Αν σας έλεγαν ότι από την αίθουσα της γενικής συνέλευσης του ΣΕΒ θα ακούγονται γέλια και χειροκροτήματα, θα απαντούσατε ότι δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Έγιναν, στο Μέγαρο Μουσικής, στη διάρκεια μίας γενικής συνέλευσης που, αν δεν θεωρηθεί ιστορική, είναι σίγουρα η πιο πρωτότυπη σε μία σειρά που πάει σχεδόν έναν αιώνα πίσω.
Ήταν μία συνέλευση στην οποία δεν παρέστη ο Πρωθυπουργός, αλλά εκπροσωπήθηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης του. Και, μεταξύ μας, καλά έκανε ο κ. Τσίπρας. Τι θα μπορούσε να πει στην κατάσταση που βρίσκεται; Πήγε ο Γιάννης Δραγασάκης, παίρνοντας για άλλη μία φορά πάνω του τα δύσκολα, για να επιχειρήσει έναν απολογισμό του κυβερνητικού έργου. Εντάξει, μπορεί το ακροατήριο του να είχε καλή παιδεία και να διακρίνεται από αστική ευγένεια, αλλά δεν κρεμάστηκε και από τα χείλη του.
Μίλησε και ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Βιομηχάνων που είπε τα γνωστά και τα αναμενόμενα για τις προκλήσεις στις οποίες οφείλει να ανταποκριθεί η Ευρώπη, αντιμετωπίζοντας τον ανταγωνισμό της Ασίας και την ασυμμετρία στη συμπεριφορά των ΗΠΑ.
Η πρωτοτυπία, τα χειροκροτήματα, αλλά και τα γέλια, ήρθαν από όσα ακολούθησαν μετά, όταν ανέβηκε στη σκηνή ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας που φέτος πήρε ένα ρίσκο το οποίο του βγήκε. Ο κ. Φέσσας είχε την ιδέα να μην απευθύνει κεντρική ομιλία. Ξέρετε, από εκείνες που παραδοσιακά διαβάζουν οι πρόεδροι του ΣΕΒ, με γκρίνια προς την κυβέρνηση και παραινέσεις σε γενικές γραμμές ίδιες κάθε χρόνο. Προτίμησε να κάνει ένα ζωντανό διάλογο επί σκηνής και να επικαλεστεί παραδείγματα που υπηρετούν το σύνθημα της φετινής γενικής συνέλευσης για το «Αύριο Σήμερα», σε μία «Ελλάδα των άξιων και των αξιών».
Ο ΣΕΒ, λοιπόν, επέλεξε ένδεκα περιπτώσεις, από τον ιδιωτικό, τον δημόσιο τομέα και το πεδίο της κοινωνικής προσφοράς. Και αφού τις παρουσίασε μέσα από βίντεο, ο πρόεδρος του συζήτησε για αξίες, πλούτο και ανάπτυξη με έναν σοφό άνθρωπο, τον καθηγητή Θεοδόση Τάσιο. Στο τέλος της συζήτησης, ζητήθηκε και η συνδρομή μίας κοπέλας από ένα χωριό της Πιερίας, της Μαρίας Κοκάλα, που έχει διακριθεί σε πανευρωπαϊκό διαγωνισμό επιχειρηματικότητας.
Πράγματι, οι περιπτώσεις που επέλεξε να παρουσιάσει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, κάποιες γνωστές και άλλες λιγότερο γνωστές, έχουν ενδιαφέρον. Η Epexyl που διακρίνεται παγκοσμίως στον τομέα της ξυλείας. Η Agroknow που φέρνει τεχνολογικές λύσεις στη γεωργία. Η Zeues Kiwi που συστάθηκε από συνεταιριστές στην Πιερία, αλλά λειτουργεί με κριτήρια επιχειρηματικότητας. Η Polyeco που θεωρείται, διεθνώς, πρωτοπόρος στην απορρύπανση των θαλασσών. Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης που δημιούργησαν μία σύγχρονη πλατφόρμα γνώσης. Η Wοrkable που δραστηριοποιείται διεθνώς σε υπηρεσίες αντιστοίχισης βιογραφικών με θέσεις εργασίας. H «Πετρόπουλος ΑΕΒΕ» που δραστηριοποιείται στην αυτοκινητοβιομηχανία. Αλλά και η Κιβωτός του Κόσμου, ο γιατρός στο Κέντρο Υγείας της Αρεόπολης, η Athens Partnership που συντονίζει προσπάθειες κοινωνικής προσφοράς.
Είναι αυτές οι περιπτώσεις εξαίρεση στον κανόνα ή είναι, τελικά, το μέτρο μίας αλλαγής που σταδιακά συντελείται στο πεδίο της επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής ευθύνης; Ο Θεόδωρος Φέσσας δήλωσε αισιόδοξος, είπε ότι ανάμεσα στα μέλη του ΣΕΒ υπάρχουν πολλά αντίστοιχα παραδείγματα. Ωστόσο το ερώτημα είναι πώς αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να αποτελέσουν τμήματα ενός κανόνα.
«Το ήθος παράγει πλούτο» είπε ο Θεοδόσης Τάσιος, ο οποίος συνέδεσε τον δείκτη ηθικών αξιών μίας κοινωνίας με την ευημερία που η ίδια απολαμβάνει. «Όλες οι οικονομικές αποφάσεις περιέχουν ηθικά και αξιολογικά διλήμματα» είπε. Ερωτηθείς αν η ελληνική κοινωνία είναι σε θέση να αντιληφθεί κάτι τέτοιο, απάντησε μονολεκτικά: «Όχι». Η αίθουσα γέλασε και χειροκρότησε. «Όταν λες ψέματα σε ένα λαό, τότε είσαι νταβατζής του» συνέχισε. Η αίθουσα σείστηκε.
Εκεί ο πρόεδρος του ΣΕΒ έθεσε ένα θέμα το οποίο αμφιβάλλω αν έχει ακουστεί στο παρελθόν σε γενική συνέλευση του Συνδέσμου. Μίλησε για κακούς, για απατεώνες επιχειρηματίες που έχουν αποκτήσει ανήθικο πλούτο. «Μην επιδοτείτε τα ΜΒΑ, ενισχύστε τα νηπιαγωγεία» τον κάλεσε ο κ. Τάσιος. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η μοναδική οδός που οφείλει να ακολουθήσει η χώρα είναι ένα μακρόπνοο, φιλόδοξο και δαπανηρό πρόγραμμα «ηθοπαιδείας», το οποίο θα δώσει νέες βάσεις αρχών και παιδείας στις επόμενες γενιές. Μπορεί στα αλήθεια να γίνει κάτι τέτοιο; Ο καθηγητής επέμενε σε αυτό και επαναλάμβανε εμφατικά ότι το ήθος παράγει πλούτο.
«Η εκπαίδευσή μας, όμως, δεν παράγει ήθος. Άρα πώς να δημιουργήσει πλούτο;» αναρωτήθηκε η Μαρία Κοκάλα, μία κοπέλα που μόλις τελείωσε με τις Πανελλήνιες και έχει ήδη αποσπάσει ευρωπαϊκές διακρίσεις για επιδόσεις στη νεανική επιχειρηματικότητα. Ο Τάσιος της είπε ότι οι προηγούμενες γενιές έχουν ληστέψει τη δική της. Ο Φέσσας, πάντως, της θύμισε ότι η γενιά της θα παραλάβει και πολλά θετικά από τις προηγούμενες.
Η αίθουσα, σε καλή διάθεση, χειροκροτούσε ατάκες και χαμογελούσε, ενίοτε χάριζε και ένα πιο δυνατό γέλιο. Αν αναλογίζεται και την ευθύνη της, στον βαθμό που της αντιστοιχεί, ο Τάσιος θα γκρινιάζει λιγότερο και η Μαρία θα χαμογελάει περισσότερο.