Χρειάστηκε να περάσουν επτά ολόκληρα χρόνια αναμονής. Να εξεταστούν 120 μάρτυρες, μεταξύ αυτών ο Τόνι Μπλερ και ο Γκόρντον Μπράουν, να αναλυθούν 150.000 έγγραφα και να γραφούν ούτε λίγο ούτε πολύ 2,6 εκατομμύρια λέξεων ως πόρισμα, γεγονός που σημαίνει ότι θα χρειαστούν εννέα ημέρες για να μπορέσει να διαβάσει κανείς όλο το πόρισμα της επιτροπής Σίλκοτ.
Για τους μη γνωρίζοντες: είναι η επιτροπή που συστάθηκε στην Αγγλία υπό τον σερ Τζον Σίλκοτ, εξ ου και το όνομά της, και διερεύνησε τις συνθήκες εισόδου της Βρετανίας στο πόλεμο του Ιράκ. Απόφαση που είχε λάβει ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Τόνι Μπλερ.
Η σύνταξη της έκθεσης ζητήθηκε το 2009 και επρόκειτο αρχικά να ολοκληρωθεί σε διάστημα ενός έτους. Οι συνεχείς αναβολές οδήγησαν τις οικογένειες των βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στο Ιράκ να απευθύνουν τελεσίγραφο προς τις Αρχές με απειλή για προσφυγή στη δικαιοσύνη.
Με την απειλή με κρέμεται πάνω από την επιτροπή, τα πράγματα έτρεξαν περισσότερο ωστόσο και πάλι χρειάστηκε να καταβληθεί εργώδης προσπάθεια για να φτάσει σε ένα συμπέρασμα. Κάτι που έγινε το μεσημέρι της Τετάρτης (6/7).
Ο σερ Τζον Σίλκοτ παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στην οποία, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Guardian, έστω και ακροθιγώς, σκιαγράφησε το πλαίσιο των συμπερασμάτων μιας υπόθεσης που κουβαλάει έναν… ογκωδέστατο φάκελο από συμπεράσματα. Το βασικότερο όλων είναι το εξής: ο Τόνι Μπλερ πρέπει να βρει άμεσα μια τρύπα να χωθεί. Εκτός και αν ο αντίλογος που λογικά θα προβάλλει το επόμενο διάστημα θα είναι ικανός να του προσδώσει το τεκμήριο της αθωότητας.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο σερ Σίλκοτ αποκάλυψε ότι η Βρετανία μπήκε στον πόλεμο στο Ιράκ πριν αυτός καταστεί ύστατη λύση, ενώ οι προετοιμασίες για την, μετά τον πόλεμο, εποχή ήταν απολύτως ακατάλληλες.
Επιπροσθέτως, ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, παρουσίασε τα στοιχεία των υπηρεσιών Πληροφοριών για την κατοχή Οπλων Μαζικής Καταστροφής από το Ιράκ με «αδικαιολόγητη βεβαιότητα», δήλωσε ο σερ Τζον Σίλκοτ.
Σχεδόν όλο το πόρισμα της επιτροπής είναι ένας κόλαφος για τον Τόνι Μπλερ και την απόφασή του να μπει στον πόλεμο του Ιράκ. Η κριτική που έχει δεχθεί μέχρι τώρα είναι ισχυρή, όμως, τώρα με τα συμπεράσματα της επιτροπής να είναι απτά, το πολιτικό βάρος καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο.
Η επιτροπή παραδέχεται πως ο Σαντάμ Χουσεΐν ήταν ένας αιμοσταγής δικτάτορας που δεν δίστασε να επιτεθεί με βάναυσο τρόπο με όμορα κράτη, εντούτοις αυτό δεν δικαιολογεί την απόφαση που έλαβε ο Μπλερ.
Και τούτο διότι ο τότε πρωθυπουργός χρησιμοποίησε πληροφορίες με υπερβολικό τρόπο για να πείσει ότι ο κίνδυνος από τον Σαντάμ είναι άμεσος. Μάλιστα, σύμφωνα με την επιτροπή, επειδή είχε υποσχεθεί στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, ότι θα στεκόταν δίπλα του στις επιθέσεις εναντίον του Ιράκ το 2003, απέρριψε όλες τις προειδοποιήσεις για τις πιθανές επιπτώσεις που θα είχε μια στρατιωτική δράση στην περιοχή και οι οποίες περιγράφονταν με τα πιο μελανά χρώματα από τους εμπειρογνώμονες. Πάνω από όλα στηρίχθηκε στις δικές του απόψεις και όχι στις εδραίες εκτιμήσεις που του παρείχε η Υπηρεσία Πληροφοριών. Αυτό είχε ως συνέπεια να υπερβάλει ως προς την απειλή που σηματοδοτούσε η ύπαρξη του Σαντάμ στο Ιράκ και να υποτιμήσει τους κινδύνους της εισβολής.
Ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ παρουσίασε τα στοιχεία των υπηρεσιών Πληροφοριών για την κατοχή Οπλων Μαζικής Καταστροφής από το Ιράκ με «αδικαιολόγητη βεβαιότητα», δήλωσε ο σερ Τζον Σίλκοτ.
Ως προς τα στρατιωτικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, η έρευνα κατέληξε ότι ήσαν επίσης ακατάλληλα και περιορισμένα. «Φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι το υπουργείο Αμυνας ανταποκρίθηκε με βραδύτητα στην απειλή που παρουσιάσθηκε από τους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και ότι οι καθυστερήσεις που καταγράφηκαν στην χορήγηση κατάλληλων τεθωρακισμένων περιπολικών οχημάτων δεν έπρεπε να γίνουν ανεκτές».
«Φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να συμμετάσχει στην εισβολή στο Ιράκ πριν εξαντληθούν οι ειρηνικές λύσεις για τον αφοπλισμό (της Βαγδάτης). Η στρατιωτική λύση δεν ήταν αναπόφευκτη τότε», πρόσθεσε ο πρόεδρος της επιτροπής
Στην συνέχεια, ο Τόνι Μπλερ προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Θα αναλάβω πλήρως την ευθύνη για οποιαδήποτε λάθη, χωρίς εξαίρεση ή δικαιολογία. Ταυτόχρονα θα πω για ποιον λόγο πιστεύω ότι ήταν καλύτερο να διώξουμε τον Σαντάμ Χουσείν και για δεν πιστεύω πως αυτό προκάλεσε την τρομοκρατία που βλέπουμε σήμερα είτε στη Μέση Ανατολή είτε αλλού στον κόσμο. Πάνω απ’ όλα θα αποτίσω φόρο τιμής στις Ενοπλες Δυνάμεις μας. Θα εκφράσω την λύπη μου για τις απώλειες ζωών και την θλίψη που προκλήθηκε στις οικογένειες και θα καθορίσω τα μαθήματα που κατά τη γνώμη μου πρέπει να πάρουν οι μελλοντικοί ηγέτες από την εμπειρία μου».
«Αισθάνομαι περισσότερο πόνο και τύψεις απ’ όσο μπορείτε να φανταστείτε»
Πράγματι, λίγο αργότερα, ενώ είχαν συγκεντρωθεί διαδηλωτές που ζητούσαν την καταδίκη του «εγκληματία πολέμου» Μπλερ έξω από τον χώρο της συνέντευξης Τύπου, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας ανέλαβε «πλήρη ευθύνη, χωρίς εξαίρεση και χωρίς δικαιολογία». Αρχισε σε ιδιαίτερα συναισθηματικό τόνο, δηλώνοντας ότι η συμμετοχή της χώρας του στην εισβολή στο Ιράκ ήταν «από τις πιο δύσκολες, αγωνιώδεις αποφάσεις που έλαβε ποτέ» και τονίζοντας ότι «αισθάνεται περισσότερο πόνο και τύψεις απ’ όσο μπορείτε να φανταστεί κανείς».
Σημείωσε, ωστόσο, ότι δεν μετανιώνει για την ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν. Οπως είπε, αν είχε αφεθεί στην εξουσία ο Χουσέιν, ίσως να προέκυπτε αργότερα μία Αραβική Ανοιξη στο Ιράκ, με τον Χουσέιν στην εξουσία. «Αυτό θα είχε δημιουργήσει μία ακόμα Συρία», είπε. Δήλωσε, επίσης, ότι δεν μπορεί να δεχθεί ότι οι στρατιώτες της χώρας πέθαναν μάταια. Σε αυτό το πνεύμα, δήλωσε ότι είναι λάθος να ρίχνουμε το φταίξιμο στις ένοπλες δυνάμεις.
Αλλά δεν δίστασε να συμφωνήσει ότι οι υπηρεσίες Πληροφοριών είχαν εκδώσει συμπεράσματα και πορίσματα που αποδείχθηκαν λανθασμένα. «Το επακόλουθο (του πολέμου) ήταν τελικά πιο εχθρικό, μακροχρόνιο και αιματηρό από αυτό που υπολόγιζαν. Η συμμαχία προγραμμάτισε έναν γύρο χερσαίων επιχειρήσεων και αντιμετώπισε έναν δεύτερο, ενώ το έθνος των ανθρώπων που θέλαμε να απελευθερώσουμε και να προστατεύσουμε από την κακία του Σαντάμ, μετατράπηκαν σε θύματα τρομοκρατίας».
Υστερα κάλεσε όσους τους ακούν να προσπαθήσουν να μπουν στη θέση του. «Βλέπετε να συσσωρεύονται αποδείξεις κατοχής Οπλων Μαζικής Καταστροφής, επεξεργάζεστε τις πιθανότητες μίας τρομοκρατικής επίθεσης έχετε καθήκον να προστατεύσετε τη χώρα», τόνισε. Και στο πόρισμα της επιτροπής ότι η απόφαση εισβολής στο Ιράκ θα μπορούσε να έχει αναβληθεί για αργότερα απάντησε με βεβαιότητα: «Είχε φτάσει Μάρτιος, ήταν πια πολύ αργά, έπρεπε να επιλέξουμε». Αντίστοιχα, αρνητική ήταν η απάντησή του στη δήλωση του κ. Σίλκοτ ότι «εν τη απουσία μίας πλειοψηφίας που να στηρίζει για τη στρατιωτική δράση, η απόφαση για την εισβολή στο Ιράκ υπονόμευσε τη κυριότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ». Αντέτεινε ότι η αυτό που υπονόμευσε την κυριότητα του συμβουλίου ήταν η αδυναμία να διατηρηθεί το ψήφισμα 1441 που είχε εκδώσει το 2002 (με προειδοποιήσεις προς το ιρακινό καθεστώς για άμεσο αφοπλισμό). Μάλιστα, σημείωσε ότι ο ίδιος είχε μεταπείσει τον Μπους για την ανάγκη να απευθυνθούν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και να ακολουθήσουν την οδό του ΟΗΕ.