Το ρεπορτάζ της Corriere della Sera ξεκίνησε με ύφος κατασκοπικού θρίλερ του Χόλιγουντ, αφού το Βερολίνο έχει ψυχροπολεμική παράδοση στο συγκεκριμένο «σπορ» των μυστικών υπηρεσιών, τόσο στην πραγματικότητα όσο και στη μυθοπλασία. Σε ένα διαμέρισμα του Βερολίνου, έγραψε η εκεί ανταποκρίτρια του ιταλικού μέσου, βρίσκεται το σημαντικότερο αρχείο «των εγκλημάτων του Ασαντ». Στο κουδούνι της εξώπορτας δεν υπάρχει παρά ένα διάσημο ψευδώνυμο. Οι γείτονες σε αυτόν τον δρόμο δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στον επάνω όροφο.
«Είναι για λόγους ασφαλείας» λέει ο Χάντι αλ-Χατίμπ όταν κατεβαίνει για να ανοίξει την πόρτα. Το σκηνικό μοιάζει με start-up, η γλώσσα επικοινωνίας είναι τα αγγλικά. Ολοι εκεί μέσα δεν μπορούν να πιστέψουν ότι έπεσε ο Ασαντ ύστερα από 50 χρόνια. «Κλαίμε και γελάμε από χαρά» λέει και η Τζελνάρ Α., το δεξί χέρι του Χάντι. Μαζί τους χαίρονται και χιλιάδες Σύροι, έγραψε η Μάρα Τζεργκολέτ.
Ο εν λόγω Χατίμπ, 40 ετών, έχει κλίση στις νέες τεχνολογίες. Ετσι, προ δεκαετίας ίδρυσε το Syrian Archive («Αρχεία Συρίας») και κατόπιν το Mnemonic, δυο ψηφιακά μέσα που του χάρισαν και διάκριση από το περιοδικό Time το 2021 (οι Αμερικανοί τον είχαν χρίσει «έναν από τους ανθρώπους της χρονιάς»). Βάσει των στοιχείων αυτών των «αρχείων» η Γαλλία εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Μπασάρ αλ-Ασαντ πριν από έναν χρόνο. Ο λόγος; «Επίθεση με χημικά στη Γούτα, που είναι προάστιο της Δαμασκού».
Επ’ αυτού ακριβώς, ότι η Γαλλία ψάχνει τον Ασαντ δηλαδή, ο Χάντι είναι ενθουσιασμένος: «Το γεγονός ότι ο Ασαντ ετράπη σε φυγή και εξέπεσε από το αξίωμα του προέδρου είναι καθοριστικό, διότι έχασε και την ασυλία του» λέει. Τις τελευταίες ημέρες ο εξοπλισμός του Χάντι έχει… πυρακτωθεί: ο ίδιος και οι συνεργάτες του άρχισαν να καταγράφουν τη φρίκη του πολέμου στη Συρία μέσω πηγών στα social media.
«Δισεκατομμύρια στοιχεία! Με Τεχνητή Νοημοσύνη αναγνωρίζουν στα βίντεο τις ρωσικές βόμβες διασποράς. Εχουν, δε, επεκτείνει τις αναζητήσεις τους και στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία, στην Υεμένη. Η μέθοδός τους είναι η εξής. Αποκτούν τα στοιχεία, τα αρχειοθετούν, τα επεξεργάζονται και τα επαληθεύουν. Εχουν 3.578.591 βίντεο». Οπως λέει η Τζελνάρ. Α., «είδαμε παιδιά που γεννήθηκαν στα φυλακές του Ασαντ και δεν απελευθερώθηκαν ποτέ από εκεί, ενώ κατά πάσα πιθανότητα βιάστηκαν από τους δεσμοφύλακες». Είδαν και τους φρουρούς να προσπαθούν να δραπετεύσουν με μοτοποδήλατα, συμπλήρωσε την Τζελνάρ Α. η ρεπόρτερ της Corriere.
Ποτέ άλλοτε, συνέχισε, δεν έχει συγκεντρωθεί σε «ζωντανό χρόνο» τέτοιο διαδικτυακό υλικό από το TikTok, το YouTube, το Telegram και άλλα social media. «Προφτάσαμε και αποθηκεύσαμε το υλικό αυτό». Πρόκειται για ζωντανά στιγμιότυπα από τη διάλυση ενός καθεστώτος, σχολίασε η ρεπόρτερ. «Υπάρχουν και τα ντουλάπια με τα έγγραφα που ανασύρθηκαν από τα κτίρια και οι μαρτυρίες των θυμάτων, στοιχεία τα οποία θα συγκεντρωθούν όλα» λέει ο Χάντι. Πώς; Προφανέστατα με τη βοήθεια των τζιχαντιστών που ανέλαβαν την εξουσία στη Δαμασκό. Το σύνολο των φυλακισμένων αντικαθεστωτικών η Τζελνάρ Α. το προσδιόρισε σε 137.000 άτομα «βάσει όσων λέει η ΜΚΟ Syrian Network».
Και συνέχισε: «Τώρα στη Δαμασκό έχουν συρρεύσει πολλά άτομα με σκοπό να αναζητήσουν τους δικούς τους ανθρώπους μεταξύ των αποφυλακισθέντων. Αλλά αν ισχύει αυτό που αναφέρουν οι ανθρωπιστικές ΜΚΟ, απελευθερώθηκαν μόνο 30.000, κάτι που σημαίνει ότι 100.000 αγνοούνται». Μίλησε ξανά και ο Χάντι: «Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το παρελθόν, σαν να μη συνέβη ποτέ. Από την άλλη, χρειαζόμαστε και τη συμφιλίωση για να μην καταντήσουμε σαν το Σουδάν».
Το δίδυμο των νέων με τις κατασκοπικές προφυλάξεις στο βερολινέζικο διαμέρισμά τους και με τις απαράμιλλες ψηφιακές δεξιότητες ρωτήθηκε από τη ρεπόρτερ της Corriere αν θα επιστρέψει στη Συρία. Ο Χάντι και η Τζελνάρ Α. απάντησαν ως εξής: «Δεν ξέρουμε αν θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε, αν θα υπάρχει νερό, φαγητό, πώς θα είναι το νέο κράτος. Φοβόμαστε αυτό που θα έρθει, νιώθουμε άγχος. Ομως, για πρώτη φορά, η ελπίδα είναι ισχυρότερη».