Τον ρόλο και τον σκοπό της Υψηλού Επιπέδου Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει η πρόεδρος της Επιτροπής, Αννα Διαμαντοπούλου κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου των υπουργών Εργασίας, Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας και Προστασίας Καταναλωτή.
Επί τάπητος στη συζήτηση που είχε η πρώην Επίτροπος με τους αρμοδίους υπουργούς των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, ζητήματα που άπτονται των προκλήσεων τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει το κοινωνικό κράτος στην νέα εποχή.
Μεταξύ άλλων, η κυρία Διαμαντοπούλου σημείωσε ότι η δυναμικότητα των μεγάλων τάσεων της εποχής, όπως οι δημογραφικές αλλαγές, οι μεταβολές στα περιβάλλοντα εργασίας και οι νέες προκλήσεις που φέρει η παγκοσμιοποίηση, επηρεάζουν την ικανότητα των κρατών να δημιουργήσουν βιώσιμα και αποτελεσματικά πλαίσια κοινωνικής προστασίας. «Συνεπώς, είναι ανάγκη να σκεφτούμε καινοτόμα. Να προχωρήσουμε σε νέες προσεγγίσεις και να σχεδιάσουμε πολιτικές που θα αναχαιτίσουν τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις των τάσεων αυτών, στο κοινωνικό κράτος».
Οπως εξήγησε η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το κοινοωνικό κράτος, οι καθοριστικές αλλαγές που επιφέρουν τα παραπάνω φαινόμενα, κάνουν τη σημασία του έργου της, πιο κρίσιμη από ποτέ.
Η Αννα Διαμαντοπούλου αναφέρθηκε εκτενώς στις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Συγκεκριμένα:
– Ο ενεργός εργασιακά πληθυσμός της Ευρώπης (18-64 ετών) αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 18% έως το 2070, φτάνοντας στα 220 εκατομμύρια από 265 εκατ. που ήταν το 2019.
– 18,5% των πολιτών ηλικίας άνω των 65 ετών βρίσκονταν, το 2018, στο όριο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού. Παράλληλα, η αύξηση του απόλυτου αριθμού των ανθρώπων που κινδυνεύουν να βρεθούν στο όριο της φτώχειας είναι πλέον απτό ενδεχόμενο.
– Το 2020, περίπου το 40% των εργαζομένων στην ΕΕ δεν απολάμβαναν τυπικό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Μάλιστα, σε 6 κράτη-μέλη, το σχετικό ποσοστό υπερβαίνει το 45%(μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα).
– Η ενεργειακή φτώχεια είναι ήδη σημαντική πρόκληση για την ΕΕ, με το 7% του πληθυσμού, δηλαδή 30 εκατ. πολίτες, να μην έχει τη δυνατότητα επαρκούς θέρμανσης.
– Λόγω της πανδημίας, οι δαπάνες για την κοινωνική προστασία, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, αυξήθηκαν από 27,6% το 2019 σε 31,2% το 2020. Η αύξηση αυτή συντέλεσε στη μείωση του ΑΕΠ το 2020, λόγω της ύφεσης.
Αναφερόμενη στην πανδημία, η κυρία Διαμαντοπούλου εξήγησε ότι τα υφιστάμενα συστήματα κοινωνικής προστασίας και ένταξης πέτυχαν να περιορίσουν τις εργασιακές και κοινωνικές της συνέπειες, τονίζοντας ότι «ως Ευρωπαίοι, είμαστε περήφανοι για αυτό».
«Θα πρέπει, ωστόσο, να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι η αύξηση των κοινωνικών δαπανών από το 2019 στο 2020 ήταν άνευ προηγουμένου, αγγίζοντας το 8%. Το ζήτημα είναι, λοιπόν, με ποιον τρόπο θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε παρόμοιες πρακτικές και μηχανισμούς στο μέλλον, λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψιν το υψηλό τους κόστος και την ανάγκη βιώσιμης χρηματοδότησής τους», σημείωσε.