Μετά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ όπου ασχολήθηκε διεξοδικά με το Προσφυγικό, το πρόβλημα επιστρέφει στην καρδιά της Ευρώπης με τη μίνι σύνοδο κορυφής που διεξάγεται σήμερα στη Βιέννη. Η κυβέρνηση της χώρας που φιλοξενεί τη σύνοδο φρόντισε να δείξει από νωρίς τις προθέσεις της και την ατζέντα της. Στο περιθώριο της σύσκεψης, ο αυστριακός υπουργός Εσωτερικών, Βόλφγκανγκ Σομπότκα, ζήτησε από τον ευρωπαίο επίτροπο Μεταναστευτικής Πολιτικής της ΕΕ, Δημήτρη Αβραμόπουλο την άδεια για παράταση των συνοριακών ελέγχων.
Το μέτρο που είχε αποφασιστεί εν μέσω προσφυγικής κρίσης και το οποίο ακόμη ισχύει για τα σύνορα προς την Ουγγαρία και τη Σλοβενία -χωρίς να έχει εγκριθεί για το Πέρασμα Μπρένερ (δηλαδή στα ιταλοαυστριακά σύνορα)- λήγει τον Νοέμβριο. Η Βιέννη λοιπόν ζητά παράταση καθώς, όπως είχε ανακοινώσει το αυστριακό υπουργείο Εσωτερικών, «όταν δεν υπάρχει μία προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ που να λειτουργεί, τότε αναγκαστικά κανείς καταφεύγει σε εθνικά μέτρα, όπως τον έλεγχο των εσωτερικών συνόρων». Το σχετικό αίτημα, ο ευρωπαίος επίτροπος, κ. Αβραμόπουλος -ο οποίος βρίσκεται στη Βιέννη μαζί με τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα- δήλωσε ότι θα το λάβει υπόψη του.
Μία πιο ισορροπημένη στάση -ως συνήθως- κράτησε η καγκελάριος της Γερμανίας, Ανγκελα Μέρκελ, επαναλαμβάνοντας ότι η Ευρώπη θα πρέπει να επιταχύνει τις προσπάθειές της για να αντιμετωπίσει την παράνομη μετανάστευση, συνάπτοντας νέες συμφωνίες για τον γρήγορο επαναπατρισμό εκείνων των προσφύγων το αίτημα των οποίων για χορήγηση ασύλου απορρίπτεται. «Είναι απαραίτητο να συνάψουμε συμφωνίες με τρίτες χώρες, κυρίως στην Αφρική, αλλά επίσης στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν για να αποσαφηνιστεί ότι εκείνοι που δεν έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στην Ευρώπη θα σταλούν πίσω στις χώρες προέλευσής τους», τόνισε. Πρόσθεσε όμως ότι «θέλουμε ταυτόχρονα να σταθούμε στο ύψος των ανθρωπιστικών ευθυνών μας».
Ο έλληνας πρωθυπουργός, πάντως, υπογράμμισε ότι «τα σύνορα της Ελλάδας είναι και σύνορα της ΕΕ» και ότι «τηρούμε τους ευρωπαϊκούς κανόνες στο ζήτημα της προστασίας συνόρων» καλώντας όποια χώρα έχει ενστάσεις και πιστεύει ότι πρέπει να υπάρξουν επαναπροωθήσεις στη θάλασσα, να το θέσει ανοιχτά στα ευρωπαϊκά όργανα και στη FRONTEX».
Μιλώντας κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε για μία ακόμη φορά ότι το Προσφυγικό «αφορά σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες τις χώρες στις οποίες οι ροές αυτές κατευθύνονται και επομένως πρέπει να αντιμετωπιστεί συλλογικά, με αλληλεγγύη και δίκαιη κατανομή των βαρών». Σε έντονο ύφος, ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι «οι άνθρωποι δεν είναι λαθραία τσιγάρα».
Αναφέρθηκε, επίσης, στον ρόλο της Τουρκίας στη μείωση των ροών, καλώντας την Ευρώπη να επιταχύνει την υλοποίηση της Συμφωνίας στο ζήτημα της βίζας -με παράλληλη τήρηση του Οδικού Χάρτη από την Τουρκία- καθώς και την παροχή οικονομικής βοήθειας στην Αγκυρα.
Οσο για τις ανάγκες της Ελλάδας, ο ίδιος επεσήμανε ότι η χώρα χρειάζεται επιπλέον στήριξη στο ζήτημα της εξέτασης αιτήσεων ασύλου, καθώς η Υπηρεσία Ασύλου στην Ελλάδα, ιδρύθηκε πριν τρία χρόνια και, σήμερα, αντιμετωπίζει τον τέταρτο μεγαλύτερο φόρτο αιτήσεων ασύλου στην Ευρώπη. Ενώ, λοιπόν το Ευρωπαϊκό Γραφείο για το Ασυλο (EASO) έχει δεσμευτεί να αποστείλει 400 εξειδικευμένα στελέχη στα ελληνικά νησιά, εξ αυτών βρίσκονται εκεί μόλις 19 άτομα. Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει υποβάλει δυο αιτήματα για αποστολή 60 και 80 στελεχών της EASO, στα οποία δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής ανταπόκριση, όπως τόνισε ο κ. Τσίπρας.
Πρότεινε, επίσης, να θεσπιστεί Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Επιστροφών ανάμεσα στην ΕΕ και τις χώρες προέλευσης, για τις επιστροφές όσων δεν δικαιούνται άσυλο. «Είναι απαράδεκτο και σε αυτόν τον τομέα το βάρος να πέφτει στις χώρες πρώτης γραμμής», σημείωσε ο έλληνας πρωθυπουργός.
Είχε απέναντί του μία πολιτικά στραπατσαρισμένη από τις διαδοχικές εκλογικές ήττες λόγω των επιλογών της στο θέμα των μεταναστών – προσφύγων, Ανγκελα Μέρκελ. Και λιγότερο φιλικά πρόσωπα όπως αυτό του ούγγρου πρωθυπουργού, Βίκτορ Ορμπαν– έναν από τους πιο σφοδρούς επικριτές της πολιτικής της «ανοιχτής πόρτας» της καγκελάριου, ο οποίος πρόσφατα ζήτησε να απελαθούν όλοι οι παράτυποι μετανάστες από την ΕΕ, σε «μεγάλα προσφυγικά στρατόπεδα», σε νησί, ή στη Βόρεια Αφρική, όπου θα μπορούσαν να εξεταστούν τα αιτήματα ασύλου τους.
Στη Σύνοδο μετέχουν και ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Μπόικο Μπορίσοφ, όπως και εκπρόσωποι της Κροατίας, της Ρουμανίας, της Σλοβενίας, όπως και από τις εκτός ΕΕ χώρες Σερβία, ΠΓΔΜ και Αλβανία, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και βέβαια οι διοργανωτές Αυστριακοί.
Πέρυσι, εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες πέρασαν από την Ελλάδα ακολουθώντας τη λεγόμενη «βαλκανική οδό», κατευθυνόμενοι στην Αυστρία, τη Γερμανία και τις σκανδιναβικές χώρες. Τον Μάρτιο, μετά την πίεση της Αυστρίας και παρά η διαφορετική άποψη Βερολίνου και Βρυξελλών, οι βαλκανικές χώρες έκλεισαν τα σύνορά τους, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν στην Ελλάδα περίπου 60.000 πρόσφυγες. Την ίδια ώρα, το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων που είχε αποφασίσει η ΕΕ, δεν αποδίδει.
Στη Βουλγαρία βρίσκονται περίπου 10.000 πρόσφυγες και οι Βρυξέλλες υποσχέθηκαν επιπλέον βοήθεια, στέλνοντας δυνάμεις για τη φύλαξη των συνόρων με την Τουρκία από τις 6 Οκτωβρίου.