Χωράφι με σιτάρι στην περιοχή του Ροστόφ στην Ουκρανία | REUTERS/Sergey Pivovarov/File Photo
Επικαιρότητα

Μπορεί ένας πόλεμος στην Ουκρανία να προκαλέσει επισιτιστική κρίση;

Η Ευρώπη και η Μέση Ανατολή εξαρτώνται από την παραγωγή τροφίμων που μπορεί να διακοπεί απότομα σε περίπτωση σύρραξης, φέρνοντας για ορισμένα βασικά είδη μια «τέλεια καταιγίδα» σε συνδυασμό με τις τιμές των καυσίμων και τον πληθωρισμό
Protagon Team

Στη μακρά σειρά των επιπτώσεων που θα έχει στη ζωή μας ένας ενδεχόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, από ένα προσφυγικό κύμα ως τις τιμές της ενέργειας, αυτή στην επάρκεια των τροφίμων είναι αυτή που θα γίνει άμεσα αισθητή στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων.

Αλλοτε σιτοβολώνας της ΕΣΣΔ, η Ουκρανία, αν εμπλακεί σε πόλεμο, θα εκτοξεύσει σε περίπτωση πολέμου τις τιμές των τροφίμων, την ώρα που η Ευρώπη και άλλες περιοχές του πλανήτη πλήττονται από την αύξηση του πληθωρισμού.

Για την Ενωμένη Ευρώπη, ειδικότερα, όπως σημειώνει το Politico, το πρόβλημα θα είναι οξύ.

Η Ουκρανία, άλλοτε σιτοβολώνας της ΕΣΣΔ, είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας τροφίμων προς την Ενωση, συνεισφέροντας το ένα τέταρτο των δημητριακών και φυτικών ελαιών και το μισό σιτάρι που καταναλώνεται στα 27 κράτη-μέλη.

Στην πράξη η ΕΕ έχει θετικό ισοζύγιο στις εισαγωγές και εξαγωγές τροφίμων και η Ουκρανία δεν έχει παρά το 4,9% των συνολικών εισαγωγών μετά τη Βρετανία, τη Βραζιλία και τις ΗΠΑ.

Το πρόβλημα κρύβεται στα «ψιλά γράμματα» των στατιστικών καθώς σε κάποια συγκεκριμένα είδη η εξάρτηση της ΕΕ από το Κίεβο είναι πολύ μεγάλη.

Η ΕΕ εισάγει το 88% του ηλιέλαιου, το 41% της ελαιοκράμβης (από την οποία παρασκευάζονται φυτικά έλαια) και το 26% του μελιού από την Ουκρανία. Σε συνδυασμό με τα ήδη υψηλά κόστη για την ενέργεια, στα οποία «συνεισφέρει» το Ουκρανικό, ένας πόλεμος θα σημάνει για συγκεκριμένα καταναλωτικά είδη, αλλά και για τις ζωοτροφές, την «τέλεια καταιγίδα».

Ακόμη περισσότερο θα επηρεαστεί η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική που επίσης εξαρτώνται για τα δημητριακά τους (ίσως πολύ περισσότερο σημαντική τροφή σε σχέση με την Ευρώπη) από την Ουκρανία. Στον Λίβανο, οι εισαγωγές σιταριού από την Ουκρανία είναι στο 55% του συνόλου, ενώ στην Τουρκία στο 23% από την Ουκρανία και το 55% από τη Ρωσία. Εξαρτημένη από τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι και η Αίγυπτος.

Οι ελλείψεις δημητριακών ήταν ένα από τα υποκείμενα αίτια της Αραβικής Ανοιξης το 2011, σε μια περιοχή που πάντα ήταν ασταθής. Στο εκρηκτικό μείγμα προστίθεται πλέον και ο πληθωρισμός.

Η Ουκρανία, εν τω μεταξύ, βλέπει ότι η διάσταση των τροφίμων και της πολύ πιθανής έλλειψης, δεν είναι στα πλάνα των Ευρωπαίων -ούτε καν της Διεύθυνσης Γεωργίας της Κομισιόν- όταν συζητούν για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Επικεντρώνονται στη γεωπολιτική διάσταση, ξεχνώντας την επισιτιστική κρίση που ίσως προκύψει.

Για την ώρα, πάντως, η εμπορική δραστηριότητα στην Ουκρανία συνεχίζεται κανονικά, ειδικά σε ό,τι αφορά τα συμβόλαια με το εξωτερικό. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι έχει σχέδια για την απρόσκοπτη λειτουργία σιδηροδρόμων, σιλό δημητριακών και λιμανιών «σε κάθε σενάριο».