Οι σημαίες της Γαλλίας, της Βρετανίας, των ΗΠΑ και του Καναδά ανεμίζουν παντού στα πέτρινα χωριά της Νορμανδίας αυτές τις ημέρες, για την 80ή επέτειο της D-Day.
Οι επαρχιακοί δρόμοι είναι γεμάτοι στρατιωτικά τζιπ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία οδηγούν άνδρες και γυναίκες από όλη τη δυτική Ευρώπη φορώντας στολές, υπό τους ήχους μουσικής της εποχής που ακούγεται στις πλατείες.
Οι εθελοντές τιμούν έτσι τους 150.000 στρατιώτες που αποβιβάστηκαν εδώ, στην κατεχόμενη από τους Ναζί Γαλλία, στις 6 Ιουνίου 1944, αλλάζοντας την πορεία της Ευρώπης του 20ού αιώνα.
Υστερα από δεκαετίες που οι Ευρωπαίοι δεσμεύτηκαν «ποτέ ξανά», ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην ήπειρο για πρώτη φορά από τα χρόνια του ’40, με την εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία.
Πριν από 80 χρόνια, η Γερμανία ήταν ο εχθρός και η Ρωσία, βασικός σύμμαχος. Η πύρρειος νίκη της στο ανατολικό μέτωπο ήταν θεμελιώδης, όπως και η επίθεση των Συμμάχων στο δυτικό μέτωπο που ακολούθησε την D-Day, γονατίζοντας τη ναζιστική Γερμανία.
Ωστόσο, αυτή την Πέμπτη, στην επίσημη διεθνή τελετή της D-Day, ο Ολαφ Σολτς θα σταθεί δίπλα στον Εμανουέλ Μακρόν, τον Τζο Μπάιντεν και τον πρίγκιπα Γουίλιαμ.
Προσκεκλημένος είναι και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά, βέβαια, όχι ο Πούτιν.
Το γραφείο του γάλλου προέδρου ανακοίνωσε ότι η θυσία του σοβιετικού λαού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η συμβολή του στη νίκη θα τιμηθεί φέτος, όπως πάντα. Αλλά, πρόσθεσε, «θα θυμόμαστε ότι το ανατολικό μέτωπο δεν ήταν μόνο η Ρωσία, αλλά και οι Ουκρανοί, οι Λευκορώσοι και όλες οι άλλες χώρες που ήταν μέρος της ΕΣΣΔ».
Ο πόνος και η ταπείνωση της Κατοχής, η στέρηση της ελευθερίας που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι στην Ουκρανία, είναι κάτι που οι Νορμανδοί καταλαβαίνουν πολύ καλά, γράφει το BBC.
Για αυτό και φροντίζουν ώστε οι νεότερες γενιές να εκτιμήσουν αυτό που οι συμμαχικοί στρατιώτες ρίσκαραν –και πολλοί έχασαν– για να τους απελευθερώσουν.
«Μας έδωσαν την ελευθερία μας»
Οι τιμώμενοι αστέρες στη Νορμανδία αυτή την εβδομάδα δεν είναι οι παγκόσμιοι ηγέτες, αλλά οι επιζώντες βετεράνοι της D-Day, οι νεότεροι από τους οποίους είναι τώρα στα 90 τους.
Οπου κι αν ταξιδεύουν κατά μήκος της ακτής, οι ντόπιοι τους φωτογραφίζουν και τους υποδέχονται με θέρμη, περιγράφει η ανταποκρίτρια του BBC.
Η νεαρή μητέρα στεκόταν στην ουρά με τον εξάχρονο γιο της για να πάρουν ένα αναμνηστικό καπέλο για την D-Day, υπογεγραμμένο από αμερικανό βετεράνο.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό για αυτούς, τους ρώτησε η δημοσιογράφος.
«Ελευθερία», απάντησε η Βανέσα Φουλόν. «Μας έδωσαν την ελευθερία μας», είπε και ξέσπασε σε κλάματα.
«Οι άνθρωποι εδώ είναι καλοί», είπε ο 99χρονος βετεράνος των ΗΠΑ Ντόναλντ Κομπ. «Μας αρέσει να ερχόμαστε κάθε χρόνο».
Ο Κομπ συμμετείχε σε μια πορεία βετεράνων στο γραφικό Σεντ Μαρί-ντι-Μοντ. Οι δρόμοι εδώ είναι στολισμένοι με πανό που γράφουν ότι είναι «το πρώτο χωριό που απελευθερώθηκε».
Ο αμερικανός βετεράνος θυμάται ότι βγήκε στην κοντινή παραλία της Ομάχα, στις 5:30 το πρωί στις 6 Ιουνίου 1944. Είχε κύματα και ο αέρας ήταν παγωμένος. Ο 19χρονος φαντάρος ήταν τρομοκρατημένος.
«Ειλικρινά», είπε, «εκείνη την ώρα θα προτιμούσα να ήμουν οπουδήποτε αλλού. Κάναμε ό,τι έπρεπε να κάνουμε. Δεν αισθάνομαι ήρωας, χαίρομαι που μπορέσαμε να βοηθήσουμε. Νιώθω καλά για αυτό», είπε με σεμνότητα.
Η διχασμένη Γαλλία
Η Γαλλία αισθάνεται τύψεις για τη δική της ιστορία με τους Ναζί, επισημαίνει το BBC. Η χώρα διχάστηκε αφού υπέγραψε συμφωνία ανακωχής με τη ναζιστική Γερμανία το 1940. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τη βόρεια Γαλλία και όλη την ακτή του Ατλαντικού, μέχρι τα ισπανικά σύνορα. Τον νότο διαχειριζόταν η γαλλική κυβέρνηση του Βισί, η οποία συνεργάστηκε με τους Ναζί.
Οι εκδηλώσεις που σηματοδοτούν τη συνεισφορά γάλλων ανδρών και γυναικών της γαλλικής Αντίστασης είναι λιγότερες σε σύγκριση με αυτές προς τιμή των συμμάχων στρατιωτών.
«Δεν τους ξεχνώ. Σε παρακαλώ, μην τους ξεχνάτε», είπε η Κατρίν Νιβρομόντ, ο αδελφός της οποίας ήταν μέλος της Αντίστασης.
Ο Πιέρ ήταν μόλις 17 ετών το 1944. Εργάστηκε με άλλα μέλη της Αντίστασης, συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις γερμανικές θέσεις κατά μήκος της ακτής της Νορμανδίας, για να βοηθήσει τις συμμαχικές δυνάμεις να σχεδιάσουν την επίθεσή τους τον Ιούνιο.
Ο Πιερ ήταν σε επαφή με ντόπιους που έπλεναν τα ρούχα των γερμανών στρατιωτών. Τα ρούχα τους ήταν σημειωμένα με στοιχεία του τάγματός της, αποκαλύπτοντας την ποσότητα και τη θέση των στρατευμάτων.
«Κάθε άτομο έπαιξε τον μικρό ρόλο του», είπε η Κατρίν. «Στην κατοχή, έπρεπε να αντισταθείς σιωπηλά, κρυφά. Ποτέ δεν ήξερες ποιον μπορούσες να εμπιστευτείς».
Τόσο ο αδερφός της όσο και ο πατέρας της –ο οποίος ήταν επίσης στην Αντίσταση– τελικά προδόθηκαν από έναν Γάλλο στον οποίο είχαν βασιστεί για να τους βοηθήσει στην κατασκευή πλαστών διαβατηρίων για τους συμμαχικούς αεροπόρους που είχαν κολλήσει πίσω από τις γραμμές του εχθρού.
Και οι δύο άνδρες στάλθηκαν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, αρχικά στο Αουσβιτς, και στη συνέχεια χωρίστηκαν.
«Νομίζω ότι η πατρίδα ήταν πιο σημαντική για εκείνον από την οικογένεια», είπε η Κατρίν. «Το ρίσκο που πήρε ήταν τεράστιο».
Η ίδια πρόσθεσε ότι αισθάνεται πολύ περήφανη για τους δικούς της. Γι’ αυτό και επισκέπτεται και μιλά σε σχολεία και πανεπιστήμια. «Να πούμε στους νέους τι έκανε η Αντίσταση και πόσα θυσίασαν για εμάς».
Υπολογίζεται ότι μόνο το 2% των γάλλων πολιτών εργάζονταν αποκλειστικά για την Αντίσταση, αν και υπήρχε ένα πολύ ευρύτερο δίκτυο ανθρώπων που ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν.
Ογδόντα χρόνια μετά από την D-Day, τα σύννεφα της καταιγίδας είναι βαριά πάνω από την Ευρώπη, σημειώνει το BBC.
Εάν ο Πούτιν νικήσει στην Ουκρανία, γειτονικά έθνη όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία φοβούνται ότι θα έρθει η σειρά τους.
Από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη στηρίζεται στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της.
Ομως, αν ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, έχει ξεκαθαρίσει στους ηγέτες της Ευρώπης ότι δεν πρέπει να θεωρούν τίποτα δεδομένο.