Ηταν σαν η πανδημία να μην είχε συμβεί ποτέ. Στην Κολωνία, χιλιάδες γλεντζέδες με φανταχτερές στολές στριμώχνονταν ο ένας δίπλα στον άλλο καθώς μετρούσαν αντίστροφα για την έναρξη της ετήσιας καρναβαλικής περιόδου στις 11 το πρωί της 11ης Νοεμβρίου.
Στο Παρίσι, τα μπαρ και τα κλαμπ άνοιξαν αργά και γέμισαν ασφυκτικά την Τετάρτη, καθώς η Ημέρα της Εκεχειρίας ήταν εθνική εορτή. Στο Αμστερνταμ, η συνηθισμένη εικόνα με τα γεμάτα καφέ και καφετέριες γύρω από την πλατεία Leidseplein.
Ομως αντί να προαναγγείλουν την έναρξη μιας περιόδου εορτασμών που κορυφώνεται με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, αυτές οι νύχτες μπορεί να ήταν ένα τελευταίο «ζήτω», καθώς σύμφωνα με τον Guardian, ένα τέταρτο κύμα κορονοϊού σαρώνει την Ευρώπη.
Μισή ντουζίνα ολλανδικές πόλεις έχουν ήδη ακυρώσει τις δημοφιλείς παρελάσεις που, προς μεγάλη χαρά των παιδιών της χώρας, σηματοδοτούν την ετήσια άφιξη του Αγίου Νικολάου, του δικού τους Αη Βασίλη, αυτό το Σαββατοκύριακο. Ταυτόχρονα οι διάσημες χριστουγεννιάτικες αγορές της Γερμανίας είναι εξαιρετικά πιθανό ακόμη και να ακυρωθούν.
«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα στεκόμαστε στην αγορά πίνοντας ζεστό κρασί, ενώ τα νοσοκομεία είναι γεμάτα και παλεύουν μέχρι το τελευταίο κρεβάτι», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός του κρατιδίου της Σαξονίας, Μίκαελ Κρέτσμερ, καλώντας την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να λάβει τη δύσκολη απόφαση.
«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα στεκόμαστε στην αγορά πίνοντας ζεστό κρασί, ενώ τα νοσοκομεία είναι γεμάτα και παλεύουν μέχρι το τελευταίο κρεβάτι»
Καθώς η Ολλανδία έγινε το Σάββατο η πρώτη δυτικοευρωπαϊκή χώρα από το καλοκαίρι που επέβαλε μερικό lockdown, το Βερολίνο απαγορεύει την είσοδο στα εστιατόριά του για τους ανεμβολίαστους και η Γαλλία αγωνίζεται να βελτιώσει την εκστρατεία της τρίτης εμβολιαστικης δόσης, η Ευρώπη επανέρχεται στο επίκεντρο της πανδημίας.
ΠΟΥ: Σταθερά αυξητική η τάση
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα κρούσματα από τον κορονοϊό σε ολόκληρη την ήπειρο αυξήθηκαν κατά 7% και οι θάνατοι κατά 10% την περασμένη εβδομάδα, καθιστώντας την τη μόνη περιοχή στον πλανήτη όπου οι συγκεκριμένοι αριθμοί παρουσιάζουν σταθερά αυξητική τάση.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των νέων μολύνσεων παγκοσμίως -περίπου 1,9 εκατομμύρια- ήταν στην Ευρώπη, δήλωσε ο ΠΟΥ, σηματοδοτώντας την έκτη συνεχή εβδομάδα που η εξάπλωση του ιού παρουσιάζει έξαρση σε όλη την ήπειρο, με αρκετές χώρες να βιώνουν το τέταρτο ή και πέμπτο κύμα. Εκτός από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι σημαντικά μικρότερη, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία και οι θάνατοι παραμένουν γενικά σε χαμηλότερα επίπεδα απ’ ό,τι πριν από ένα χρόνο, ενώ οι διαφορές στα προληπτικά μέτρα που λαμβάνει κάθε χώρα καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων.
Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι πιο πιθανή αιτία της αυξητικής τάσης είναι ένας συνδυασμός περιορισμένων εμβολιασμών, φθίνουσας ανοσίας μεταξύ των ατόμων που εμβολιάστηκαν νωρίς και αυξανόμενου εφησυχασμού σχετικά με τις μάσκες και την αποστασιοποίηση μετά τη χαλάρωση των περιορισμών από τις κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
«Το μήνυμα ήταν πάντα: κάντε τα όλα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Χανς Κλούγκε, περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη. «Τα εμβόλια κάνουν αυτό που υποσχέθηκαν: προλαμβάνουν τις σοβαρές μορφές της νόσου και κυρίως τη θνησιμότητα. Αλλά αποτελούν το πιο ισχυρό μας πλεονέκτημα μόνο αν χρησιμοποιούνται παράλληλα με προληπτικά μέτρα».
Τα ποσοστά εμβολιασμού στην ήπειρο είναι υψηλότερα στη νότια Ευρώπη, με την Πορτογαλία, τη Μάλτα και την Ισπανία να έχουν διπλά εμβολιάσει πάνω από το 80% του πληθυσμού τους, ενώ η Ιταλία δεν απέχει πολύ με 73%, σύμφωνα με τα στοιχεία της OurWorldInData.
Οι επταήμεροι κυλιόμενοι μέσοι όροι των νέων καθημερινών κρουσμάτων είναι οι χαμηλότεροι στο μπλοκ αυτών των χωρών, περίπου 100 ανά εκατομμύριο άτομα – αλλά παρουσιάζουν αυξητική τάση ενώ σε περιοχές όπου η τα ποσοστά εμβολιασμού είναι χαμηλά, η άνοδος που καταγράφεται είναι κατακόρυφη!
Στην Τεργέστη, για παράδειγμα, όπου τον περασμένο μήνα σημειώθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις κατά του πράσινου διαβατηρίου της Ιταλίας – του αυστηρότερου στην Ευρώπη, που απαιτεί από τους εργαζόμενους να αποδεικνύουν τον εμβολιασμό, την ανοσία ή ένα πρόσφατο αρνητικό τεστ για να έχουν πρόσβαση στο χώρο εργασίας τους – τα ημερήσια κρούσματα υπερδιπλασιάστηκαν!
«Επιστρέψαμε στις σκοτεινές ημέρες της πανδημίας», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής μιας από τις μονάδες εντατικής θεραπείας της πόλης μετά την έκρηξη των εισαγωγών στο νοσοκομείο, το 90% των οποίων ήταν ανεμβολίαστοι και οι περισσότεροι συνδέονταν άμεσα με τις διαδηλώσεις.
Ομως και χώρες όπως η Ολλανδία, η Γαλλία και η Γερμανία, όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι μόνο μερικές ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη, έχουν επίσης αρχίσει να αντιμετωπίζουν μια αύξηση των κρουσμάτων, γεγονός που ακούγεται σαν σήμα κινδύνου για τις χώρες που μέχρι στιγμής φαίνεται να αντέχουν.
Ολλανδία: Σφίγγει τα λουριά
Η Ολλανδία, η οποία έχει εμβολιάσει πλήρως το 73% του πληθυσμού της, εισήλθε το Σάββατο σε μερικό lockdown για τις επόμενες τρεις εβδομάδες, κλείνοντας μπαρ, εστιατόρια και καταστήματα με είδη πρώτης ανάγκης από τις 8 το βράδυ. Τα υπόλοιπα καταστήματα και η παροχή υπηρεσιών θα κλείνουν από τις 6 το απόγευμα ενώ οι συγκεντρώσεις στο σπίτι θα υπόκεινται στον περιορισμό των τεσσάρων καλεσμένων, αφού ο αριθμός των κρουσμάτων σημείωσε νέα ρεκόρ.
Η χώρα, η οποία χαλάρωσε τους περισσότερους περιορισμούς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κατέγραψε επταήμερο κυλιόμενο μέσο όρο νέων μολύνσεων 609 ανά εκατομμύριο, γεγονός που ώθησε την κυβέρνηση να ανακαλέσει τη δέσμευσή της ότι δεν επρόκειτο να παρθούν άλλα περιοριστικά μέτρα τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους.
Γαλλία: Τα μέτρα δεν αποδίδουν!
Σχεδόν το 69% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο στη Γαλλία, σύμφωνα με το OurWorldInData (το κυβερνητικό ποσοστό, το οποίο περιλαμβάνει όσους έχουν κάνει μόνο ένα εμβόλιο εάν είχαν νοσήσει προηγουμένως από Covid, είναι ελαφρώς υψηλότερο).
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης ή ένα αρνητικό τεστ είναι απαραίτητο για την είσοδο σε καταστήματα, μπαρ και εστιατόρια, για την επιβίβαση σε αεροπλάνο ή τρένο μεγάλων αποστάσεων από το καλοκαίρι, και οι μάσκες παραμένουν υποχρεωτικές στους κλειστούς δημόσιους χώρους. Παρόλα αυτά, τά τα νέα κρούσματα αυξάνονται με διψήφιο ποσοστό κάθε εβδομάδα εδώ και ένα μήνα.
«Αυτό που βιώνουμε στη Γαλλία μοιάζει ξεκάθαρα με την αρχή ενός πέμπτου κύματος»
«Αυτό που βιώνουμε στη Γαλλία μοιάζει ξεκάθαρα με την αρχή ενός πέμπτου κύματος», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Υγείας, Ολιβιέ Βεράν, καθώς ο μέσος όρος των νέων κρουσμάτων των επτά ημερών, αν και εξακολουθεί να είναι σχετικά χαμηλός, ανεβαίνει σταθερά στα 134 ανά εκατομμύριο.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι από την 1η Δεκεμβρίου, οι άνω των 65 ετών και τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες κινδύνου και δεν έχουν κάνει το τρίτο εμβόλιο δεν θα δικαιούνται πλέον πιστοποιητικό υγείας, ενώ ταυτόχρονα το πρόγραμμα της αναμνηστικής δόσης θα συμπεριλάβει και τους άνω των 50 ετών.
Γερμανία: «Πέντε λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα»
Η Γερμανία, όπου το 66,5% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο, βρίσκεται στα πρόθυρα ενός τέταρτου κύματος που θα μπορούσε να είναι το πιο σοβαρό μέχρι στιγμής, καταγράφοντας τις τελευταίες πέντε ημέρες τα υψηλότερα ημερήσια ποσοστά μόλυνσης των τελευταίων δύο ετών, με 48.640 νέα κρούσματα την Παρασκευή, ανεβάζοντας τον μέσο όρο των επτά ημερών σε περισσότερα από 381 ανά εκατομμύριο.
Ο επικεφαλής της γερμανικής υπηρεσίας καταπολέμησης ασθενειών προειδοποίησε ότι οι θάλαμοι εντατικής θεραπείας αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή συμπίεση, λέγοντας ότι η χώρα βρίσκεται «πέντε λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα», ενώ τα πιο σκληρά πληγέντα κρατίδια εξετάζουν το ενδεχόμενο κλειδώματος.
Από τη Δευτέρα, στο Βερολίνο, θα επιτρέπεται να επισκέπτονται εστιατόρια, κινηματογράφους και κομμωτήρια μόνο όσοι έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αναρρώσει πρόσφατα. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, πρότεινε την Παρασκευή παρόμοιους κανόνες για την είσοδο σε όλες τις δημόσιες εκδηλώσεις.
Ο Κριστόφ Σπίνερ, λοιμωξιολόγος στο νοσοκομείο Rechts der Isar του Μονάχου, αμφισβήτησε ότι ακόμη και αυτά τα μέτρα θα ήταν αρκετά. «Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι συντονισμένη και αυστηρή δράση από την κυβέρνηση και δεν είμαι σίγουρος ότι αυτή τη στιγμή το έχουμε», δήλωσε στον Observer.
Περίπου τα τρία τέταρτα όσων νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση με Covid στο ίδιο νοσοκομείο, ήταν ανεμβολίαστοι είπε ο Σπίνερ. Περίπου οι μισοί είχαν υποκείμενα νοσήματα. «Οσοι λένε ότι πρόκειται πλέον για μια καθαρά πανδημία ανεμβολίαστων κάνουν λάθος», συμπλήρωσε.
Αυστρία: Αυστηρά μέτρα για ανεμβολίαστους
Με το χαμηλότερο ποσοστό εμβολιασμού (62,8%) και το υψηλότερο ποσοστό μόλυνσης (περισσότερα από 1.000 ημερήσια κρούσματα ανά εκατομμύριο) από όλες σχεδόν τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, η Αυστρία πρόκειται να επιβάλει λουκέτο για τους μη εμβολιασμένους ανθρώπους στις δύο πιο πληγείσες περιοχές της αυτή την εβδομάδα και θα μπορούσε να προχωρήσει σε παρόμοια μέτρα σε εθνικό επίπεδο.
Ο καγκελάριος Αλεξάντερ Σάλλενμπεργκ δήλωσε την Παρασκευή ότι οι ανεμβολίαστοι πολίτες στις περιφέρειες της Άνω Αυστρίας και του Σάλτσμπουργκ θα επιτρέπεται να βγαίνουν από το σπίτι τους μόνο για συγκεκριμένους αναγκαίους λόγους, όπως η αγορά ειδών διατροφής ή η επίσκεψη στον γιατρό.
Η γερμανόφωνη Αυστρία, η Ελβετία και η Γερμανία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεμβολίαστων στη Δυτική Ευρώπη. Σε σύγκριση με κράτη της νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία, και οι συγκεκριμένες τρεις περιοχές έχουν βιώσει σχετικά ήπια κύματα μέχρι στιγμής, γεγονός που ίσως οδηγεί πολλούς να υποτιμούν το πόσο θανατηφόρος μπορεί να είναι ο ιός.
Ακροδεξιές αντιλήψεις στην πρώην DDR
Στις περιοχές της πρώην σοσιαλιστικής Ανατολικής Γερμανίας, ο εμβολιασμός για την ιλαρά και τη γρίπη ήταν παραδοσιακά υψηλός – αλλά η Σαξονία, η Θουριγγία, το Βρανδεμβούργο και η Σαξονία-Άνχαλτ βρίσκονται σήμερα στις τελευταίες θέσεις του εθνικού πίνακα εμβολιασμού κατά του Covid.
Ο ειδικός επίτροπος της κυβέρνησης για την Ανατολική Γερμανία, Μάρκο Βάντερβιτς, υπέδειξε ότι η αντίσταση στα εμβόλια μπορεί να έχει πολιτική διάσταση στην Σαξονία, προπύργιο της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία. «Υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ της υποστήριξης του AfD και της απόρριψης των εμβολίων», δήλωσε ο Βάντερβιτς.
Στην Αυστρία, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) έχει επίσης υποστηρίξει με ακόμη μεγαλύτερο ενθουσιασμό τις αντιεμβολιαστικές απόψεις.
Η Ανατολική Ευρώπη
Εν τω μεταξύ, στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας βγήκε από την κομμουνιστική κυριαρχία μόλις πριν από 30 χρόνια, η φτώχεια, η κακή υγειονομική εκπαίδευση και η παραπληροφόρηση συνδυάστηκαν με μια εδραιωμένη δυσπιστία προς την κυβέρνηση και τους κρατικούς θεσμούς και οδήγησαν στα χαμηλότερα επίπεδα εμβολιασμού στην Ευρώπη.
Ως αποτέλεσμα, εννέα χώρες που κάποτε ανήκαν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής έχουν σήμερα τα υψηλότερα ημερήσια ποσοστά θανάτων από τον κορονοϊό στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν τα υψηλότερα ημερήσια ποσοστά θνησιμότητας στο μπλοκ, περίπου 22 ανά εκατομμύριο – πάνω από 30 φορές τα ποσοστά στη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Παρά τις άφθονες προμήθειες εμβολίων, οι δύο χώρες έχουν εμβολιάσει πλήρως το χαμηλότερο ποσοστό του πληθυσμού τους από τις 27 χώρες της ΕΕ: μόλις το 34,5% των κατοίκων της Ρουμανίας έχει λάβει δύο εμβόλια και το 23,04% των κατοίκων της Βουλγαρίας. Και οι δύο χώρες επέβαλαν πρόσφατα αυστηρότερους περιορισμούς, ενώ η Λετονία, μια άλλη χώρα με χαμηλό εμβολιασμό, επέβαλε lockdown τεσσάρων εβδομάδων ήδη από τα μέσα Οκτωβρίου. Η Tσεχία, η Σλοβακία και η Ρωσία έχουν επίσης αυστηροποιήσει τα μέτρα.
Χέρια, Αποστάσεις, Μάσκες
Στη δυτική Ευρώπη, το ερώτημα τώρα είναι αν οι χώρες μπορούν να περιορίσουν αυτό το τελευταίο κύμα χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουν σε αποκλεισμούς πλήρους κλίμακας. Οι ειδικοί λένε ότι η απάντηση είναι μάλλον ναι – μέτρα όπως η απομάκρυνση, οι μάσκες και οι εντολές εμβολιασμού για εσωτερικούς χώρους θα είναι ζωτικής σημασίας.
«Αν λείπει ένα από αυτά τα πράγματα, θα δούμε καταστάσεις όπως αυτές που βλέπουμε τώρα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες», δήλωσε η Αντονέλα Βιόλα, καθηγήτρια ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα στην Ιταλία.
«Τα προληπτικά μέτρα δεν στερούν από τους ανθρώπους την ελευθερία τους, αλλά την εξασφαλίζουν. Μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε τη ζωή μας, όχι το αντίθετο»
Ο Χανς Κλούγκε δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αρχές πρέπει να επιταχύνουν την εξάπλωση των εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων των αναμνηστικών εμβολίων για τις ομάδες κινδύνου και των δόσεων για τους εφήβους. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσηλεύονται και πεθαίνουν από το Covid-19 σήμερα δεν είναι πλήρως εμβολιασμένοι», δήλωσε και συμπλήρωσε ότι τα μέτρα ατομικής υγιεινής και οι κοινωνικές αποστάσεις είναι εξίσου ζωτικής σημασίας. «Η καθολική χρήση μάσκας σε ποσοστό 95% στην Ευρώπη θα μπορούσε να σώσει σχεδόν 200.000 ζωές», τόνισε χαρακτηριστικά.
«Τα προληπτικά μέτρα δεν στερούν από τους ανθρώπους την ελευθερία τους, αλλά την εξασφαλίζουν. Μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε τη ζωή μας, όχι το αντίθετο», δήλωσε ο Kluge.