Από το κύριο άρθρο των Financial Times, ως τις αναλύσεις των λονδρέζικων Times και της γαλλικής Liberation, οι δυτικοί αναλυτές εξήγησαν βήμα-βήμα γιατί όσα είπε ο Πούτιν στο διάγγελμα της Τετάρτης δείχνουν ότι εκτός από απελπισμένος είναι και επικίνδυνος με βάση όσα δρομολογεί με μεγάλο κυνισμό.
Στο κύριο άρθρο τους, οι Financial Times σημείωσαν ότι η κλιμάκωση του Πούτιν αποτέλεσε μια απελπισμένη ζαριά τονίζοντας ότι η αποφασιστικότητα της Δύσης, αλλά και της Ουκρανίας, δεν πρόκειται να αποδυναμωθεί από τις πυρηνικές απειλές του ρώσου Προέδρου.
Τη χαρά για τις επιτυχίες των ουκρανικών δυνάμεων στο πεδίο και την ανάκτηση περιοχών της χώρας διαδέχθηκε η ανησυχία για το πώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν -ταπεινωμένος, πιεσμένος και με τις επιλογές του να εξαντλούνται- θα επέλεγε να απαντήσει. Η τριπλή αντίδρασή του που περιείχε τη μερική επιστράτευση, τις πυρηνικές απειλές και την πρόθεση προσάρτησης κατεχόμενων περιοχών της Ουκρανίας, μετά από «δημοψηφίσματα», οδήγησε τους FT στο παρακάτω συμπέρασμα: «Το διάγγελμα του Πούτιν την Τετάρτη πρέπει να εκληφθεί ως έχει: επιχειρεί να ξαναγράψει με κυνισμό την ιστορία, με τρόπο που έχει σχεδιαστεί ώστε να εξαναγκάσει την Ουκρανία και τους δυτικούς υποστηρικτές της να αποδεχθούν τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας».
Και αυτό κατά την εφημερίδα αποτελεί παραδοχή ενός μεγάλου σφάλματος, της εισβολής στην Ουκρανία, το οποίο ο Πούτιν δεν μπορεί να διορθώσει μέσω της επιστράτευσης. Ωστόσο, οι απειλές του για τη χρήση πυρηνικών είναι σοβαρές, και ως τέτοιες πρέπει να αντιμετωπίζονται κατά τους FT, διότι «ένας αυταρχικός ηγέτης που ανησυχεί και διαθέτει πυρηνικά είναι πάντα επικίνδυνος και απρόβλεπτος για τον ίδιο τον λαό του, την Ουκρανία και ολόκληρο τον κόσμο».
Η μερική επιστράτευση υπονομεύει δύο αφηγήματα του Πούτιν. Πρώτον, ότι η εισβολή στην Ουκρανία δεν είναι πόλεμος αλλά μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» και, δεύτερον, πιστοποιεί τις απώλειες και το χαμηλό ηθικό στις τάξεις των ρωσικών στρατευμάτων που πολέμησαν και πολεμούν στην Ουκρανία. Παράλληλα θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να συγκεντρωθούν και να εκπαιδευτούν οι έφεδροι που ασφαλώς δεν είναι έτοιμοι για μάχη.
Αγοράζει χρόνο με «δημοψηφίσματα»
Πιο άμεση ανησυχία για τη Δύση αποτελούν ως εκ τούτου τα λεγόμενα «δημοψηφίσματα» του Πούτιν στις κατεχόμενες περιοχές, τα αποτελέσματα των οποίων θεωρούνται δεδομένα (εφόσον αναμένεται να είναι νοθευμένα με κάθε τρόπο). Ελεύθερα δημοψηφίσματα με το όπλο στον κρόταφο δεν μπορούν να γίνουν και επομένως η τακτική τους αξία για τους Ρώσους θεωρείται αυτή τη στιγμή το πάγωμα των κινήσεων των ουκρανικών δυνάμεων.
Παράλληλα με το κύριο άρθρο των FT, οι δημοσιογράφοι Μαξ Σέντον και Πολίνα Ιβάνοβα σημείωσαν σε ανάλυσή τους ότι με τα δημοψηφίσματα ο Πούτιν χαράσσει μια γραμμή στα κατεχόμενα εδάφη την οποία η Ουκρανία και η Δύση δεν θα πρέπει να περάσουν. Με αυτό τον τρόπο θέλει να προσαρτήσει μεγάλα τμήματα της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας, διαμηνύοντας ότι οποιαδήποτε επίθεση της Ουκρανίας στις κατεχόμενες περιοχές που το Κρεμλίνο θεωρεί «ρωσικό έδαφος» ενέχει τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης -και παράλληλα θυμίζει ότι η Ρωσία κατέχει πυρηνικά.
«Δική του εκδοχή της πραγματικότητας»
Οι Times του Λονδίνου, από την πλευρά τους, σημείωσαν σε ανάλυσή τους ότι ο Πούτιν είναι στριμωγμένος ανάμεσα στους εθνικιστές που τάσσονται υπέρ του πολέμου και στο ολοένα αυξανόμενο αντιπολεμικό κλίμα της ρωσικής αστικής νεολαίας και παράλληλα ανάμεσα στις ήττες στο πεδίο μάχης και στην διάβρωση της εικόνας του στο εξωτερικό (με την πίεση να έρχεται πια και από Κίνα και Ινδία). Και γι’ αυτό επέλεξε την κλιμάκωση, διαστρεβλώνοντας παράλληλα την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με την εκδοχή της πραγματικότητας που παρουσίασε ο Πούτιν στο διάγγελμα της Τετάρτης προς τον ρωσικό λαό, η Δύση απειλεί τάχα να διαμελίσει τη Ρωσία και την εκβιάζει με πυρηνικό πόλεμο. Η ψυχροπολεμική διαστρέβλωση της αλήθειας αναδεικνύει την απόγνωσή του, γεγονός που τον καθιστά επικίνδυνο. Στα μάτια του Πούτιν, η Ουκρανία μετατρέπεται σε στρατό του ΝΑΤΟ και ο ρώσος Πρόεδρος δεν έχει την πολυτέλεια της ήττας στην Ουκρανία αν θέλει να διασώσει τη φήμη του ως ο άνθρωπος που ένωσε τις ρωσικές ελίτ -που ήδη ανησυχούν.
Κατά την ανάλυση της Liberation, η φράση του Πούτιν στο διάγγελμα της Τετάρτης ότι «σίγουρα θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε για να προστατεύσουμε τη Ρωσία και το λαό μας» και ότι «δεν πρόκειται για μπλόφα» αποτελεί ξεκάθαρη πυρηνική απειλή. Στη συνέχεια ο Πούτιν ανέφερε ακόμη πιο άμεσα: «Η εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας, η ανεξαρτησία και η ελευθερία μας θα διασφαλιστούν, με όλα τα μέσα που διαθέτουμε. Και όσοι προσπαθούν να μας εκβιάσουν με πυρηνικά όπλα πρέπει να γνωρίζουν ότι η απειλή μπορεί να στραφεί εναντίον τους».
Κατεχόμενα ίσον ρωσικό έδαφος;
Κι εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα. «Η αναφορά του στην εδαφική ακεραιότητα αφορά και τις περιοχές που η Ρωσία ετοιμάζεται να προσαρτήσει μέσω δημοψηφισμάτων τα οποία θα αναγνωρίζονται μόνο από τη Μόσχα και τους στενότερους συμμάχους της;» διερωτάται Ζαν-Λουί Λοζιέ, υπεύθυνος για την πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI). Και το επόμενο ερώτημα είναι αν «θα απειλούσε η Ρωσία την Ουκρανία με ατομικά όπλα για να ανακτήσει τις ακατοίκητες ζώνες αυτών των περιοχών». Και τι θα συμβεί άραγε αν η Ουκρανία ανακαταλάβει κι άλλα εδάφη της;
Σύμφωνα με την Liberation, καθαρές απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Και ο ειδικός για τα πυρηνικά Ζαν-Λουί Λοζιέ ανέφερε ότι η χρήση πυρηνικών είναι μια απόφαση που θα «άλλαζε πραγματικά τον κόσμο» σπάζοντας ένα ταμπού που διαρκεί σχεδόν ογδόντα χρόνια και άντεξε ακόμη και στις πιο οξείες φάσεις του Ψυχρού Πολέμου.
«Ο Πούτιν δεν έχει το κουμπί στο τραπέζι του»
Ομως η απόφαση για τη χρήση πυρηνικών, σύμφωνα με την εις βάθος ανάλυση της Liberation, δεν περνάει αποκλειστικά από έναν άνθρωπο. Ο Πάβελ Πόντβιγκ, κορυφαίος εμπειρογνώμονας για τις ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις, εξήγησε στην εφημερίδα μετά το διάγγελμα: «Δεν είναι σαν να έχει o Πούτιν ένα πυρηνικό κουμπί στο τραπέζι του. Η χρήση πυρηνικών όπλων θα ήταν μια διαδικασία στην οποία θα συμμετείχαν πολλοί άνθρωποι. Η άμεση ανυπακοή ενδέχεται να μην είναι πιθανή, αλλά τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν με πολλούς τρόπους». Και οι αναλυτές εκτιμούν ότι το γενικό επιτελείο και οι διευθύνσεις του ρωσικού στρατού θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως δικλείδες ασφαλείας, εφόσον ήδη κατάφεραν τον Μάρτιο να αποτρέψουν τον Πούτιν από το να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις με στόχο το Κίεβο.