Ενδέχεται να είναι η πιο πολυφορεμένη λέξη, αλλά και προσήκουσα στην κατάσταση της Βρετανίας, των τελευταίων ημερών: «turmoil». Επί το ελληνικότερον: «αναταραχή». Το Brexit δεν έχει αφήσει τίποτα ανέπαφο πίσω του. Ο Ντέιβιντ Κάμερον βρίσκεται επί ξύλου κρεμάμενος, αλλά και οι Συντηρητικοί το ίδιο.
Ο Τζέρεμι Κόρμπιν και οι Εργατικοί βλέπουν σκιώδεις υπουργούς να φεύγουν ή να ετοιμάζονται να φεύγουν. Ο υπέρμαχος του Brexit, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος προαλείφεται για να γίνει ο επόμενος κάτοικος της Ντάουνινγκ Στριτ 10, δέχεται μια άνευ όρων επίθεση από διάφορα ΜΜΕ με σκοπό να αποδομηθεί η εικόνα του.
Και τέλος δεν έχει ο πολιτικός σεισμός: η Σκωτία επιθυμεί ευθέως να μπλοκάρει το Brexit έτσι ώστε να καταφέρει να μείνει στην ΕΕ, ο Μάρτιν Σουλτς ζητάει να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες «χωρισμού» κρατώντας σκληρή στάση, την ίδια στιγμή που η Ανγκελα Μέρκελ και οι άμεσοι συνεργάτες της προσπαθούν να κρατήσουν μια πιο διαλλακτική στάση και να μην κλείσουν τις πόρτες στη Βρετανία.
Δίδυμο εναντίον Τζόνσον
Ο Ντέιβιντ Κάμερον δέχεται πυρά από παντού, ο ίδιος παραδέχθηκε πως δεν επιθυμεί να φάει τα «σκ…» της υπόθεσης και σίγουρα δεν επιθυμεί με τίποτα να παραδώσει τη σκυτάλη του κόμματος στον Μπόρις Τζόνσον. Ετσι, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την ανάρρηση του ηγέτη του Brexit στην ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, προσεταιρίστηκε τον υπουργό Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν. Πλέον, από κοινού προσπαθούν να αποτρέψουν την εκλογή του Τζόνσον ασκώντας όλη την επιρροή τους στην ΚΟ του κόμματος.
Είναι γνωστό ότι ο Τζόνσον δεν διαθέτει ερείσματα στους βουλευτές, τα 2/3 των οποίων τρέφουν βαθιά αντιπάθεια προς αυτόν. Παράλληλα, πολλά βρετανικά μέσα έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια αποδόμησης του Μπόρις Τζόνσον προσπαθώντας να τον καταστήσουν μη αποδεκτό από τους Βρετανούς.
«Αντάρτικο» στους Εργατικούς
Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε στους Εργατικούς ο ίδιος ο Τζέρεμι Κόρμπιν, αλλά μάλλον όταν το έκανε δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα επακολουθούσε. Η απόφαση του ηγέτη του κόμματος να καθαιρέσει τον σκιώδη υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Μπεν οδήγησε σε σειρά παραιτήσεων στο στρατόπεδο των Εργατικών, όπου ο Τζέρεμι Κόρμπιν βρίσκεται αντιμέτωπος με «αντάρτικο».
Ηδη, αρκετά στελέχη των Εργατικών έχουν παραιτηθεί, ενώ πληροφορίες σε βρετανικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ενδέχεται να παραιτηθεί έως και το μισό σκιώδες υπουργικό συμβούλιο του Κόρμπιν.
Η Χάιντι Αλεξάντερ, επικεφαλής των Εργατικών της πολιτικής για την Υγεία, ήταν η πρώτη που παραιτήθηκε μετά την καθαίρεση του Μπεν. Ακολούθησε η παραίτηση της Γκλόρια Ντε Πιέρο, σκιώδους υπουργού για τη Νεολαία. Η Ντε Πιέρο δήλωσε ότι ο Κόρμπιν δεν μπορεί να φέρει στο κόμμα νίκη στις γενικές εκλογές.
Το μεσημέρι της Κυριακής την παραίτησή της υπέβαλε και η Λίλιαν Γκρίνγουντ, σκιώδης υπουργός Μεταφορών. Λίγη ώρα αργότερα παραιτήθηκε και η σκιώδης υπουργός Εκπαίδευσης, Λούσι Πάουελ, σημειώνοντας στην επιστολή παραίτησή της προς τον Κόρμπιν: «Δεν μπορείτε να κερδίσετε τη στήριξη του σκιώδους υπουργικού συμβουλίου, της ΚΟ του Εργατικού Κόμματος και -κυρίως- της χώρας». Από τη θέση της παραιτήθηκε και η Κέρι ΜακΚάρθι, σκιώδης υπουργός Περιβάλλοντος. Μεταξύ άλλων, ακούγεται ότι θα παραιτηθούν οι Αντζελα Ιγκλ, Μαρία Ιγκλ, Αντι Μπέρνχαμ, Κρις Μπράιαντ. Σύμφωνα με το Sky News, παραίτηση υπέβαλε και ο σκιώδης υπουργός Σκωτίας, Ιαν Μάρεϊ.
Ο αντιπρόεδρος του κόμματος Τομ Γουότσον δεν αναμένεται να παραιτηθεί. Ο υπουργός Εσωτερικών Αντι Μπέρναμ ξεκαθάρισε ότι δεν θα λάβει μέρος σε αντάρτικο κατά του ηγέτη των Εργατικών, σημείωσε ότι τα μέλη του κόμματος είναι αυτά που θα αποφασίσουν ποιος θα ηγηθεί του κόμματος και προειδοποίησε: «Σε μία στιγμή αβεβαιότητας όπως αυτή για τη χώρα μας, δεν μπορώ να καταλάβω πώς φαίνεται λογικό στην αντιπολίτευση να βυθιστεί σε εμφύλιο πόλεμο».
Μιλώντας στο BBC, ο εκπρόσωπος επί οικονομικών θεμάτων του κόμματος, Τζον ΜακΝτόνελ, κάλεσε τους βουλευτές των Εργατικών να «ηρεμήσουν». «Ξέρω πόσο απογοητευμένοι είναι για την απώλεια του δημοψηφίσματος, αλλά τώρα είναι η ώρα να μείνουμε ενωμένοι» σημείωσε ο ΜακΝτόνελ.
Ερωτηθείς εάν ο Κόρμπιν θα παραμείνει επικεφαλής του κόμματος, ο ΜακΝτόνελ είπε: «Δεν πάει πουθενά». Ο ίδιος είπε, πάντως, ότι εάν υπάρξει διεκδίκηση της ηγεσίας του κόμματος, η διαδικασία αυτή θα πρέπει να λάβει χώρα σύντομα. Ο ίδιος ο Κόρμπιν αρνείται να παραιτηθεί και λέει ότι σε περίπτωση ψηφοφορίας για την ανάδειξη νέας ηγεσίας στο κόμμα, θα είναι και πάλι υποψήφιος.
Η Σκωτία θέλει Ευρώπη
Από τα Χάιλαντς της Σκωτίας, πάντως, ακούγεται μόνο μια κραυγή: «όχι στο Brexit». Είναι δεδομένο πλέον πως η χώρα θα προσπαθήσει να μπλοκάρει το Brexit. Αυτό δήλωσε ευθαρσώς η πρωθυπουργός της, Νίκολα Στέρτζεον: «Το Ηνωμένο Βασίλειο στο οποίο η Σκωτία ψήφισε να παραμείνει το 2014, δεν υφίσταται πλέον» και επανέλαβε ότι ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι «πολύ πιθανό».
Η επικεφαλής του SNP είπε ότι θα ζητήσει από τους βουλευτές του κόμματός της να αρνηθούν να δώσουν την «βουλευτική συγκατάθεσή τους» για ένα Brexit.
Ερωτηθείσα τι θα κάνει το Κοινοβούλιο της Σκωτίας, η Στέρτζεον -το κόμμα της οποίας κατέχει 63 από τις 129 έδρες- είπε: «Το θέμα για το οποίο μιλάτε είναι εάν θα υπάρξει κίνηση να δοθεί συγκατάθεση από τους βουλευτές για τη νομοθεσία που θα βγάλει τη Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Eνωση;»
Και συνέχισε: «Κοιτάζοντάς το από λογική σκοπιά, δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι δεν θα υπάρξει αυτή η απαίτηση: υποπτεύομαι ότι η βρετανική κυβέρνηση θα έχει διαφορετική οπτική για αυτό και θα δούμε που θα καταλήξει αυτή η συζήτηση».
Ερωτηθείσα εάν σκέφτεται να ζητήσει από τους βουλευτές της να μη στηρίξουν αυτή την κίνηση συγκατάθεσης, είπε: «Φυσικά».
Ωστόσο, βουλευτής των Τόρις στη Σκωτία, και ειδικός στο Συνταγματικό Δίκαιο της Βρετανίας, έκανε λόγο για «ανοησίες», σημειώνοντας ότι το Χόλιρουντ δεν έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο το Brexit. «Το Χόλιρουντ έχει την εξουσία να δώσει ή να μην δώσει τη συγκατάθεσή του. Αλλά να εμποδίσει τη συγκατάθεση δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να μπλοκάρει» τόνισε σε μήνυμά του στο Twitter.
Παράλληλα, η Στέρτζεον επανέλαβε πως ένα νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι «πολύ πιθανό» τώρα που οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της εξόδου τους από την ΕΕ. Οι δηλώσεις έρχονται την ώρα που δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε στους Times θέλει το 52% των Σκωτσέζων να τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας.
Η Στέρτζεον τόνισε ότι αποτελεί ευθύνη της να διαπραγματευθεί με την ΕΕ για να προσπαθήσει να προστατεύσει τα συμφέροντα της Σκωτίας, η οποία ψήφισε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. «Η πρόκληση που αντιμετωπίζω τώρα ως πρωθυπουργός είναι να βρω πώς θα προστατεύσω καλύτερα τα συμφέροντα της Σκωτίας, πώς θα προσπαθήσω να εμποδίσω την έξοδό μας από την ΕΕ παρά τη θέλησή μας, με όλες τις βαθιά βλαβερές και οδυνηρές συνέπειες που κάτι τέτοιο θα επέφερε» δήλωσε στην εκπομπή του Αντριου Μαρ στο BBC.
«Η πρόκληση που αντιμετωπίζω, αλλά και η ευθύνη μου ως πρωθυπουργού, είναι να επιδιώξω να διαπραγματευθώ για να προστατεύσω τα συμφέροντα της Σκωτίας» δήλωσε η Στέρτζον προσθέτοντας ότι θα μιλήσει με τους ανθρώπους στις Βρυξέλλες μέσα στις επόμενες ημέρες. Η πρωθυπουργός της Σκωτίας θα καλέσει όλους τους ευρωπαίους διπλωμάτες που βρίσκονται στη Σκωτία σε συνάντηση στην κατοικία της στο Εδιμβούργο μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες. Υπενθυμίζεται ότι η Σκωτία ψήφισε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ με ποσοστό 62%, έναντι 38% υπέρ του Brexit.
Ο σκληρός Σουλτς
Το ρόλο του… σκληρού σε αυτή τη νέα κατάσταση έχει αναλάβει, ως φαίνεται, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς. Οι μέχρι τώρα δηλώσεις του είναι άκρως επικριτικές για την απόφαση της Βρετανίας και ζητάει άμεσες διαδικασίες «χωρισμού».
Ο Μάρτιν Σουλτς ζήτησε από τον Κάμερον να καταθέσει την προβλεπόμενη αίτηση μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τρίτη, ενώ οι μεγάλες κοινοβουλευτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ετοιμάζουν πρόταση ψηφίσματος με την οποία θα ζητούν από το Λονδίνο να ξεκινήσει τις διαδικασίες αποχώρησης την Τρίτη.
Οι προετοιμασίες εξόδου των Βρετανών από την Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν ξεκινήσει, αλλά η Βρετανία δεν έχει καταθέσει ακόμα την προβλεπόμενη αίτηση. Η Ευρωπαϊκή Ενωση επιθυμεί να διεκπεραιωθεί το θέμα σύντομα, αλλά ο παραιτηθείς πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον θέλει να αφήσει το θέμα στο διάδοχό του.
Ο Μάρτιν Σουλτς είπε σε συνέντευξή του στην Βild της Κυριακής ότι η ΕΕ «αναμένει η βρετανική κυβέρνηση να το πράξει. Η Σύνοδος Κορυφής της Τρίτης είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή».
Κατά τη προσεχή συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών οι Βρετανοί πρέπει να καταθέσουν το σχετικό αίτημα. Αμέσως μετά μπορούν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για τους όρους της βρετανικής αποχώρησης, οι οποίες θα κρατήσουν δύο χρόνια.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung της Κυριακής, οι μεγάλες κοινοβουλευτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι, θα ζητήσουν από τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να δηλώσει την επιθυμία εξόδου της χώρας του από την ΕΕ κατά την σύνοδο κορυφής την προσεχή Τρίτη και έτσι να ξεκινήσει η διαδικασία αποχώρησης.
Διαλλακτικό το Βερολίνο
Κι ενώ θα περίμενε κανείς το Βερολίνο να ακολουθήσει τη σκληρή γραμμή Σουλτς, δείχνει απτά δείγματα διαλλακτικότητας. Ο στενός συνεργάτης της Ανγκελα Μέρκελ, ο προσωπάρχης της, Πέτερ Αλτμάιερ, δήλωσε ότι οι πολιτικοί στο Λονδίνο θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα «να ξανασκεφτούν» τις συνέπειες της εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Εάν η Βρετανία φύγει πραγματικά από την ΕΕ αυτό θα ήταν μία δύσκολη στιγμή, «με πολλές συνέπειες» ανέφερε ο Αλτμάιερ, σύμφωνα με το RND. Πρόσθεσε ότι φυσικά η Βρετανία θα μπορούσε να κάνει αίτηση για να ενταχθεί και πάλι στην ΕΕ, αλλά «αυτό θα χρειαζόταν πολύ καιρό». Ο Αλτμάιερ επανήλθε στο θέμα, με διευκρινιστικές δηλώσεις του στο Reuters, σημειώνοντας ότι η βρετανοί πολιτικοί χρειάζονται χρόνο «να ξανασκεφτούν τις συνέπειες», αλλά σημείωσε ότι δεν εννοούσε πως θα πρέπει «να ξανασκεφτούν το ίδιο το Brexit».
«Θέλουμε να κάνουμε σαφές -και το έχουμε ήδη κάνει- ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτό το δημοψήφισμα για να γίνει διαπραγμάτευση για κάποια καλύτερη συμφωνία ή κάτι παρόμοιο» δήλωσε στο δημόσιο γερμανικό ραδιόφωνo (Deutchlandfunk) ο Αλτμάιερ. «Για το αν και πότε θα καταθέσει αίτηση αποχώρησης από την ΕΕ θα πρέπει να αποφασίσει το ίδιο το κράτος μέλος. Πρέπει όμως να είναι σαφές ότι δεν θα υπάρξει ιδιαίτερη μεταχείριση για καμιά χώρα εντός ή εκτός της ΕΕ» σημείωσε ο ίδιος. Οι δηλώσεις έρχονται μετά από εκείνες της γερμανίδας καγκελαρίου ότι δεν υπάρχει βιασύνη να ξεκινήσει η Βρετανία τις διαδικασίες για Brexit.
Δεύτερο δημοψήφισμα
Εν τω μεταξύ, άρθρο γνώμης του βουλευτή των Εργατικών και πρώην υπουργού Ανώτατης Εκπαίδευσης Ντέιβιντ Λάμι που δημοσιεύτηκε στην βρετανική εφημερίδα «The Guardian» έχει τίτλο: «Χρειαζόμαστε δεύτερο δημοψήφισμα. Οι συνέπειες του Brexit είναι πολύ μεγάλες». Ο Λάμι σημειώνει ότι ένα Brexit θα ισοδυναμούσε με «αυτοπυρπόληση» και τονίζει ότι η εκστρατεία του Brexit δεν έχει ίχνος σχεδίου.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι το δημοψήφισμα είχε συμβουλευτικό και μη δεσμευτικό χαρακτήρα και ότι το Κοινοβούλιο θα μπορούσε να κηρύξει δεύτερο δημοψήφισμα «τώρα που η σκόνη έχει κατακαθίσει και η πραγματικότητα ενός μετά-Brexit έθνους έρχεται στο προσκήνιο». «Χρειαζόμαστε το λιγότερο ένα δεύτερο δημοψήφισμα στη βάση ενός σχεδίου που δεν έχει ακόμα σχεδιαστεί» τονίζεται.
Οι συνέπειες του Brexit είναι πολύ μεγάλες» την ώρα που οι υπογραφές σε πολιτών που ζητούν δεύτερο δημοψήφισμα ξεπερνούν τα 3 εκατομμύρια. Ψηφοφόροι του Brexit φαίνεται πως δηλώνουν «μετανοημένοι» για την επιλογή τους, με τα hashtag #Bregret και #WhatHaveWeDone να είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στο Twitter.
Ψήφισαν και τα δέντρα;
Η υπηρεσία συλλογής υπογραφών για τη διενέργεια νέου δημοψηφίσματος μετά το Brexit υποτίθεται ότι απευθύνεται μόνο στους Βρετανούς και όσους κατοικούν στη Βρετανία. Μόνο που πολλές από τις 3 εκατομμύρια υπογραφές προέρχονται από χώρες του εξωτερικού, και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα είναι περισσότερες από τον συνολικό πληθυσμό.
Ενώ το Βατικανό έχει στην πραγματικότητα μόνο 800 κατοίκους, οι υπογραφές που καταχωρήθηκαν από την Πόλη του Βατικανού ξεπερνούν τις 39.000, γράφει ο Guardian.
Η Ισλανδία, τα Νησιά Κέιμαν και η Τυνησία είναι μερικές ακόμα από τις χώρες από όπου καταχωρήθηκαν εγγραφές. Οι υπογραφές συγκεντρώνονται σε δικτυακό τόπο του βρετανικού Κοινοβουλίου, το οποίο ζητά από τους χρήστες να επιβεβαιώσουν την εθνικότητα ή τον τόπο διαμονής τους απλά συμπληρώνοντας ένα κουτί της φόρμας και δηλώνοντας τον ταχυδρομικό κωδικό τους.
Ορισμένοι Βρετανοί φέρονται μάλιστα να ζητούν από κατοίκους άλλων χωρών να συμμετάσχουν χρησιμοποιώντας βρετανικούς ταχυδρομικούς κωδικούς. H αρμόδια επιτροπή ανακοίνωσε αργότερα ότι αφαιρεί δεκάδες χιλιάδες υπογραφές που καταχωρήθηκαν παράνομα. Η ειρωνεία είναι ότι η συλλογή υπογραφών ξεκίνησε τον Μάιο με πρωτοβουλία του Ουίλιαμ Χίλεϊ, ακτιβιστή που τασσόταν υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, όταν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το αντίπαλο στρατόπεδο θα νικούσε.