμονων μερικές φορές ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων.
Τους τελευταίους μήνες, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πληθαίνουν τους διθυράμβους και τις ευχαριστίες προς την γυναίκα που ηγήθηκε της Γερμανίας από το 2005, σχεδόν όσο και ο καγκελάριος της γερμανικής επανένωσης Χέλμουτ Κολ (1982-1998).
Στην ηγεσία της πρώτης οικονομικής δύναμης της ευρωπαϊκής ηπείρου, η Μέρκελ επικρίθηκε πάντως σφοδρά για την στάση του Βερολίνου κατά την διάρκεια της κρίσης στην ευρωζώνη, που ακολούθησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (2008-2009), αλλά στην συνέχεια επαινέθηκε για την διαχείριση της μεταναστευτική κρίσης του 2015 και για το ότι συμφώνησε τελικά στην ανάληψη κοινού χρέους από τους 27.
Η Γερμανία θα έχει νέο καγκελάριο πριν από τα Χριστούγεννα, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έδωσαν Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι που διαπραγματεύονται τον σχηματισμό κυβέρνησης με τον Ολαφ Σολτς να αναλαμβάνει την ηγεσία της χώρας στις αρχές του Δεκεμβρίου.