Κανείς, από όσους ζούμε σήμερα, δεν υπήρξε αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας των μαχών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Και όμως, ο Αγώνας είχε μάρτυρες που «ζουν» μέχρι σήμερα. Τα υπεραιωνόβια δέντρα, 27 – τουλάχιστον – στον αριθμό, της Πελοποννήσου θα μπορούσαν να διηγηθούν όσα είδαν… τα μάτια τους και άκουσαν τα αφτιά τους.
Αν χαράζαμε μια φανταστική γραμμή που ενώνει όλα αυτά τα δέντρα – μάρτυρες, σε 21 ιστορικές για την Επανάσταση, και όχι μόνον, διαδρομές, με άξονα την Ιστορία και τη Φύση, αλλά και την Τέχνη και τη Γαστρονομία παράλληλα, θα είχαμε το φιλόδοξο πρόγραμμα «Μοριάς ‘21». Με τα συνθήματα «Κι εγώ στο Μοριά» (και το ανάλογο χάσταγκ #kEgostoMoria) και «Ανταμώνουμε στον Μοριά».
Μιλάμε για ένα πρόγραμμα που ανέλαβε, όχι μόνον λόγω οικογενειακής καταγωγής από τη Μεσσηνία (τόπο εμβληματικό για τον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821), ο Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και της ΤΕΜΕΣ Α.Ε. (του «Costa Navarino»).
Μαζί με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και τον πρύτανή του Αθανάσιο Κατσή και τους καθηγητές Νίκο Ζαχαριά, Θανάση Χρήστου και Θάνο Βερέμη. Σε συνεργασία με τη Σχολή Καλών Τεχνών και την δρ.Ερατώ Χατζησάββα, που ετοιμάζουν, με την ομάδα της, εννέα τοιχογραφίες για την Ελληνική Επανάσταση. Αλλά και με τον σεφ Λευτέρη Λαζάρου και τον μετρ των κρασιών Κωνσταντίνο Λαζαράκη, που δίνουν γεύση στο ταξίδι, με άξονα την ιστορία και τη γαστρονομία. Στο πάνελ των συνδιοργανωτών και ο συντονιστής του Ιδρύματος 1821-2021 Ιωάννης Μάνος, σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας.
«Μια γραμμή είναι αρκετή για να ξεκινήσει μια ιστορία», είναι ένα από τα σλόγκαν και η αφετηρία του προγράμματος. Μια γραμμή που οδηγεί, ψηφιακά, και στα μονοπάτια της Τέχνης, με μια σειρά από πίνακες Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, με άξονα τον Αγώνα, που «ζωντανεύουν» στο πλαίσιο του «Μοριά ‘21». Μαζί με «ταμπλό βιβάν», μια σπονδυλωτή έκθεση ιστορικών φορεσιών, τις ιστορίες των 27 αιωνόβιων δέντρων της Πελοποννήσου, που έγιναν μάρτυρες της ιστορίας του Αγώνα και εκπαιδευτικές δράσεις σε σχολεία.
Ακόμη κι ένα νέο οικογενειακό επιτραπέζιο παιχνίδι μπαίνει στο πλάνο του «Μοριά ‘21»: «Το ταξίδι προς την Ελευθερία». Μαζί, στο ίδιο πλάνο, μπαίνει και ένα παγκόσμιο κάλεσμα στους Έλληνες της διασποράς, να ανταμώσουν στην Πελοπόννησο και να περιηγηθούν στις 21 ιστορικές διαδρομές του «Μοριά ‘21», με διάρκεια3, 5 κα 7 ημερών και άξονες, όπως προαναφέρθηκε, την Ιστορία, την Τέχνη, τη Γαστρονομία και τη Φύση, όπως εξήγησε ο Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος.
Η γραμμή της ιστορίας ξεκινά – μαζί με τις διαδρομές – από την Αρεόπολη της Μάνης, όπου στις 17 Μαρτίου 1821 ξεκίνησε η σημαία της Ελληνικής Επανάστασης. Συνεχίζει με την απελευθέρωση της Καλαμάτας, περνάει από τη θρυλική πολιορκία της Τριπολιτσάς, την απελευθέρωση των κάστρων σε Μονεμβασιά, Ναύπλιο, Μεθώνη, Κορώνη κ.λπ. έως τη Ναυμαχία στο Ναυαρίνο, στην Πύλο, που οδήγησε ουσιαστικά στην ίδρυση του, ελεύθερου πλέον, νέου ελληνικού κράτους.
Βάλτε στο πλάνο και τους τόπους, όπου έγιναν οι πρώτες Εθνοσυνελεύσεις, οι οποίες και οδήγησαν στο Σύνταγμα του νέου ελληνικού κράτους: Επίδαυρος, Άστρος, Τροιζήνα. Όλα αυτά που καθόρισαν, όπως το έθεσε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, «την καρδιά, την ψυχή και την ουσία της Ελληνικής Επανάστασης. Και την ίδρυση ενός ευρωπαϊκού κράτους, που για την ευρωπαϊκή ιστορία ήταν πολύ σημαντικό».
Το πρόγραμμα εκτελείται με τη συμμετοχή πάνω από 70 ιδρυμάτων, φορέων και εταιριών, υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» και με στρατηγικούς εταίρους την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τους Δήμους Ανατολικής Μάνης, Δυτικής Μάνης, Καλαμάτας, Κορινθίων, Μονεμβασίας, Ναυπλιέων, Πύλου-Νέστορος, Τρίπολης, καθώς και με τους Δήμους Μεσσήνης, Οιχαλίας, Τριφυλίας, σε συνεργασία με την «Πρωτοβουλία 1821-2021».
Αναλυτικά, οι τέσσερις άξονες δράσεων του προγράμματος είναι:
- Ιστορία: Με την χρήση υψηλής τεχνολογίας και σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων, πίνακες Ελλήνων και ξένων δημιουργών που παραχωρήθηκαν από το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο Καλαμάτας, θα ζωντανέψουν ψηφιακά σε συνδυασμό με την αφήγηση των γεγονότων από τους πρωταγωνιστές τους στην Πύλο (Οικία Τσικλητήρα), την Καλαμάτα (Πνευματικό Κέντρο), την Τρίπολη (Πετροπούλειο Κληροδότημα), την Ανατολική Μάνη (Παλιό Δημαρχείο Αρεόπολης) και το Ναύπλιο (Βουλευτικό). Το πρόγραμμα υλοποιείται με την υποστήριξη των εταιριών Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου ΑΙΓΕΑΣ, του Κοινωφελούς Ιδρύματος Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου, της KOUROS Maritime Enterprises και της Μυτιληναίος.
- Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια και το Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας οργανώνεται η σπονδυλωτή έκθεση Ελληνικών Ενδυμασιών «Ο Μοριάς της Ελευθερίας», με φορεσιές της Πελοποννήσου και του Αργοσαρωνικού.
- Τέχνη: Νέοι καλλιτέχνες θα παρέμβουν στο αστικό περιβάλλον επιλεγμένων πόλεων της Πελοποννήσου, με δημόσιες τοιχογραφίες ηρώων που αναδεικνύουν ένα ενιαίο Πελοποννησιακό αφήγημα. Το πρόγραμμα υλοποιείται από το ΙΓ’ Εργαστήριο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών με εποπτεία της Προέδρου του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών δρος Ερατούς Χατζησάββα, η οποία έχει και την ευθύνη της ιστορικής τεκμηρίωσης.
- Γαστρονομία: Οι διατροφικές συνήθειες των Αγωνιστών του 1821 δίνουν την αφορμή για ένα ιδιαίτερο γαστρονομικό ταξίδι στην ιστορία, σε συνεργασία με τα πέντε Επιμελητήρια της Περιφέρειας Πελοποννήσου αλλά και με Επαγγελματικούς Συνδέσμους. Υλικά, γεύσεις και μυστικά της εποχής, που ανέδειξαν η έρευνα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και το περιοδικό Γαστρονόμος, διασταυρώνονται σε ένα ιδιαίτερο μενού που δημιούργησε ο Λευτέρης Λαζάρου με τίτλο «Τα Πιάτα της Επανάστασης». Ενώ ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης επιμελείται τοπικές ποικιλίες κρασιών. Μέσα από 12 βίντεο μαγειρικής το πρόγραμμα εκπαιδεύει εστιατόρια της Πελοποννήσου στην παρασκευή των συνταγών.
- Φύση: Αιωνόβια δέντρα της Πελοποννήσου «αφηγούνται» σημαντικές στιγμές του Αγώνα και αποκτούν ειδική σήμανση. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και με την υποστήριξη του Ομίλου Olayan, το πρόγραμμα χαρτογραφεί τα 27 δέντρα-μάρτυρες των γεγονότων της Επανάστασης. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Καλαμάτας και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σχεδιάζεται εκπαιδευτική δράση σε όλα τα σχολεία της Ελλάδος
- Με παραχώρηση του Μουσείου Μπενάκη, πίνακες με θέματα από την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης αναβιώνουν σε Tableaux Vivants σε ανοιχτούς χώρους και βιτρίνες καταστημάτων, σε συνεργασία με τα πολυκαταστήματα attica και τη Lamda Development σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Τέλος, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών, το The Hellenic Initiative και το South East European Studies at Oxford (SEESOX) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το πρόγραμμα απευθύνει κάλεσμα στους απανταχού Έλληνες της διασποράς.