To 2014 o θαλάσσιος βιολόγος του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Τζέρεμι Γκολντμπόγκεν τοποθέτησε κάμερες στην πλάτη μπλε φαλαινών, σε μια προσπάθεια να βρει στοιχεία για τις διατροφικές τους συνήθειες. Οταν άρχισε να εξετάζει το υλικό που είχε καταγραφεί, διαπίστωσε ότι στην έρευνά του είχαν εισβάλει απρόσκλητοι επισκέπτες, οι οποίοι, όπως διαπίστωσε γρήγορα, είχαν περισσότερο ενδιαφέρον από τις φάλαινες.
Ηταν τα Remora australis, ένα είδος παρασιτικών ψαριών που ακολουθούν διάφορα μεγάλου μεγέθους θαλάσσια όντα (φάλαινες, καρχαρίες, σαλάχια κ.ά.) και λειτουργούν σαν ένα συνεργείο φροντίδας και καθαρισμού τους. Καταναλώνουν τα νεκρά σημεία, καθώς και τα παράσιτα που υπάρχουν στο δέρμα των όντων που συνοδεύουν. Ενίοτε τρέφονται και με τα υπολείμματα της τροφής που δεν καταλήγει στο στομάχι αυτών των όντων.
Στις εικόνες που κατέγραψαν οι κάμερες, τα παρασιτικά ψάρια δεν ήταν στατικά στο σώμα των θαλάσσιων ειδών, αλλά κινούνταν πάνω και γύρω από αυτό, σαν να βρίσκονται σε μια… πίστα χορού. Γλιστρούν πάνω στο σώμα όπου φιλοξενούνται και περιστρέφονται γύρω από αυτό. «Μοιάζουν να κάνουν μια κρουαζιέρα πάνω στις φάλαινες, συμπεριφορά που μας εξέπληξε, ήταν αναπάντεχο για εμάς» δήλωνε τότε ο Γκολντμπόγκεν.
Τα ερωτήματα
Ομως οι γνώσεις μας για τα παρασιτικά ψάρια εξακολουθούν να είναι περιορισμένες. Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι New York Times, το υλικό που κατέγραψαν οι κάμερες αποτέλεσε αντικείμενο υψηλού ενδιαφέροντος από τους επιστήμονες που ασχολούνται με τα παρασιτικά ψάρια. Μια ειδικός αυτού του τομέα είναι η Μπρουκ Φλάμινγκ, καθηγήτρια Βιολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Νιου Τζέρσι. Αφού είδε τα βίντεο η Φλάμινγκ, οργάνωσε μια ομάδα ερευνητών και ζήτησε από τον Γκολντμπόγκεν να συμμετέχει σε αυτή. Στόχος της ερευνητικής ομάδας ήταν να απαντήσει σε ερωτήματα όπως το πώς καταφέρνουν τα παρασιτικά ψάρια να κινούνται με άνεση πάνω στα μεγάλα θαλάσσια όντα χωρίς να χάνουν την ισορροπία τους και πώς μένουν προσκολλημένα σε αυτά, ακόμα και αν κινούνται με μεγάλη ταχύτητα. Αλλο ερώτημα είναι γιατί τα παρασιτικά ψάρια προτιμούν να έχουν ως βάση συγκεκριμένα σημεία του σώματος των θαλάσσιων όντων που ακολουθούν.
Το μοντέλο
Η ερευνητική ομάδα δημιούργησε ένα τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο μιας μπλε φάλαινας. Οι ερευνητές τονίζουν ότι ταλαιπωρήθηκαν πολύ για να καταφέρουν να αναπαραστήσουν με λεπτομέρεια χιλιοστού ένα ον που έχει μέγεθος λεωφορείου. Στα βίντεο όπου είχε καταγραφεί η συμπεριφορά των παρασιτικών ψαριών φαινόταν ότι αυτά τείνουν να συγκεντρώνονται γύρω από το σημείο αναπνοής της φάλαινας και γύρω από το ραχιαίο πτερύγιό της.
Η ανάλυση που έκαναν οι ερευνητές στο πώς κινείται το νερό γύρω από τη φάλαινα έδειξε ότι σε αυτά τα δύο σημεία τα παρασιτικά ψάρια μπορούν να προστατευτούν από την ορμή του νερού, ειδικά όταν το μεγάλο θηλαστικό στο οποίο φιλοξενούνται κινείται με ταχύτητα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ακόμη και όταν η φάλαινα κινείται με ταχύτητα, δίπλα σε αυτή σχηματίζεται ένα ρεύμα νερού που ρέει με αργό ρυθμό. Τα παρασιτικά ψάρια χρησιμοποιούν αυτό το ρεύμα για να γλιστρούν με ασφάλεια πάνω στο σώμα της φάλαινας.
Μια άλλη ανάλυση έδειξε ότι ο μηχανισμός που χρησιμοποιούν τα παρασιτικά ψάρια για να καθαρίζουν το δέρμα των όντων που ακολουθούν από τα νεκρά κύτταρα και τα παράσιτα δημιουργούν ζώνες χαμηλής πίεσης. Αυτές οι ζώνες τούς επιτρέπουν να παραμένουν κοντά στα όντα με τα οποία ταξιδεύουν παρέα.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα τα επόμενα βήματά τους, που κινούνται σε δύο κατευθύνσεις. Αρχικά, θέλουν να διερευνήσουν τη συμπεριφορά που έχουν τα παρασιτικά ψάρια σε όντα μικρότερα από φάλαινες ή μεγάλους καρχαρίες. Παράλληλα, προσπαθούν να κατασκευάσουν ένα αντίγραφο του μηχανισμού καθαρισμού των παρασιτικών ψαριών, το οποίο θα τους βοηθήσει να αναπτύξουν συστήματα και τρόπους που θα επιτρέπουν στις κάμερες να προσκολλώνται όσο το δυνατόν καλύτερα πάνω στις φάλαινες, ώστε να καταγράφουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα εικόνες.