Flashback. Ηταν Απρίλιος του 2014, λίγες εβδομάδες πριν τις ευρωεκλογές εκείνης της χρονιάς, όταν η Ανγκελα Μέρκελ αποφάσιζε να επισκεφτεί την Αθήνα, για δεύτερη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης και την είσοδο της χώρας στην περιπέτεια των μνημονίων. Είχε προηγηθεί επίσκεψή της τον Οκτώβριο του 2012.
Ηταν, το 2014, η εποχή που ο Αντώνης Σαμαράς, Πρωθυπουργός, έβλεπε τις δημοσκοπήσεις με ανησυχία και ήλπιζε ότι ένας καλός λόγος της καγκελαρίου για την πιστή τήρηση του προγράμματος και -κυρίως- για το χρέος θα του έδινε μια κάποια ώθηση.
Ηταν η εποχή που η Αθήνα γέμιζε αφίσες με τα πρόσωπα της Μέρκελ και του Σαμαρά, με σβάστικες και άλλα τινά.
Ηταν η εποχή, έστω λίγες ημέρες αργότερα, που ο Αλέξης Τσίπρας, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε, εκφωνούσε την περίφημη ομιλία: «Go back κυρία Μέρκελ, Go back κύριε Σόιμπλε, Go back κυρίες και κύριοι της συντηρητικής νομενκλατούρας της Ευρώπης. Η Ελλάδα δεν είναι πειραματόζωο. Go back μαζί με την τρόικά σας, τους τοκογλύφους σας, τη σκληρότητά σας, την αλαζονεία σας, την περιφρόνηση προς τον ελληνικό λαό, που τόσα χρόνια έχει γίνει αντικείμενο της χλεύης και της εκμετάλλευσής σας».
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτήν την ομιλία στη Μυτιλήνη (και στη Λέσβο), ο κ. Τσίπρας είχε διορθώσει κάπως τα αγγλικά του· λίγα χρόνια νωρίτερα, σε συνέντευξή του στο CNN και την Κριστιάν Αμανπούρ είχε πει το περιβόητο «madame Merkel», που έμεινε ως διαχρονικό σύμβολο τόσο της ανεπαρκούς γνώσης αγγλικών, όσο και της αμετροέπειας του πολιτικού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ.
FastForward. Ιανουάριος 2019. Πέντε χρόνια μετά, ο κ. Σαμαράς έχει έναν δευτερεύοντα ρόλο στη ΝΔ. Ο κ. Τσίπρας είναι Πρωθυπουργός, ο μακροβιότερος της μνημονιακής περιόδου, και καλωσορίζει την ίδια… μάνταμ Μέρκελ ως «μία προσωπικότητα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα πράγματα της Ευρώπης» με την οποία έχει όλα αυτά τα χρόνια μια σχέση «εμπιστοσύνης»· αυτά δήλωσε στη συνέντευξή του το βράδυ της Τετάρτης στο Open TV και την Ελλη Στάη (εδώ).
Η Handelsblatt, σε ένα εκτενές ρεπορτάζ της για την τρίτη επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα τα περιγράφει εξαιρετικά: «Μετά την αρχική περίοδο όπου οι σχέσεις της γερμανίδας καγκελαρίου με τον έλληνα Πρωθυπουργό ήταν στον πάγο, πλέον (η Μέρκελ) έχει γίνει γι’ αυτόν σημαντική εταίρος. Λέγεται ότι οι δυο τους τηλεφωνιούνται συχνά. Σε αντίθεση με την κορύφωση της ευρωκρίσης, όταν η καγκελάριος γινόταν δεκτή με αφίσες που είχαν πάνω τους τη σβάστικα και μαζικές πορείες, η Ανγκελα Μέρκελ μπορεί να ελπίζει την Πέμπτη σε μια φιλική υποδοχή στην Αθήνα».
Η Αθήνα όντως θα είναι «φιλική». Δεν μπορεί κι αλλιώς. Η ΕΛ.ΑΣ. έχει επιστρατεύσει 2.000 αστυνομικούς και έχει απαγορεύσει κάθε δημόσια συγκέντρωση σε Αθήνα, Πειραιά, Μαρούσι, Χαλάνδρι (δείτε εδώ τη σχετική ανακοίνωση). Το 2014, επί «παλαιού πολιτικού συστήματος» όπως συνηθίζει να λέει ο κ. Τσίπρας, είχαν επιστρατευτεί 7.000 αστυνομικοί και είχαν απαγορευτεί οι συγκεντρώσεις, όχι όμως στην Ομόνοια και στο Σύνταγμα, όπου η Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων είχε με την άνεσή της διαδηλώσει φωνάζοντας «raus» και «Merkel nein». Και πάλι τότε, βέβαια, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλούσε για απαγορεύσεις που θυμίζουν δικτατορία. Τώρα;
Η Μέρκελ γίνεται δεκτή τώρα ως εμβληματική ηγέτης της Ευρώπης, από τον ίδιο άνθρωπο που πριν λίγα χρόνια τη περιέγραφε ως δήμιο των λαών και των εργαζομένων, από τον ίδιο που κατηγορούσε τους πολιτικούς του αντιπάλους ως «μερκελιστές» και χαρακτήριζε την καγκελάριο ως «πιο επικίνδυνη πολιτικό στην Ευρώπη». Αυτά τα θυμήθηκε, λίγες ώρες πριν την επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην ελληνική πρωτεύουσα το Spiegel.
- Διαβάστε: «Το ριψοκίνδυνο ταξίδι της Μέρκελ»
Το τι άλλαξε είναι λίγο πολύ γνωστό. Η Μέρκελ ήταν έξαλλη με τον Αλέξη Τσίπρα όταν προκήρυξε το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015. «Με αυτήν την κυβέρνηση η Ελλάδα προσπαθεί να μην τηρεί τις αρχές της Ευρώπης. Η κυβέρνηση Τσίπρα παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές της συνεργασίας» είχε πει τότε.
Αλλά μετά ήρθε η «κωλοτούμπα» Τσίπρα (και ευτυχώς) και το «όχι» έγινε «ναι». Ηρθε η περιβόητη «17ωρη διαπραγμάτευση», που δεν ήταν ακριβώς διαπραγμάτευση αλλά ένα ταχύρυθμο μάθημα της καγκελαρίου προς τον νεαρό Πρωθυπουργό τι θα συμβεί στη χώρα του (και χώρα μας) αν βγει από την Ευρωζώνη. Ακόμα και τότε βέβαια, η καγκελάριος έβλεπε τον κ. Τσίπρα μόνο με διαμεσολαβητή τον Φρανσουά Ολάντ που είχε αναλάβει προσωπικά τη διάσωση της Ελλάδας.
Σταδιακά όμως, η real politik επικράτησε. Η Μέρκελ είδε στον Αλέξη Τσίπρα έναν έλληνα πολιτικό που σε αντίθεση με τους προκατόχους του μπορεί να περάσει τα πιο άγρια μέτρα λιτότητας χωρίς πολλές εντάσεις (βλέπε 3ο Μνημόνιο) και μάλιστα να εμφανίζεται ως Αριστερός. Κυρίως όμως είδε έναν πολύτιμο γεωπολιτικό συνεργάτη στη διαχείριση του Προσφυγικού το 2016· ήταν, λένε οι αναλυτές, η καταλυτική κρίση που τους έφερε πολύ κοντά.
Ο κ. Τσίπρας ήταν πρόθυμος να αναλάβει η χώρα μας βάρη και να γλιτώσει την καγκελάριο από έναν επιπλέον μπελά εν όψει των ομοσπονδιακών εκλογών του 2017. «Δεν είναι δίκαιο όλοι αυτοί οι άνθρωποι να πάνε στη Γερμανία, αν πιστεύουμε ότι αυτό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα», είχε πει για να δικαιολογήσει την απόφασή του να δεχτεί να ξαναστέλνουν στην Ελλάδα όσους πρόσφυγες-μετανάστες είχαν καταφέρει να φτάσουν στη Γερμανία.
Καθώς τα χρόνια περνούσαν και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες άλλαζαν, ο κ. Τσίπρας έγινε ένας από τα λίγα εναπομείναντα οικεία πρόσωπα για την καγκελάριο στις Συνόδους της ΕΕ. Με τα χρόνια έφυγαν ο Ματέο Ρέντσι, ο Μαριάνο Ραχόι, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Φρανσουά Ολάντ, αλλά ο κ. Τσίπρας έμεινε.
Ωστόσο, ένα παλαιό ρεπορτάζ της Deutsche Welle, το οποίο επικαλείτο κυβερνητικές πηγές, υποστήριζε ότι ο κ. Τσίπρας είχε διαμορφώσει καλή γνώμη για τη Μέρκελ ήδη από την πρώτη τους συνάντηση, τον Φεβρουάριο του 2015, ακόμη κι αν δεν ενέκρινε την πολιτική της λιτότητας. Το κακό είναι ότι χρειάστηκε όλη αυτή η περιπέτεια για να φτάσει να την υποδεχτεί σαν φίλη…