Ενώ Ελλάδα και Κύπρος ενισχύουν τις συμμαχίες τους, ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται πλέον ενώπιον ενός ολοένα και διευρυνόμενου διεθνούς μετώπου στο οποίο δύσκολα μπορεί να βρει ρωγμές –αλλά εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση αναπόδραστη μπορεί ανά πάσα στιγμή να λειτουργήσει σπασμωδικά, προκαλώντας ένταση και επεσιόδιο. Οπως αυτό που παρά λίγο να συμβεί μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου στα επικίνυδυνα πια νερά της Ανατ. Μεσογείου. Και όλα αυτά λίγο προτού μεταβή ο Αμπντελφατάχ αλ Σίσι στο Παρίσι για να συναντήσει τον Εμανουέλ Μακρόν.
Το περιστατικό σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της άσκησης «Μέδουσα», η οποία όπως έγραψαν «Τα Νέα», μπήκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης Ερντογάν. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Αλεξάνδρας Φωτάκη, η τουρκική ενόχληση που εμφανίστηκε αρχικά με δηλώσεις της εκπροσώπου του υπουργείου Αμυνας της γείτονος και δηλώσεις του Χουλουσί Ακάρ, για την άσκηση στην οποία συμμετείχαν Ελλάδα, Αίγυπτος, Γαλλία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Κύπρος, έγινε αφορμή και για ένα επεισόδιο κατά την πραγματοποίηση της άσκησης, το οποίο σημειώθηκε μεταξύ τουρκικής και αιγυπτιακής φρεγάτας.
Η τουρκική φρεγάτα δεν ήταν άλλη από το γνωστό μας από το καλοκαίρι «Kemal Reis», το οποίο είχε «επακουμβήσει» η «Λήμνος» (εδώ).
Σύμφωνα με «Τα Νέα», το θερμόμετρο ανέβηκε ενώ η «Μέδουσα» ήταν σε εξέλιξη, με τουρκικά σκάφη να έχουν βρεθεί στην περιοχή και να την παρακολουθούν στενά. Η τουρκική φρεγάτα «Kemal Reis» πλησίασε επικίνδυνα μια αιγυπτιακή φρεγάτα στον χώρο της άσκησης, βορειοδυτικά της Αλεξάνδρειας. Ο διοικητής της αιγυπτιακής φρεγάτας κινήθηκε προς την τουρκική και απαίτησε να εγκαταλείψει την περιοχή, η οποία είχε δεσμευτεί για την άσκηση, με την «Kemal Reis» να αλλάζει τελικά πορεία και να απομακρύνεται.
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη της «Μέδουσας» σε πολυεθνική άσκηση έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα ενότητας, όπως σχολίασαν στρατιωτικές πηγές, ενώ ο υπουργός Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, που παρακολούθησε την ολοκλήρωση της άσκησης, μίλησε για «ένα πολύ ισχυρό αποτρεπτικό μήνυμα εναντίον κάθε απόπειρας αποσταθεροποίησης του επιπέδου σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».
Ολα αυτά σημειώθηκαν λίγο προτού ο Αμπντελφατάχ Αλ Σίσι διαβεί το κατώφλι του Ελιζέ στο Παρίσι, σε μια επίσημη επίσκεψη που και αυτή ήταν ένα συμβολικό πλήγμα κατά του Ταγίπ Ερντογάν.
Τούτο διότι ο τούρκος πρόεδρος ηγήθηκε ως γνωστόν ενός καλέσματος προς όλον τον μουσουλμανικό κόσμο σε συμμαχία κατά της Γαλλίας του Μακρόν (με μποϊκοτάζ κατά των γαλλικών προϊόντων κλπ), αλλά τώρα είδε τον ηγέτη μιας από τις πιο ισχυρές αραβικές χώρες να τείνει χέρι φιλίας στον γάλλο πρόεδρο.
Καλωσορίζοντας τον αιγύπτιο πρόεδρο, ο Μακρόν είπε ακριβώς αυτό: καλωσόρισε τον «πρόεδρο μιας πολύ μεγάλης αραβικής και μουσουλμανικής χώρας», για την επίσκεψή του στο Παρίσι έπειτα από μια αντιγαλλική «εκστρατεία μίσους» στον μουσουλμανικό κόσμο. Η Γαλλία και η Αίγυπτος είναι «ενωμένες» στην οικοδόμηση ενός «χώρου πολιτισμού», μέσα στον οποίο «δεν υπάρχει χώρος για τις θανατικές καταδίκες και για τις ομιλίες μίσους, όταν απλώς εκφράζονται οι ελευθερίες», προσέθεσε ο Μακρόν.
Η Γαλλία αποτέλεσε πρόσφατα στόχο εκκλήσεων για μποϊκοτάζ και διαδηλώσεων στον μουσουλμανικό κόσμο, αφού ο Μακρόν υπερασπίσθηκε την ελευθερία της έκφρασης μέσω της γελοιογραφίας, μετά τη δολοφονία από έναν ισλαμιστή, τον Οκτώβριο, ενός γάλλου δασκάλου, ο οποίος είχε δείξει στους μαθητές του γελοιογραφίες του Μωάμεθ στο πλαίσιο μαθήματος για την ελευθερία της έκφρασης.
Βέβαια, δεν ήταν μια εύκολη συνάντηση. Ο Μακρόν υπέρμαχος μιας κοσμικής αντίληψης του κράτους, της Δημοκρατίας, της ελευθερίας της έκφρασης, ο Αλ Σίσι ένας ηγέτης του αραβικού κόσμου που ουσιαστικά επέβαλε την εξουσία του με τη βία και διοικεί τη χώρα του με σιδηρά πυγμή.
Αυτή η αντίθεση ήταν ευδιάκριτη και στις δηλώσεις μεταξύ των δύο ανδρών.
Ο Μακρόν δήλωσε «σταθερός συνήγορος ενός δημοκρατικού ανοίγματος» και «μιας δραστήριας κοινωνίας των πολιτών» και διαβεβαίωσε πως μίλησε στον αιγύπτιο ομόλογό του για την τύχη των φυλακισμένων υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
«Είχα την ευκαιρία να μιλήσω, όπως γίνεται μεταξύ φίλων με εμπιστοσύνη και πλήρη ειλικρίνεια, για το ζήτημα των δικαιωμάτων του Ανθρώπου» και «παραμένω σταθερός συνήγορος ενός δημοκρατικού, κοινωνικού ανοίγματος και της αναγνώρισης μιας δυναμικής και δραστήριας κοινωνίας των πολιτών», υπογράμμισε ο γάλλος πρόεδρος στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Αλ Σίσι, ο οποίος καταγγέλλεται από μη κυβερνητικές οργανώσεις για παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Στο σημείο αυτό, «χαιρετίζω την απελευθέρωση τριών μελών ΜΜΕ» που κρατούνταν στο Κάιρο, «η οποία ανακοινώθηκε την Πέμπτη», πρόσθεσε αναφέροντας πως μίλησε για «άλλες ατομικές περιπτώσεις», όπως αυτή του Ράμι Σάαθ, ενός αιγυπτοπαλαιστίνιου υποστηρικτη των δικαιωμάτων που είναι παντρεμένος με Γαλλίδα και του οποίου την αυθαίρετη κράτηση καταγγέλλουν μη κυβερνητικές οργανώσεις εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο.
Σημασία στην αμυντική συνεργασία
Πάντως «δεν θα εξαρτήσω τη συνεργασία μας στον τομέα της άμυνας, όπως και στον οικονομικό τομέα, απ’ αυτές τις διαφωνίες», διευκρίνισε ο αρχηγός του γαλλικού κράτους υπογραμμίζοντας «την κυριαρχία των λαών» και εκτιμώντας πως είναι «πιο αποτελεσματικό να έχουμε μια πολιτική απαιτητικού διαλόγου μάλλον, παρά μια πολιτική μποϊκοτάζ, η οποία θα μείωνε την αποτελεσματικότητα ενός από τους εταίρους μας στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και υπέρ της περιφερειακής σταθερότητας».
Επανερχόμενοι έπειτα από ερώτηση αιγύπτιου δημοσιογράφου, οι δύο αρχηγοί κρατών προχώρησαν στη συνέχεια σε λεπτομερείς εξηγήσεις, με τον Μακρόν να υπερασπίζεται τις ελευθερίες, ανάμεσα στις οποίες και το δικαίωμα να επικρίνει κάποιος μια θρησκεία, ενώ ο αλ-Σίσι υπογράμμισε τον «ιερό» χαρακτήρα της θρησκείας που, σύμφωνα με τον ίδιο, «υπερτερεί των ανθρώπινων αξιών».
Ο αιγύπτιος πρόεδρος υπενθύμισε πως η Αίγυπτος καταδίκασε τη δολοφονία του καθηγητή Σαμουέλ Πατί από έναν ριζοσπαστικοποιημένο ρώσο πρόσφυγα από την Τσετσενία, καθώς το Κάιρο «καταδικάζει οποιαδήποτε τρομοκρατική επίθεση».
Ο ίδιος παραδέχθηκε πως «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να έχουν την θρησκεία που θέλουν και να αρνούνται ό,τι θέλουν».
Ωστόσο εξέφρασε ανησυχία για τον κίνδυνο, «καθιστώντας ισότιμες τις ανθρώπινες αξίες, που δεχόμαστε και σεβόμαστε, με τις αξίες της θρησκείας», να «πληγώσουμε εκατομμύρια ανθρώπους».
Ο Μακρόν του απάντησε υπενθυμίζοντας πως στη Γαλλία «θεωρούμε πως τίποτε δεν μπορεί να είναι πάνω από τον άνθρωπο και από τον σεβασμό της αξιοπρέπειας της ανθρώπινης προσωπικότητας» και υπογράμμισε πως «αυτή είναι η συνεισφορά της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού».
Ο γάλλος πρόεδρος παραδέχθηκε πως μπορεί να υπάρξει «συζήτηση σχετικά με την ευπρέπεια» και για το «τι μπορεί να σοκάρει τον έναν ή τον άλλον στη σχέση μεταξύ ανθρώπινων πλασμάτων».
Όμως «καμιά θρησκεία δεν έχει το δικαίωμα να κηρύξει τον πόλεμο επειδή την κοροϊδεύουν», συνέχισε ο Μακρόν, υπενθυμίζοντας τον αυστηρό διαχωρισμό μεταξύ θρησκείας και κράτους, που υφίσταται στη Γαλλία.
Ο γάλλος πρόεδρος είπε πως θεωρεί «πολύ σημαντική τη συζήτηση που έχουμε εδώ», ενώ υπογράμμισε επίσης πως η οπτική των δυτικών χωρών είναι το θρησκευτικό «να μην υποκαθιστά το πολιτικό», «είναι μια βάση, είναι μια δημοκρατική αρχή, διαφορετικά πρόκειται για άλλο πράγμα, πρόκειται για θεοκρατίες».