Oι κριτικές για την εμφάνιση του βαρύτονου Δημήτρη Πλατανιά ως Ριγολέττου στην ομώνυμη όπερα του Βέρντι που ανέβηκε στη Λυρική είναι καθολικά διθυραμβικές. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που καλό είναι να μη συζητήσει κανείς με τον Πλατανιά, τον βαρύτονο με τις παγκόσμιες εμφανίσεις και βραβεύσεις, που ασχολήθηκε με το λυρικό θέατρο μετά τα 30 του αφήνοντας πίσω του μια θέση καθηγητή κιθάρας στο Ωδείο Καλαμάτας…
Δεν θέλει να ακούει ούτε για τα εκθειαστικά σχόλια που γράφει το κοινό για αυτόν στα social media. Χτυπά απαλά το χέρι στο τραπέζι, κοιτά το πάτωμα σφίγγει τα χείλη, θέλει να τελειώνει με αυτή τη συζήτηση. «Ντρέπομαι πάρα πολύ. Δεν μπορώ. Μην τα γράφουν. Να έρθουν στο καμαρίνι να μου τα πουν. Αυτό θέλω, τους ανθρώπους που έρχονται να με δουν. Και ας μην τους έχω ξαναδεί στη ζωή μου. Να τα πουν σε εμένα. Όχι να τα γράφουν στα social media».
Σπάνια δίνει συνεντεύξεις, φημίζεται για την κρυπτικότητα και τις λακωνικές απαντήσεις του όταν το κάνει. «Δεν είμαι φίλος με τις συνεντεύξεις: τι κάνεις, πού είσαι, πώς αισθάνεσαι; Ε, το πώς αισθάνομαι φαίνεται στη σκηνή. Στη συνέντευξη μάλλον δεν θα τα καταφέρω να σας το δείξω», μου λέει μειδιώντας. Επιμένω: όταν εκτιμάς έναν καλλιτέχνη είναι φυσιολογικό να θες να μάθεις περισσότερα για αυτόν, τη ζωή του, τον χαρακτήρα του. Οχι;
«Oταν μαθαίνεις περισσότερα για κάποιους που θαυμάζεις ως καλλιτέχνες, μπορεί και να σου χαλάσει η εικόνα που έχεις για αυτούς. Χάνεται το μυστήριο και μπορεί να μάθεις κάποιο ατόπημά του και να χάσεις την απόλαυση της τέχνης. Θέλω να τους βλέπω στη σκηνή, θέλω να βλέπω τα έργα τους. Τώρα αν μάθω ότι ο τάδε ζωγράφος που εκτιμώ τη δουλειά του είναι παιδόφιλος θα στενοχωρηθώ και μάλλον δεν θα πάω ξανά να δω τη δουλειά του» λέει. Και είναι ανατριχιαστική αυτή η συζήτηση τη στιγμή που παγκοσμίως πολλοί θαυμαστές του Κέβιν Σπέισι –από το Old Vic ως το «House of Cards»– προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους μαζί του.
Όμως αυτό το ζήτημα, της προσωπικής ζωής, και της δημόσιας εικόνας είναι κάτι που θα προκύψει και στη συνέχεια στη συζήτηση μου με τον Δημήτρη Πλατανιά. Τον βαρύτονο από την Καλαμάτα που αποφάσισε αργά στη ζωή του να γίνει λυρικός τραγουδιστής, βρέθηκε να πρωταγωνιστεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή για πρώτη φορά στα 34 του χρόνια και από τα 37 του και μετά έγινε πρώτο όνομα, έγινε ο σταρ της Royal Opera House και άλλων κορυφαίων σκηνών του κόσμου.
Εχετε κάνει φίλους στο θέατρο;
«Εχω πολύ λίγους στενούς φίλους από το θέατρο. Τρεις το πολύ τέσσερις. Θαυμάζω πολλούς Ελληνες και ξένους πάνω στη σκηνή αλλά με ελάχιστους είμαι φίλος».
Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός στο λυρικό θέατρο. Εχετε χάσει ποτέ ρόλο εξαιτίας της συμπεριφοράς κάποιων καλλιτεχνών;
«Φυσικά, εισπράττω τον ανταγωνισμό. Αλίμονο. Εννοείται. Δεν έχω μάθει αν μου έχει στοιχίσει κάποιον ρόλο αν και σίγουρα στο εξωτερικό θα έχει συμβεί. Δεν μπορούν να σε θέλουν όλοι. Όμως ποτέ στη ζωή μου δεν κυνήγησα φαντάσματα. Προτιμούσα να τους κοιτάζω όλους κατά πρόσωπο. Επίσης δεν έχω αποχωρήσει ποτέ από δουλειά μου: έχω διαφωνήσει, έχω τσακωθεί, όμως ποτέ δεν εγκατέλειψα παραγωγή».
Γιατί επιλέξατε να κρατήσετε τη βάση σας στην Ελλάδα;
«Στην ηλικία που ξεκίνησα δεν με περιορίζει αυτή μου η επιλογή. Αν είχα ξεκινήσει πιο νωρίς ίσως θα έπρεπε να είμαι στην Κεντρική Ευρώπη, στην Αυστρία ή στη Γερμανία. Τώρα δεν έχει κανένα νόημα».
34 ετών τραγουδήσατε πρώτη φορά σε πρωταγωνιστικό ρόλο στη Λυρική, 37 ετών στο εξωτερικό. Αργήσατε κάπως, όχι;
«Δεν θεωρώ ότι άργησα να κάνω καριέρα, επειδή έκανα χρόνια σπουδές για παράδειγμα. Ισα-ίσα έκανα λίγα χρόνια σπουδές. Απλά άργησα να αποφασίσω να γίνω λυρικός τραγουδιστής. Γιατί άργησα; Δεν το είχα σκεφθεί ποτέ. Περισσότερο έγινε σαν ανάγκη να σταματήσω να κάνω αυτά που έκανα ως τότε».
Βαριόσασταν;
«Ναι, νομίζω πως ναι. Ημουν καθηγητής στο Ωδείο Καλαμάτας και μάλιστα δεν ήμουν σπουδαίος καθηγητής γιατί δεν είχα υπομονή. Είχα μαθητές από μικρές ηλικίες όταν ξεκίνησα. Ε, με τα παιδάκια που δεν μάθαιναν πολύ γρήγορα δεν είχα υπομονή. Αρα δεν ήμουν καλός δάσκαλος. Και άρα αυτά τα τέσσερα χρόνια που δίδασκα κακώς το έκανα. Μετά πήγα στρατιώτης, τελείωσα και το πανεπιστήμιο…. αργότατα και τότε έπρεπε να αποφασίσω τι θα κάνω».
Στον στρατό τι ειδικότητα είχατε;
«Δεν θέλετε να ξέρετε».
Αλήθεια, θέλω.
«Μάγειρας. Ολη μου η θητεία ήταν στην Τρίπολη. Στη Λέσχη Αξιωματικών».
Από την Καλαμάτα και όλη τη θητεία την κάνατε στην Τρίπολη. Βύσμα, ε;
«Ε κάπως….»
Αρα εκεί μάθατε να μαγειρεύετε.
«Οχι (γελάμε). Σας διαβεβαιώ»
Και εκεί βαριόσασταν ε; Στο Ωδείο ως δάσκαλος βαριόσασταν, στο Πανεπιστήμιο το ίδιο, στον στρατό…
«Το βαριέμαι μπορεί να ακούγεται περίεργα, όμως η αλήθεια είναι ότι πουθενά δεν ένιωθα να καλύπτομαι»
Πώς αποφασίσατε να γίνετε λυρικός τραγουδιστής;
«Μου άρεσε πολύ η όπερα. Ο πατέρας μου άκουγε πολύ στο σπίτι. Ο πρώτος δίσκος που αγόρασα ήταν η «Τουραντό» του Πουτσίνι. Και ήταν και η πρώτη όπερα που είδα στη Λυρική, στο Ηρώδειο, το καλοκαίρι του 1996. Μέχρι τότε δεν είχα δει ποτέ ζωντανή όπερα στη ζωή μου. Ποτέ. Ηταν μια καταπληκτική παραγωγή –τουλάχιστον τότε μου φάνηκε έτσι, δεν ξέρω τώρα αν θα είχα την ίδια εντύπωση».
Και πώς ξεκινήσατε;
«Αρχισα μαθήματα στο Ωδείο Καλαμάτας. Πρώτη μου δασκάλα ήταν η Μαρία Μαρκέτου. Αν δεν υπήρχε η Μαρία δεν θα γινόμουν τραγουδιστής. Με έσπρωξε πολύ γρήγορα να εξελιχθώ, σύντομα πήρα την υποτροφία “Αλεξάνδρα Τριάντη” και βρέθηκα για δύο χρόνια στην Κρεμόνα της Ιταλίας για ιδιωτικά μαθήματα με τη σύζυγο του τεράστιου βαρύτονου Αλντο Πρότι».
Δεν βιαζόσασταν να τραγουδήσετε; Να βγείτε στη σκηνή.
«Οχι. Εβλεπα ότι κάτι θα συμβεί, ότι κάπου οδηγούμαι. Και είχα την υπομονή να περιμένω μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της ανάγκης μου να κάνω κάτι διαφορετικό από αυτά που έκανα ως τότε που δεν με κάλυπταν. Δεν θέλω να δώσω την αίσθηση ότι είμαι τυχοδιώκτης βεβαίως».
Οχι δεν δίνετε αυτή την αίσθηση. Όμως είναι φανερό ότι είχατε στρατηγική και μια διαύγεια.
«Πάντα υπάρχει στρατηγική. Τίποτα δεν γίνεται στην τύχη. Η διαύγεια έχει να κάνει με το να πάρεις τις σωστές αποφάσεις. Και το μοναδικό πράγμα για το οποίο υπερηφανεύομαι είναι ότι καταλαβαίνω τι δεν μπορώ να κάνω καλά».
Εμείς σας ξέρουμε μόνο όπως σας βλέπουμε πάνω στη σκηνή…
«Και εκεί όμως κάνω συγκεκριμένα πράγματα, επειδή ξέρω ότι τα κάνω καλά».
Εχετε τολμήσει να κάνετε κάτι έξω από αυτό.
«Μπα, δεν θα τολμούσα».
Θέλετε όμως να κάνετε κάτι διαφορετικό από αυτό με το οποίο σας γνωρίσαμε;
«Οχι ιδιαίτερα πράγματα. Ξέρω τις δυνάμεις μου. Ξέρω ότι υπάρχουν άλλοι που το κάνουν καλύτερα από εμένα. Υπάρχουν τραγουδιστές που κάνουν πολλά διαφορετικά ρεπερτόρια και τα κάνουν το ίδιο καλά όλα».
Εχετε αποκλείσει να το κάνετε και εσείς αυτό;
«Οχι, δεν το έχω αποκλείσει. Δεν θέλω να ακουστεί ότι είμαι τεμπέλης, ότι δεν θέλω να διαβάσω άλλους ρόλους, όμως το μυαλό μου είναι κυρίως προς τα εκεί που τώρα ήδη βρίσκομαι. Βέβαια στο εγγύς μέλλον θα κάνω κάτι εντελώς διαφορετικό. Μέσα στην επόμενη τριετία, αλλά είναι τόσο διαφορετικό που είναι σαν μια άλλη κατηγορία».
Πού θα γίνει αυτό;
«Εδώ στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Δεν είναι ανακοινώσιμο. Είναι μια ιδέα του Γιώργου Κουμεντάκη. Το είδα σαν σημάδι. Ηταν μια πρόταση που μου είχε γίνει και πριν δυο χρόνια στις ΗΠΑ από έναν τεράστιο σκηνοθέτη. Δεν προχώρησε τότε. Και τώρα θα το κάνω στην Ελλάδα. Ελπίζω να το κάνω καλά γιατί αν δεν το κάνω όπως θέλω δεν θα το συγχωρήσω ποτέ στον εαυτό μου».
Δεν είναι παρανοϊκό κάπως αυτό που ξέρετε τι ρόλους θα κάνετε σε τρία χρόνια από τώρα;
Δεν είναι παρανοϊκό. Τρομακτικό είναι. Καμιά φορά τα σχεδιάζεις και δεν ξέρεις αν θα μπορείς να τα κάνεις. Εγώ αυτή τη στιγμή ξέρω τι θα κάνω ως και το 2020. Ένα από αυτά είναι τα “Καβαλερία Ρουστικάνα” και “Παλιάτσοι” που θα κάνω πάλι στη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου (από τις 14 Δεκεμβρίου ως τις 16 Ιανουαρίου)»
Θεωρείτε μεγάλο στοίχημα αυτό που θα κάνετε το 2020 στη Λυρική – το μη ανακοινώσιμο. Πότε ήταν η τελευταία φορά που το νιώσατε αυτό;
«Ποτέ πριν. Είναι η πρώτη φορά».
Και αισθάνεστε;
«Τρόμο. Τρακ. Αγωνία. Όλα αυτά μαζί. Είμαι τυχερός όμως γιατί υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα με τους οποίους μπορώ να δουλέψω, αλλιώς θα έπρεπε να χαλάσω πολλά λεφτά για να πάω στο εξωτερικό να το προετοιμάσω. Είναι ένα έργο εξαιρετικά απαιτητικό».
Μιλάμε για έναν τρόμο, που δεν νιώσατε ποτέ πριν, ούτε καν στην πρώτη σας εμφάνιση.
«Ποτέ. Η πρώτη μου εμφάνιση ήταν στην παιδική σκηνή της Λυρικής και μετά στην κεντρική σκηνή της Λυρικής το 2004 έκανα τον πρώτο μου πρωταγωνιστικό ρόλο στο “Καβαλερία Ρουστικάνα” στο θέατρο Ολύμπια. Ποτέ δεν έχω νιώσει τρακ ποτέ πάνω στη σκηνή. Πριν βγω οι σφυγμοί μου είναι εκατό χιλιάδες, αλλά πάνω στη σκηνή αυτό τελειώνει. Εχω νιώσει άσχημα κανά δυο φορές που τραγούδησα και δεν ήμουν ο εαυτός μου. Δεν έπρεπε να τραγουδήσω, ήταν προσωπικό μου λάθος τραγικό αυτό».
Πιστεύετε ότι μια προσωπική περιπέτεια μπορεί να επηρεάσει τη φωνή; Για παράδειγμα λένε ότι η φωνή της Κάλλας ράγισε λόγω του Ωνάση.
«Θα μπορούσε να συμβεί. Οσο για την Κάλλας δεν ξέρω, δεν νομίζω ότι έγινε μόνο λόγω αυτού. Αλλά δεν θέλω να μιλήσω για την Κάλλας».
Γιατί;
«Διότι απαγορεύεται να μιλάς για αυτούς τους ανθρώπους. Δεν επιτρέπεται να μιλάς για αυτούς τους ανθρώπους. Θα σας πω κάτι ακραίο. Δεν με ενδιαφέρει τι έκανε η Κάλλας στην προσωπική της ζωή, αν είχε κάνει εγκλήματα. Για αυτό δεν θέλω και εγώ να μιλάω. Δεν με ενδιαφέρει η ζωή εκτός σκηνής. Εφόσον δεν είναι φίλος μου, δεν επηρεάζει τη ζωή μου, δεν με νοιάζει να ξέρω τι κάνει σπίτι του. Σκεφτείτε πως αντέδρασαν κάποιοι Ελληνάρες όταν έμαθαν ότι ο Δημήτρης Μητρόπουλος είναι ομοφυλόφιλος. Απεπέμφθη ουσιαστικά από τη χώρα λόγω της ομοφυλοφιλίας του. Είμαστε σοβαροί; Χάσαμε τον Μητρόπουλο και καλύτερα βέβαια γιατί τον κέρδισε ο κόσμος».
Πάλι Ριγκολέτο κάνατε στη Λυρική και σε λίγες μέρες στο Λονδίνο. Δεν βαριέστε;
«Δεν τον βαριέμαι τον Ριγκολέτο. Ποτέ. Αμέσως μετά από την Αθήνα θα το κάνω ξανά στο Covent Garden. Eίναι ένας ρόλος που είναι εκεί πάντα για εμένα. Αλλά έχω αρχίσει να θέλω να κάνω και άλλους δυο τρεις ρόλους περισσότερες φορές».
Ποιοι είναι αυτοί οι ρόλοι που θα θέλατε να κάνετε περισσότερο;
«Θα ήθελα να τραγουδήσω λίγο ακόμα τον Σιμόν Μποκανέγκρα (αν και τον έκανα πρόσφατα, τον Σεπτέμβριο στο Αμστερνταμ). Τον Ναμπούκο τον έχω λίγο βαρεθεί, είναι πολύ σκληρός ρόλος φωνητικά. Όχι, για να είμαι απολύτως ειλικρινής δεν είναι ότι τον βαρέθηκα αλλά τον φοβάμαι κάπως, μήπως και δεν τα καταφέρω».
Τι σκέφτεστε για το μέλλον;
(γελάει) «Δεν ξέρω. Ισως γίνω οδηγός τρένου όπως ήθελα μικρός. Σταθμάρχης για την ακρίβεια, φύσαγε την σφυρίχτρα και κουνιόντουσαν όλα. Αν δεν σφύριζε αυτός δεν έφευγε το τρένο».
Είχε εξουσία. Πάνω στη σκηνή έχετε εξουσία;
«Οχι. Αισθάνομαι μέρος μιας ομάδας. Ποτέ δεν ένιωσα εξουσία πάνω στη σκηνή».
* Ο Δημήτρης Πλατανιάς θα τραγουδήσει «Ριγκολέτο» από τις 14 Δεκεμβρίου ως τις 16 Ιανουαρίου στη Royal Opera House στο Λονδίνο και «Καβαλερία Ρουστικάνα» από τις 6 ως τις 22 Μαρτίου στην Οπερα La Monnaie στις Βρυξέλλες.