Τέσσερα χρόνια μετά τη συρροή κρουσμάτων κρουσμάτων κορονοϊού στον οίκο ευγηρίας στο Ασβεστοχώρι που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 28 ηλικιωμένοι, και δύο χρόνια μετά την άσκηση της (κακουργηματικής) δίωξης σε βάρος των υπευθύνων της μονάδας, η δίκη τους άρχισε την Τετάρτη ενώπιον του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου, με την κλήρωση των ενόρκων.
Στο εδώλιο κάθισαν οι δύο διευθύνοντες σύμβουλοι του οίκου ευγηρίας (αδέλφια), ο πρώτος ως υπεύθυνος σε επιστημονικά θέματα και η δεύτερη ως υπεύθυνη για διοικητικά ζητήματα.
Η κατηγορία που τους αποδίδεται είναι αυτή της παραβίασης μέτρων για την πρόληψη ασθενειών που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων.
Η διαδικασία διεκόπη για την Πέμπτη οπότε η δίκη αναμένεται να ξεκινήσει επί της ουσίας με την εξέταση των πρώτων μαρτύρων.
Το κατηγορητήριο περιλαμβάνει περισσότερους από 70 μάρτυρες, μεταξύ αυτών συγγενείς των ηλικιωμένων, ενώ η δίκη, σύμφωνα με εκτιμήσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής και υπεράσπισης, αναμένεται να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες, ίσως και μήνες.
Το βούλευμα με το οποίο παραπέμφθηκαν να δικαστούν οι δύο κατηγορούμενοι στηρίζεται στα συμπεράσματα έρευνας που διενήργησαν επιθεωρητές της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, την οποία προκάλεσε εισαγγελική έρευνα. Μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκε -κατά το παραπεμπτικό βούλευμα- σειρά παραβιάσεων των μέτρων πρόληψης κατά της διασποράς του κορονοϊού, όπως υπεράριθμοι περιθαλπόμενοι (156 αντί για 88), μη τήρηση των αποστάσεων στα δωμάτια φιλοξενίας των ηλικιωμένων και στους κοινόχρηστους χώρους, μη διενέργεια προληπτικών τεστ μοριακής ανίχνευσης του ιού για την έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων κ.ά.
Πώς φτάσαμε στη δίκη
Το Αύγουστο του 2020, 61 περιθαλπόμενοι στη μονάδα φιλοξενίας ηλικιωμένων είχαν βρεθεί θετικοί στον κορονοϊό. Οι ασθενείς είχαν διακομισθεί με ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ σε νοσοκομεία αναφοράς της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια, από τους 61, απεβίωσαν οι 28.
Ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης ζήτησε να γίνει έρευνα από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας με το ερώτημα αν υπήρξε παραβίαση των μέτρων για την πρόληψη των ασθενειών που προβλέπονται από το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα.
Ακολούθησε έρευνα από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το πόρισμα της οποίας διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών και παραγγέλθηκαν ποινικές διώξεις, καθώς διαπιστώθηκαν συγκεκριμένες παραβάσεις που οδήγησαν στην εντυπωσιακή εξάπλωση του κορωνοίού.
Στο πόρισμα καταγραφόταν μια σειρά από παραβιάσεις. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι:
Δεν ελήφθησαν από τη μονάδα δειγματοληπτικά τεστ από 5 έως 10 εργαζόμενους ή περιθαλπομένους όπως προβλέπεται από τη σχετική ΚΥΑ.
Ο αριθμός των περιθαλπομένων ανέρχονταν μέσα στη μονάδα σε 156. Αριθμός πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που επιτρεπόταν με βάση την άδεια λειτουργίας της μονάδας που ήταν 88.
Η υπεραριθμία περιθαλπομένων είχε διαπιστωθεί από κοινωνική σύμβουλο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με διενέργεια αυτοψίας στις 29 Μαΐου του 2020. Η υπάλληλος ενημέρωσε την υπηρεσίας της, χωρίς όμως να επιβληθούν κυρώσεις στη μονάδα.
Το νοσηλευτικό και άλλο προσωπικό επαρκούσε για 88 άτομα, και όχι για 156. Παράλληλα δεν εφαρμόστηκαν οι κατευθυντήριες οδηγίες που είχε δώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ο οποίος έκανε λόγο για αποστάσεις και προειδοποιούσε πως πρόκειται για οξεία αναπνευστική νόσο, επικίνδυνη για ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα. Όπως αναφέρεται όμως, ειδικά στο ισόγειο της μονάδας, η κατάσταση ήταν πολύ άσχημη. Οι άνθρωποι είχαν στοιβαχτεί δίπλα-δίπλα με αποστάσεις μεταξύ τους μικρότερες του ενός μέτρου.
Σημειώνεται πως από τις 16 Ιουνίου 2020 έως την 9η Αυγούστου 2020 καταγράφηκαν 20 εισαγωγές. Για αυτές έγινε μόνο ένα μοριακό τεστ για κάθε νεοεισερχόμενο, ενώ με βάση τη σχετική ΚΥΑ θα έπρεπε να διενεργηθούν δύο διαδοχικά τεστ.
Η μονάδα λειτουργούσε κατά παράβαση των διατάξεων αναφορικά με τη διαχείριση των παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων αμιγώς μολυσματικών (δεν διέθετε κάδους με καπάκι που να κλείνουν με ασφάλεια, κ.ά.).
Τέλος στο πόρισμα συμπεριλαμβάνονται καταθέσεις συγγενών των ηλικιωμένων που έφυγαν από τη ζωή. Ειδικότερα, μία γυναίκα που έχασε τη μητέρα της έχει καταθέσει πως στις 3 Ιουλίου 2020 επισκέφθηκε τον οίκο ευγηρίας και είδε να κυκλοφορούν στο ίδρυμα εργάτες που έκαναν οικοδομικές εργασίες χωρίς να τηρούν κανένα μέτρο. Επίσης η γυναίκα αναφέρει ότι όταν πήγε τη μητέρα της για εισαγωγή, ο εργαζόμενος του ιδρύματος την παρέλαβε χωρίς κανένα μέτρο προστασίας, χωρίς να φορά δηλαδή ούτε μάσκα, ούτε γάντια, ούτε στολή.
Από την πλευρά τους, οι δύο κατηγορούμενοι -που μετά τις απολογίες τους αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς περιοριστικούς όρους – αρνούνται την κατηγορία. Κατά πληροφορίες, στις απολογίες τους φαίνεται να ισχυρίστηκαν ότι εφάρμοσαν τα μέτρα αποφυγής και περιορισμού διάδοσης του ιού, τονίζοντας ότι τήρησαν τα μέτρα προστασίας προ της εμφάνισης της πανδημίας, καθώς και μετά την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος του ιού, ενώ επικαλέστηκαν κοινωνικούς λόγους για την υπέρβαση του αριθμού των περιθαλπόμενων.