Την πιθανή επιστροφή των Σοσιαλδημοκρατών στην κυβέρνηση, μετά το 2015, σηματοδοτούν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στη Δανία, όπου κέρδισαν το 25,9% των ψήφων.
Ο πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν αναγνώρισε την ήττα του κόμματός του και ανήγγειλε την παραίτησή του.
«Αγαπητοί φίλοι, εμείς [σ.σ. οι Φιλελεύθεροι] πετύχαμε σπουδαίο εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά θα υπάρξει [κυβερνητική] αλλαγή», τόνισε στα μέλη του κόμματός του. Το κόμμα του περιορίζεται στο 23,4% των ψήφων.
Το πρωί της Πέμπτης επισκέφθηκε τη βασίλισσα Μαργκρέτε για να της υποβάλει την παραίτηση της κυβέρνησής του και δήλωσε πως θα συνεχίσει να ασκεί υπηρεσιακό ρόλο.
Οι Φιλελεύθεροι -που κυβέρνησαν τα 14 από τα τελευταία 18 χρόνια στη Δανία- διευκρίνισαν ότι ο Ράσμουσεν τηλεφώνησε στη Μέτε Φρέντεριξεν, την επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών, και τη συνεχάρη για τη νίκη της. Η Φρέντεριξεν σκοπεύει να τεθεί επικεφαλής της επόμενης κυβέρνησης της Δανίας.
Ο Ράσμουσεν επισήμανε ότι είναι διατεθειμένος να συμμετάσχει σε μια νέα κυβέρνηση του κέντρου εάν η Φρέντεριξεν δεν καταφέρει να σχηματίσει δική της.
Ο Κρίστιαν Τούλεσεν Νταλ, επικεφαλής του Κόμματος του Λαού της Δανίας, αναγνώρισε ότι η λαϊκιστική, εθνικιστική και αντιμεταναστευτική παράταξη υπέστη βαριές απώλειες, καθώς φαίνεται ότι έχασε πάνω από το μισό ποσοστό της. «Δεν θα εγκαταλείψω το πλοίο εν μέσω θύελλας, θα αναλάβω την ευθύνη και θα αποκαταστήσω το κόμμα», είπε σε οπαδούς του, υποσχόμενος να «ακούσει το μήνυμα των ψηφοφόρων».
Το Κόμμα του Λαού της Δανίας συγκεντρώσει το 8,7% έναντι 21% το 2015, σύμφωνα με το δανέζικο δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο DR. Το κόμμα υποστήριζε την κεντροδεξιά κυβέρνηση του Λαρς Λόκε Ράσμουσεν στη Βουλή.
Ανοδο σημείωσαν τα κόμματα της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς στη Δανία, ένα «κόκκινο μπλοκ» που θα καταλάβει 91 από τις 179 έδρες της επόμενης Βουλής, έναντι 79 ως 80 των κομμάτων της Δεξιάς.
Η Φρέντεριξεν έχει εξηγήσει πως σκοπεύει να ηγηθεί μιας κυβέρνησης μειοψηφίας που θα νομοθετεί με την υποστήριξη άλλων πολιτικών δυνάμεων κατά περίπτωση και βάσει των θέσεών τους για τον κάθε φορά εξεταζόμενο φάκελο.
Το αποτέλεσμα σηματοδοτεί τη στροφή ακόμη μια σκανδιναβικής χώρας, της τρίτης φέτος, στη Σοσιαλδημοκρατία, καθώς οι ψηφοφόροι φάνηκαν να εξεγείρονται εναντίον των πολιτικών λιτότητας. Προηγήθηκαν η Φινλανδία και η Σουηδία.
«Η Σοσιαλδημοκρατία στη Δανία σημειώνει μια στροφή προς τα δεξιά»
Η γερμανική εφημερίδα Die Welt επισημαίνει πως η επιτυχία του κόμματος της Μέτε Φρέντεριξεν βασίζεται σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι, την προσέγγιση με την ακροδεξιά.
«Οι δανοί Σοσιαλδημοκράτες, έχουν ξεκινήσει μια επικίνδυνη πορεία για αυτή την επιτυχία και η αρχηγός του κόμματος Μέτε Φρέντεριξεν έχει χαράξει μια πολύ διαφορετική ρότα. Σταδιακά προσεγγίζει την περιοριστική μεταναστευτική πολιτική του Λαϊκού Κόμματος της Δανίας. Αυτό αποκαλύπτει πόσο ισχυροί και επιτυχημένοι είναι οι ακροδεξιοί λαϊκιστές και πως ανταγωνίζονται με τους Σοσιαλδημοκράτες για τις ψήφους της εργατικής τάξης, σημειώνει η εφημερίδα.
Η Φρέντεριξεν υπόσχεται λιγότερη μετανάστευση από «μη-δυτικές χώρες» και θέτει ζήτημα αντί για ένταξη των μεταναστών, περισσότερες απελάσεις. Αυτό είναι που μετράει στον πληθυσμό, επειδή οι Δανοί πληρώνουν πολλά χρήματα στο κοινωνικό τους σύστημα. Επιπλέον, η Φρέντεριξεν υπόσχεται στους ψηφοφόρους περισσότερες επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και άλλα, σε μια χώρα όπου το κράτος πρόνοιας παίζει σημαντικό ρόλο.
«Παρόλο που οι δανοί Σοσιαλδημοκράτες επιστρέφουν σε μια πιο κριτική στάση απέναντι στη μετανάστευση που ακολούθησαν μέχρι τη δεκαετία του ’80, η πορεία τους βρίσκεται σε σημείο καμπής. Αυτό το σημείο αποτελεί ουσιαστικά μέρος της επιτυχίας τους. Αλλά το τίμημα είναι υψηλό», γράφει η γερμανική εφημερίδα.
Αυτή η ακραία αλλαγή είναι πιθανό να προκαλέσει αρκετά θεμελιώδη ερωτήματα στη χώρα: Τι είναι πραγματικά σοσιαλδημοκρατικό; Ποιος πιστεύει στην ιδέα μιας δίκαιης κοινωνίας στη Δανία και ποιος δεν το κάνει; Το κόμμα μήπως θυσιάζει τις βασικές του θέσεις με την εξισορροπητική του δράση μεταξύ μιας αριστερής κοινωνικής πολιτικής και της δεξιάς μεταναστευτικής πολιτικής, αντί να καταστρέψει πραγματικά τους δεξιούς λαϊκιστές;
Θα είναι δύσκολο για την Φρέντεριξεν να λάβει υποστήριξη από το παραδοσιακό «κόκκινο μπλοκ» με μια μειοψηφική κυβέρνηση. Αλλωστε, οι αριστεροί φιλελεύθεροι ριζοσπάστες, που διπλασίασαν το αποτέλεσμά τους σε περισσότερο από 8%, υποστηρίζουν παραδοσιακά μια «κόκκινη» κυβέρνηση, αλλά όχι τη μεταναστευτική πολιτική της Φρέντεριξεν .
Η 41χρονη Φρέντεριξεν ετοιμάζεται να γίνει η νεότερη πρωθυπουργός της Δανίας.
Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που δεν θα την ήθελαν επικεφαλής της κυβέρνησης.
Η σημερινή δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού της Δανίας θέσπισε τον περασμένο χρόνο την πιο αντιμεταναστευτική νομοθεσία στην ιστορία της χώρας και, αντί να της εναντιωθεί, η Φρέντεριξεν υιοθέτησε το μεγαλύτερο μέρος της.
Επιπλέον, υπό την ηγεσία της, το κόμμα έκανε έκκληση για την επιβολή ορίου στον αριθμό των «μη δυτικών μεταναστών», που θα δέχεται η χώρα, για την αποστολή των αιτούντων άσυλο σε ένα κέντρο υποδοχής στη Βόρεια Αφρική και για την υποχρέωση όλων των μεταναστών να εργάζονται 37 ώρες την εβδομάδα με αντάλλαγμα την προσφορά προνομίων.
Η Φρέντεριξεν προσέγγισε το αντιμεταναστευτικό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας (DPP) δίνοντας μια σειρά από κοινές συνεντεύξεις με τον ηγέτη του Κρίστιαν Τούλσεν Νταλ και συζητώντας ακόμη για το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί του στην κυβέρνηση.
Περισσότερο ανησυχητικές για τους συμμάχους της στο κεντροαριστερό μπλοκ είναι ωστόσο οι κυβερνητικές πολιτικές που έχει υποστηρίξει το κόμμα της. Αυτές περιλαμβάνουν και έναν νόμο που επιτρέπει -μεταξύ άλλων- την αφαίρεση των κοσμημάτων των προσφύγων, την κατάργηση της μπούρκα και του νικάμπ και ένα σχέδιο για τη στέγαση των αιτούντων άσυλο που έχουν διαπράξει αξιόποινες πράξεις σε ένα νησί, το οποίο χρησιμοποιείται για την έρευνα μεταδοτικών ζωικών νόσων.
Τον Φεβρουάριο, η Μέτε υποστήριξε το αίτημα του ακροδεξιού κόμματος να γίνει στόχος της πολιτικής ασύλου ο επαναπατρισμός, αντί για την ενσωμάτωση.
Μια δημοσκόπηση που διεξήγαγαν οι ίδιοι οι Σοσιαλδημοκράτες ανάμεσα στους ψηφοφόρους της βάσης τους το περασμένο φθινόπωρο έδειξε ότι το 37% των ψηφοφόρων των Σοσιαλδημοκρατών θεωρεί πολύ χαλαρή την αντιμεταναστευτική πολιτική που ακολουθεί η χώρα. Και αυτό προέκυψε έπειτα από τρία χρόνια θητείας της πιο αντιμεταναστευτικής κυβέρνησης στην ιστορία της Δανίας.
Ποια είναι η Μέτε Φρέντεριξεν
Με σπουδές στη Δημόσια Διοίκηση και στις Κοινωνικές Επιστήμες, η Φρέντεριξεν διετέλεσε υπουργός Εργασίας (2011-2014) στην κυβέρνηση της Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ, της πρώην ηγέτιδας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (την οποία και διαδέχτηκε η Φρέντεριξεν το 2015) και πρώην πρωθυπουργού της χώρας, και υπουργός Δικαιοσύνης από το 2014 ως το 2015.
Είναι σφοδρή πολέμιος της πορνείας και επί σειράν ετών ζητούσε την απαγόρευση του αγοραίου σεξ, όπως συμβαίνει στη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ισλανδία.
Τον Μάιο του 2010 έγινε γνωστό ότι η κόρη της, μαζί με τα παιδιά πολλών άλλων προβεβλημένων Σοσιαλδημοκρατών πολιτικών, φοιτούσε σε ιδιωτικό σχολείο. Η Φρέντεριξεν κατηγορήθηκε, όπως και τα άλλα στελέχη του κόμματός της, για υποκρισία από τον δανέζικο Τύπο καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν επί σειράν ετών ως βασική πολιτική τους τη στήριξη της δημόσιας εκπαίδευσης και το 2005 η ίδια είχε ανοιχτά καταφερθεί εναντίον των γονέων που στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία.