O Μπέρνι Σάντερς. Θα μπορούσε ποτέ να εκλεγεί πρόεδρος; | Bernie Sanders/Facebook
Επικαιρότητα

Μπορεί να έχουν ποτέ πρόεδρο αριστερό σοσιαλδημοκράτη στις ΗΠΑ;

Οι αμερικανοί «δημοκρατικοί σοσιαλιστές» είναι πιθανό να αυξηθούν γιατί δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης φαίνεται πως το πάθημα δεν έγινε μάθημα. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η οικονομολόγος Στέφανι Κέλτον, πρώην σύμβουλος του Μπέρνι Σάντερς
Protagon Team

«Ο Σάντερς επανέφερε στην ημερήσια διάταξη τις μεγάλες πολιτικές ιδέες που έμοιαζαν να είναι παρωχημένες. Παρουσίασε μια πολύ φιλόδοξη ερμηνεία για τον ρόλο του κράτους. Υπογράμμισε τη σημασία της εκπαίδευσης ως δημόσιο αγαθό που δεν μπορεί να επιβαρύνει με χρέη τους φοιτητές. Κατήγγειλε ως σκάνδαλο το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι η μοναδική βιομηχανοποιημένη χώρα στην οποία η υγεία των πολιτών εξαρτάται από ένα ιδιωτικό σύστημα, κατά πολύ πιο δαπανηρό και λιγότερο αποδοτικό από τα δημόσια συστήματα υγείας. Με λίγα λόγια ο Σάντερς άλλαξε την πολιτική ατζέντα. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι υποψήφιοι που εμπνέονται από τις ιδέες του και δεν διστάζουν να αποκαλούνται σοσιαλιστές, και αυτό δεν θυμάμαι να το έχω ξαναδεί από τότε που γεννήθηκα».

Οι υποψήφιοι που χαρακτηρίζονται «δημοκρατικοί σοσιαλιστές» και διεκδικούν την εκλογή τους στο αμερικανικό Κογκρέσο στις επικείμενες ενδιάμεσες εκλογές της 6ης Νοεμβρίου, εξακολουθούν να αποτελούν μειονότητα. Αλλά ενδέχεται να αυξηθούν σημαντικά στο μέλλον.

Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζει η αμερικανίδα οικονομολόγος Στέφανι Κέλτον, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Stony Brooks και εκπρόσωπος της Σύγχρονης Νομισματικής Θεωρίας  (Modern Monetary Theory,ΜΜΤ), σύμβουλος του Μπέρνι Σάντερς κατά την προεκλογική του εκστρατεία για το προεδρικό χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος το 2016. Οι «δημοκρατικοί σοσιαλιστές» είναι πιθανό να αυξηθούν γιατί δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης φαίνεται πως το πάθημα δεν έγινε μάθημα.

H οικονομολόγος Στέφανι Κέλτον

«Συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε αφήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα να αναπτύσσεται ανεξέλεγκτα, έως ότου έγινε ιδιαίτερα σύνθετο, σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι εφάμιλλο της οικονομίας- καζίνο που επέκρινε ο Τζον Μέιναρντ Κέινς στο πλαίσιο της άλλης μεγάλης κρίσης (του 1929). Και όλο αυτό εις βάρος της πραγματικής οικονομίας, στα όρια της κατάρρευσης σε πολλές χώρες. Οπότε, αμέσως μετά την κρίση, έγιναν αρκετές προσπάθειες για τον περιορισμό της χρηματοπιστωτικής κερδοσκοπίας. Αλλά δεν ήταν αρκετές», υποστηρίζει η Κέλτον, συνομιλώντας με τον Φεντερίκο Ραμπίνι, απεσταλμένο της La Repubblica στις ΗΠΑ. Γιατί, προσθέτει, «σήμερα οι μεγάλες τράπεζες είναι έως και δέκα φορές μεγαλύτερες και, κατά συνέπεια, πιο επικίνδυνες. Οι δέκα μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες συσσώρευσαν πέρυσι κέρδη ύψους 171 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Εάν σημειωθεί μια νέα κρίση θα είμαστε ακόμα λιγότερο ικανοί να κάνουμε αυτό που θα έπρεπε να είχαμε κάνει το 2008: να διαμελίσουμε τους τραπεζικούς κολοσσούς και να απολύσουμε τα ανώτερα διοικητικά στελέχη τους».

Οσον αφορά τον πολιτικό αντίκτυπο της κρίσης και την εδραίωση της άποψης ότι η κατάρρευση της Lehman Brothers και όλα όσα επακολούθησαν είχαν ως αποτέλεσμα την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία και την ανάδειξη του λαϊκισμού ως κύρια πολιτική αντίδραση στη διάσωση των τραπεζών, η αμερικανίδα οικονομολόγος θεωρεί πως δεν υπάρχει κάποια άμεση σχέση.

Αναγνωρίζει, όμως, ότι «πολλοί πολίτες εξοργίστηκαν από όλα όσα διαδραματίστηκαν τότε, όταν είδαν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να διασώζει τους τραπεζίτες ενώ εκατομμύρια Αμερικανοί έχαναν τη δουλειά τους και τα σπίτια τους. Υπό αυτήν την έννοια οι Δημοκρατικοί τιμωρήθηκαν για τα λάθη που έγιναν πριν από χρόνια είτε επρόκειτο για την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου είτε για τις φορολογικές πολιτικές. Η Χίλαρι Κλίντον παρουσιάστηκε το 2016 με ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο μήνυμα: “Θα συνεχίσω στη σκιά των επιτυχιών του Ομπάμα”. Πολλοί Αμερικανοί είχαν την εντύπωση ότι δεν αντιλαμβανόταν τη δυστυχία τους. Και σε τρεις καθοριστικές πολιτείες ψήφισαν εκείνον που έδειχνε να συμμερίζεται την αγανάκτησή τους και υποσχόταν να κάνει ξανά μεγάλη την Αμερική».