Η προηγούμενη μεγάλη «μάχη» στην Ευρώπη ήταν για να σωθούν τα Χριστούγεννα, μάχη δύσκολη και τελικά χαμένη δεδομένου ότι δεν υπήρχε εμβόλιο και τα πάντα θα έπρεπε να βασιστούν μόνο στην πιστή τήρηση των κανονισμών.
Οι ελπίδες πλέον στρέφονται στους μήνες που έρχονται: θα καταφέρει η Ευρώπη να ζήσει ένα καλοκαίρι όπως τα παλιά ή θα είναι ο τουρισμός το μεγάλο θύμα που για άλλη μία χρονιά θα συμπαρασύρει τις οικονομίες;
Την απάντηση θα την γνωρίζουμε σε μερικές εβδομάδες επισημαίνει το BBC, ήδη όμως οι πολιτικές έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται.
Το πρώτο μεγάλο ερώτημα είναι αν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αφήσουν στην Κομισιόν το δικαίωμα να λάβει αποφάσεις εξ ονόματός τους, όπως έκανε με το πρόγραμμα αγοράς εμβολίων, ή αν θα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Χώρες όπως η Ελλάδα, που θα δεχτεί τουρίστες από το Ισραήλ αν έχουν εμβολιαστικό διαβατήριο, και η Κύπρος, που θα δέχεται από την 1η Μαΐου Βρετανούς υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κάνει και τις δύο δόσεις, είναι προφανές ότι κινούνται αυτόνομα.
Και οι δύο, όπως επίσης η Ισπανία και η Ιταλία, βασίζονται στον τουρισμό και δεν θα δουν τις οικονομίες τους ανακάμπτουν πριν ανοίξει πλήρως η τουριστική βιομηχανία. Θα γίνει όμως αυτό φέτος;
Περιοχές όπως η Μαγιόρκα, στην Ισπανία, η οποία μαζί με τις υπόλοιπες Βαλεαρίδες είδε πέρυσι το ΑΕΠ της να υποχωρεί κατά πάνω από 25%, λένε ότι η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη. Αν δεν επιστρέψουν και φέτος οι τουρίστες σε ικανούς αριθμούς, πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν για πάντα.
Η διάσωση του καλοκαιριού, όπως προσθέτει το BBC, εξαρτάται πλέον από δύο πανευρωπαϊκά προβλήματα: Το ένα είναι να εμβολιαστούν αρκετοί και το δεύτερο να υπάρξει μια κάποια συμφωνία για το αν το δικαίωμα στο ταξίδι θα (πρέπει να) συνδέεται με την εμβολιαστική κατάσταση των πολιτών.
Ο Ιούνιος φαίνεται να είναι σημείο καμπής. Αν μέχρι τότε έχει εμβολιαστεί υψηλό ποσοστό πολιτών, η τουριστική σεζόν μπορεί να σωθεί· αν όχι, θα υποφέρει και πάλι.
Παρά ταύτα, οι καθυστερήσεις στον εμβολιασμό όπως και η βραδύτητα στην παράδοση των δόσεων που έχουν συμφωνήσει οι φαρμακευτικές εταιρείες κρατούν τα ποσοστά σε χαμηλά επίπεδα, κάπου μεταξύ 5% και 10% για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Αντιθέτως στη Βρετανία, που δεν είναι πλέον μέρος της ΕΕ, ο εμβολιασμός προχωρά πολύ πιο γρήγορα (πάνω από το 30%), για να μην αναφερθεί κάποιος στο Ισραήλ που είναι παγκόσμιος πρωταθλητής.
Με αυτούς τους ρυθμούς ο εμβολιασμός του 70% του γενικού πληθυσμού, που θα ήταν αρκετός για να μιλάμε για τείχος ανοσίας στην ΕΕ, δεν θα ολοκληρωθεί πριν από το 2022 – και αυτό στην καλύτερη περίπτωση.
Κανένας δεν μπορεί και δεν θέλει να περιμένει τόσο πολύ, πόσο μάλλον οι επιχειρηματίες του τουρισμού και των συναφών κλάδων.
Γρίφος τα διαβατήρια εμβολιασμού
Ολα αυτά τα συνειδητοποιούν οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της Επιτροπής αλλά και αυτοί των κρατών-μελών της Ενωσης. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η επικεφαλής της Κομισιόν, παραδέχθηκε εξάλλου ότι η Ένωση έχει μείνει πίσω σε εμβολιασμούς, ένα πρόγραμμα που έτρεξε και με δική της ευθύνη. Δεν θα ήθελε όμως να φορτωθεί μία αποτυχία και για τα διαβατήρια εμβολιασμού, χωρίς να είναι όμως βέβαιο ότι θα την αποφύγει.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνικό, είναι πολύ περισσότερο πολιτικό και ηθικό. Η Ανγκελα Μέρκελ έδωσε το στίγμα ότι η ΕΕ δεν έχει πρόθεση να επιτρέψει τα ταξίδια μόνο σε ανθρώπους με διαβατήρια, υπενθυμίζοντας ότι ακόμη δεν έχει ληφθεί απολύτως καμία απόφαση για αυτό το θέμα.
Χώρες όπως η Γαλλία εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για το αν θα πρέπει τα διαβατήρια να δίνουν δικαιώματα μόνο σε αυτούς που είχαν κάνει το εμβόλιο. Η Ισπανία, από την άλλη πλευρά, λέει ότι δεν θα απαγορεύσει την είσοδο σε όσους δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμα.
Αν όμως, προσθέτει το BBC, έχει δίκιο η καγκελάριος Μέρκελ και αν δεν περιοριστεί η ελευθερία στις μετακινήσεις μέσα στην ΕΕ μόνο σε αυτούς που έχουν το διαβατήριο, ποιος ο λόγος να το έχει κάποιος;
Με αυτά τα δεδομένα η Ευρώπη βρίσκεται ξανά μπροστά σε ένα δίλημμα από αυτά που κατά καιρούς αντιμετωπίζει και επιλύει όπως- όπως, μόλις την τελευταία στιγμή. Αυτή τη φορά το δίλημμα αγγίζει μία από τις θεμελιώδεις ιδρυτικές αρχές της και η τελική απόφαση είναι ένας δυσεπίλυτος γρίφος.