Τον θάνατο του πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ (εξελέγη από το 1981 σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις στις οποίες έθεσε υποψηφιότητα) και αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Θεόδωρου Πάγκαλου, σε ηλικία 84 ετών, ανακοίνωσε το απόγευμα της Τετάρτης η οικογένειά του.
«Ο αγαπημένος μας Θόδωρος Πάγκαλος έφυγε σήμερα από κοντά μας, ήσυχα στο σπίτι του, έχοντας δίπλα του την οικογένειά του και τους στενούς του συνεργάτες.
Καλό ταξίδι λατρεμένε μας.
Θα σε θυμόμαστε πάντα με αγάπη», αναφέρει η σχετική ανάρτηση στον λογαριασμό του στο Τwitter (δείτε την κάτω).
Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1993, Εξωτερικών την τριετία 1996-99 στην κυβέρνηση Σημίτη και Πολιτισμού το 2000, ο Θεόδωρος Πάγκαλος διετέλεσε επίσης αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Ελλάδας, θέση που διατήρησε και στους δύο ανασχηματισμούς της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου (μαζί στη φωτογραφία κάτω).
Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης παρέμεινε και κατά τη θητεία της μεταβατικής κυβέρνησης του Λουκά Παπαδήμου.
«Πατέρας» της γνωστής και χιλιοειπωμένης φράσης «μαζί τα φάγαμε» (στις 21 Σεπτεμβρίου του 2010 κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης), αποχώρησε από την ενεργό πολιτική δράση πριν από τις εκλογές του Μαΐου του 2012.
Ηταν παντρεμένος με τη Χριστίνα Χριστοφάκη και πατέρας πέντε παιδιών.
Σύντομο βιογραφικό
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος γεννήθηκε στην Ελευσίνα στις 17 Αυγούστου 1938.
Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Οικονομικά (διδάκτωρ των Οικονομικών Επιστημών) στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Ι (Πάνθεον Σορβόνη), με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης.
Με δράση στο φοιτητικό κίνημα και ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια από τη χούντα το 1968.
Από το 1969 μέχρι το 1978 εργάστηκε στη Σορβόνη ως Εντεταλμένος Διδάσκαλος και Ερευνητής σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης, προγραμματισμού και χωροταξίας. Διετέλεσε επίσης διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάπτυξης του ίδιου Πανεπιστημίου.
Το 1981 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ιδιότητα την οποία κατείχε αδιάλειπτα μέχρι το 2012.
Διετέλεσε υφυπουργός Εμπορίου (1982), υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1984) και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών (1985-1989).
Κατά την περίοδο 1989 – 1993 ορίστηκε Αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Τον Οκτώβριο του 1993 ορκίστηκε και πάλι αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών.
Τον Ιούλιο του 1994 ανέλαβε υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Τον Ιανουάριο του 1996 ορκίστηκε υπουργός Εξωτερικών, ασκώντας τα καθήκοντά του μέχρι τον Φεβρουάριο του 1999.
Τον Απρίλιο του 2000 ορκίστηκε υπουργός Πολιτισμού, διατηρώντας το αξίωμα έως τον Νοέμβριο του 2000. Διετέλεσε επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τον Ιούνιο του 2003 ορίστηκε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
Τον Νοέμβριο του 2004 ορίστηκε συντονιστής της προεκλογικής εκστρατείας του ΠΑΣΟΚ. Επανεκλέχθηκε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και ορίστηκε αρμόδιος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών.
Στη συνέχεια ανέλαβε την ευθύνη του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Διοίκησης και Δικαιοσύνης.
Τον Σεπτέμβριο του 2006 ανέλαβε γενικός εισηγητής του ΠΑΣΟΚ στις διαδικασίες για τη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Από το 2004 έως τις εκλογές του 2009 εκπροσώπησε τη Βουλή των Ελλήνων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στις 6 Οκτωβρίου του 2009 ορκίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Ασκησε τα καθήκοντά του μέχρι τον Μάιο του 2012.
Συλλυπητήρια μηνύματα του πολιτικού κόσμου
«Αποχαιρετούμε έναν πρωταγωνιστή της πολιτικής ζωής του τόπου μας, τον Θεόδωρο Πάγκαλο», ανέφερε σε δήλωσή του για την απώλεια του Θεόδωρου Πάγκαλου ο Πρωθυπουργός Ιωάννης Σαρμάς.
«Μαχητής της δημοκρατίας ως ενεργό στέλεχος στον αντιδικτατορικό αγώνα, τιμήθηκε από τους συμπολίτες μας με την ανάδειξή του ως βουλευτή για περισσότερες από τρεις δεκαετίες και διετέλεσε με δυναμισμό και αποφασιστικότητα υπουργός στο μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του. Τον διακρίνουμε για το κοφτερό μυαλό και την ουσιαστική του σκέψη. Η Κυβέρνηση απευθύνει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του», πρόσθεσε.
«Μία προσωπικότητα με ξεχωριστό αποτύπωμα στη δημόσια ζωή δεν βρίσκεται, πια, ανάμεσά μας. Για παραπάνω από μισό αιώνα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος υπήρξε ένας μαχητικός πολιτικός, υπηρετώντας με παρρησία τις απόψεις του. Ως στέλεχος της Αριστεράς προδικτατορικά, αλλά και ως υπουργός, αργότερα, πολλών κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Σε μία πολυκύμαντη διαδρομή, από την οποία θα ξεχώριζα τη συμβολή του στην εθνική υπόθεση της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση», έγραψε σε σχετική ανάρτησή του ο πρώην πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Ο ίδιος έλεγε πάντα ότι χαιρόταν “να χύνει την καρδάρα με το γάλα”. Να ταράζει, δηλαδή, τις κατεστημένες θέσεις με τις δικές του ριζοσπαστικές προσεγγίσεις και τον θυελλώδη χαρακτήρα του. Με όπλο την ευφυΐα, τον κοσμοπολιτισμό, το χιούμορ και την τόλμη του. Το γεγονός ότι για χρόνια βρεθήκαμε σε αντίπαλες παρατάξεις δεν με εμποδίζει να διακρίνω την σφραγίδα του Θόδωρου στην πολιτική ζωή της χώρας. Με πρώτο χαρακτηριστικό της, την πίστη στην ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας. Στην οικογένεια και τους φίλους του απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια», συμπλήρωσε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας.
Για τον Γιώργο Παπανδρέου ο Θόδωρος Πάγκαλος «υπήρξε από τους σημαντικότερους αγωνιστές και πολιτικούς της Αριστεράς και του σοσιαλιστικού κινήματος». «Η ιδεολογική και πολιτική συγκρότηση» του εκλιπόντος, «σε συνδυασμό με τη μεγάλη αναλυτική και συνθετική δυνατότητά του και τον πλούτο των γνώσεων του, τον καθιστούσαν στέλεχος αναφοράς στην πολιτική ζωή του τόπου».
Ο πρώην πρωθυπουργός και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ πρόσθεσε: «Συνεργαστήκαμε συστηματικά με τον Θόδωρο για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση και εκτίμησα τη θέληση και τον πατριωτισμό του. Τον Θόδωρο Πάγκαλο τον εκτιμούσες ακόμη και όταν διαφωνούσες ριζικά με τις απόψεις του. Οσοι τον γνωρίσαμε και αγωνιστήκαμε μαζί του θα έχουμε πάντα στη σκέψη μας τον πνευματώδη λόγο του. Καλό ταξίδι φίλε Θόδωρε».
«Ο Θεόδωρος Πάγκαλος ήταν ένα αυστηρός κριτής των πολιτικών εξελίξεων με στόχο την επίτευξη μιας ολοκληρωμένης και ακριβούς εικόνας τους. Θα θυμόμαστε πάντα τη συμβολή του», ανέφερε στη λιτή δήλωσή του ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, εξέφρασε τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια, τη σύζυγο και τα παιδιά του εκλιπόντος και δήλωσε ότι ο Θεόδωρος Πάγκαλος υπήρξε «ένας πολιτικός με μακρόχρονη διαδρομή, που έχει αφήσει ανεξίτηλα ίχνη στη δημόσια ζωή με τους άοκνους αγώνες του για τη Δημοκρατία».
Πρόσθεσε ακόμη ότι «ήταν από τις ηγετικές μορφές του φοιτητικού κινήματος της δεκαετίας του ’60, μέσα από τη δράση του στη Νεολαία Λαμπράκη, στην Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) και στην παραδοσιακή Αριστερά.
Κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας διαδραμάτισε, πάντα στην πρώτη γραμμή, καθοριστικό ρόλο στην αντίσταση κατά της χούντας, με αναφορά τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στρατεύτηκε στο Πατριωτικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΠΑΜ), με καθοδηγητή τον Μίκη Θεοδωράκη και συνεργάστηκε με άλλες αντιστασιακές οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το 1974, μετά τη Μεταπολίτευση και την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, συμμετείχε από την πρώτη στιγμή, στους αγώνες του Κινήματος και πρωταγωνίστησε στην προσπάθεια να εξελιχθεί το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη σε ισχυρό ρεύμα κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.
Ο Θ. Πάγκαλος, από το 1981 ως το 2012, εκλεγόταν πάντα πρώτος βουλευτής στο Υπόλοιπο Αττικής, με έδρα την Ελευσίνα, την πόλη που αγαπούσε και είχε ταυτιστεί. Καθ’ όλη αυτή την περίοδο προσέφερε με σθένος, ακεραιότητα και αποτελεσματικότητα τις υπηρεσίες του από θέσεις κυβερνητικής ευθύνης και είχε ξεχωριστή συμβολή στην ισότιμη και ενεργό συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση».
«Ο Θεόδωρος Πάγκαλος πορεύτηκε από πολύ νέος μέσα στην Ιστορία» και «εισήλθε στο τοπίο της Mεταπολίτευσης έχοντας ήδη συσσωρεύσει γνώσεις, ακαδημαϊκούς τίτλους και πολιτικές εμπειρίες κυρίως από τον χώρο της κομμουνιστικής Αριστεράς», τόνισε στη δική του δήλωση ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
«Ταίριαζε στον στρόβιλο του ΠΑΣΟΚ. Υπό την αιγίδα του Ανδρέα Παπανδρέου ο Θεόδωρος Πάγκαλος ταυτίστηκε με τη μαχητική και ενεργό συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο την αντίληψη ότι η ΕΕ είναι ένα πεδίο διαρκούς και σκληρής διαπραγμάτευσης. Αυτό το έκανε με το δικό του δυναμικό προσωπικό ύφος γνωρίζοντας όμως καλά τους πραγματικούς συσχετισμούς δυνάμεων και τα όρια που τίθενται. Συνέδεσε το όνομά του με μεγάλες στιγμές όλων των κυβερνητικών περιόδων του ΠΑΣΟΚ και με ιστορικές επιτυχίες όπως η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Συνδέθηκε και με στιγμές ιδιαίτερα δύσκολες όπως τα Ιμια και η υπόθεση Οτσαλάν. Δεν του έλειψαν ούτε οι προκλήσεις ούτε οι εμπειρίες. Και στην επώδυνη περίοδο της οικονομικής κρίσης και των αντιδημοφιλών αποφάσεων στάθηκε ακλόνητος στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», προσέθεσε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
«Συνυπήρξαμε ως υπουργοί πολλών κυβερνήσεων, τελικά ως αντιπρόεδροι δυο κυβερνήσεων της περιόδου της κρίσης. Συμπλεύσαμε και διαφωνήσαμε σε εκτιμήσεις και επιμέρους χειρισμούς. Εχω την αίσθηση ότι γνώρισα καλά τον πολύπτυχο, αντιφατικό και γοητευτικό Θόδωρο Πάγκαλο, αυτήν την εμβληματική φυσιογνωμία της Μεταπολίτευσης και όχι μόνο του κομματικού του χώρου και τον αποχαιρετώ με λύπη ως φίλο», κατέληξε ο κ. Βενιζέλος, συλληπούμενος παράλληλα «την Χριστίνα, τα παιδιά του, όλους τους δικούς του ανθρώπους».
«Με δυναμική παρουσία από τα νεανικά του χρόνια στο φοιτητικό κίνημα, στη Νεολαία Λαμπράκη και στον αντιδικτατορικό αγώνα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε πάντοτε μια ισχυρή φωνή και αναλυτική σκέψη, που τον καθιστούσε σημαντικό συνομιλητή στις πολιτικές συζητήσεις και εξελίξεις. Το 2000 διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού, μεταξύ των πολλών θέσεων ευθύνης που ανέλαβε στην πολιτική του πορεία, με τις οποίες αφήνει έντονο αποτύπωμα στην πολιτική ζωή της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του», δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Γιώργος Κουμεντάκης.
To υπουργείο Εξωτερικών επίσης εξέφρασε «τη βαθιά θλίψη του για την απώλεια του Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος εργάσθηκε διαχρονικά και με ζήλο για την προώθηση των ελληνικών συμφερόντων ως υπουργός Εξωτερικών, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και υφυπουργός Εξωτερικών». «Απευθύνουμε ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του», κατέληξε το ΥΠΕΞ στην ανακοίνωσή του.
«Ο Θεόδωρος Πάγκαλος υπήρξε ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, επί χρόνια υπουργός, που συνέδεσε το όνομά του με κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Επαιξε σημαντικό ρόλο στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και ήταν ο άνθρωπος που διαχειρίστηκε την κρίση των Ιμίων και την υπόθεση Οτσαλάν. Εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Πρόεδρος της Βουλής για τον εκλιπόντα
Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνος Τασούλας μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Θόδωρου Πάγκαλου, δήλωσε:
«Ο Θόδωρος Πάγκαλος υπήρξε αναμφίβολα μία ξεχωριστή προσωπικότητα της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας και ειδικότερα της μεταπολίτευσης. Με αξιόλογες νομικές και οικονομικές σπουδές, οξυδέρκεια και πίστη στις δημοκρατικές αρχές, ανέπτυξε ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια πολιτική δράση και συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί και η ελληνική ιθαγένεια. Υπήρξε πρωτίστως κοινοβουλευτικός, εκλεγόμενος από το λαό της Αττικής 11 συνεχόμενες φορές, επί 31 έτη, από το 1981 έως το 2012. Τιμήθηκε συνεπώς από τη λαϊκή αποδοχή, αλλά και την τίμησε υπηρετώντας παράλληλα σε σημαντικά Υπουργεία και αναλαμβάνοντας καίριες κοινοβουλευτικές αποστολές και ρόλους στο εσωτερικό και το εξωτερικό με επιτυχία».
Επιπλέον, «ο Θόδωρος Πάγκαλος δεν έμεινε ανεπηρέαστος από τις εμπειρίες και την πλούσια παιδεία του. Εξελισσόταν διαρκώς και πάντως δεν επέτρεπε στον εαυτό του να περνάει απαρατήρητος, ακόμη κι αν αυτό τον έφερνε σε σύγκρουση με την κοινή γνώμη. Ευρυμαθής, παρρησιαστικός, γόνιμα ευρωπαϊστής, ακατάδεκτος σε συνήθεις κανόνες δημοφιλίας, με γνώσεις και γνώση γύρω από τα δημόσια και εθνικά μας ζητήματα, που άλλωστε τα χειρίστηκε επί σειρά ετών, ήταν ο πολιτικός αντίπαλος που ο καθένας θα ήθελε να έχει και ο συνοδοιπόρος που σε κάνει να νοιώθεις σιγουριά».
Ο κ. Τασούλας παρέπεψε στη ρήση του Οσκαρ Ουάιλντ πως «οι άνθρωποι δεν διακρίνονται σε καλούς και σε κακούς, αλλά σε γοητευτικούς και κουραστικούς» για να προσθέσει, καταλήγοντας: «Ο Θόδωρος Πάγκαλος, παρά τα λάθη και τις αντιφάσεις του και σίγουρα με την πληθωρικότητά του δεν υπήρξε ποτέ, όσο τον θυμάμαι, κουραστικός!».