Η νίκη του Ρόμπερτ Φίτσο, πρώην πρωθυπουργού που τήρησε φιλορωσική στάση στην προεκλογική εκστρατεία, στις βουλευτικές εκλογές της Σλοβακίας, είναι μία ακόμα ένδειξη ότι μειώνεται η υποστήριξη για την Ουκρανία στη Δύση, καθώς ο πόλεμος παρατείνεται και η πολυαναμενόμενη ουκρανική αντεπίθεση δεν έχει αποφέρει θεαματικά αποτελέσματα.
Στη μικρή χώρα με ιστορικά ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία, είναι άγνωστο ακόμα τι κυβέρνηση συνασπισμού θα σχηματίσει ο φιλορώσος λαϊκιστής πολιτικός.
Μπορεί και να κλίνει περισσότερο προς τον πραγματισμό, σημειώνουν οι New York Times, όπως κάνει η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, μετά την περσινή της νίκη στις ιταλικές εκλογές. Παρόλα αυτά, η στροφή στη Σλοβακία είναι μεγάλη, καθώς ήταν η πρώτη χώρα που παρέδωσε μαχητικά αεροσκάφη στην Ουκρανία.
Η ανησυχία για τα δισεκατομμύρια δολάρια στρατιωτικής βοήθειας που η Δύση έχει παράσχει στην Ουκρανία τους τελευταίους 19 μήνες, έχει γίνει εντονότερη στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η απαίτηση της κοινής γνώμης και πολλών πολιτικών να δοθούν τα χρήματα αυτά σε εγχώριες προτεραιότητες, ενισχύεται.
Οι Ρεπουμπλικανοί της Βουλής των Αντιπροσώπων αρνήθηκαν να συναντηθούν με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον τον περασμένο μήνα, ενώ την ίδια στιγμή, έχουν αναδυθεί εντάσεις μεταξύ Κιέβου και Λευκού Οίκου σχετικά με την ουκρανική στρατιωτική στρατηγική.
Στην Κεντρική Ευρώπη, που κάποτε αποτελούσε τον πυρήνα των σφοδρών αντιρωσικών συναισθημάτων στα κράτη που συνορεύουν με τη Ρωσία και υπέμειναν δεκαετίες σκληρής κομμουνιστικής διακυβέρνησης ως απρόθυμα μέλη του σοβιετικού μπλοκ, ο πόλεμος αντιμετωπίζεται τώρα με περισσότερες αποχρώσεις, επισήμανε ο Ρότζερ Κόεν, δημοσιογράφος, επικεφαλής του γραφείου των NYT στο Παρίσι.
Η νίκη του Φίτσο, ο οποίος έλαβε περίπου το 23% των ψήφων με μια πλατφόρμα που περιελάμβανε τη διακοπή όλων των αποστολών όπλων στην Ουκρανία και την ανάθεση της ευθύνης για τον πόλεμο εξίσου στη Δύση και το Κίεβο, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Η προεκλογική του εκστρατεία συνδύασε τον κοινωνικό συντηρητισμό, τον εθνικισμό, τη ρητορική κατά των ΛΟΑΤΚΙ και τις υποσχέσεις για γενναιόδωρες κοινωνικές παροχές σε μια αντιφιλελεύθερη ατζέντα, που αποδείχθηκε δημοφιλής, ιδίως στις μικρές πόλεις και τις αγροτικές περιοχές.
«Η φθορά από τον πόλεμο είναι πιο αισθητή στην Κεντρική Ευρώπη από ό,τι στη Δυτική Ευρώπη προς το παρόν», είπε ο Ζακ Ρούπνικ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι και ειδικός στα θέματα της περιοχής. «Η Σλοβακία αποδεικνύει ότι η απειλή στην πόρτα σου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υποστηρίζεις ολόψυχα την Ουκρανία».
Μια έρευνα της Globsec τον Μάρτιο σχετικά με την κοινή γνώμη σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, διαπίστωσε ότι το 51% των Σλοβάκων πιστεύει ότι είτε η Δύση είτε η Ουκρανία είναι «κυρίως υπεύθυνες» για τον πόλεμο.
Ο Φίτσο, ο οποίος υπηρέτησε για περισσότερο από μια δεκαετία ως πρωθυπουργός μέχρι το 2018 και το όνομά του συνδέθηκε με πολλά εγχώρια σκάνδαλα, «πάτησε» σε αυτό το συναίσθημα.
Υιοθέτησε μέρος της ρητορικής του Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος αντιστάθηκε στη συντριπτική θέση της Δύσης για την Ουκρανία ότι η βίαιη εισβολή της Ρωσίας στη χώρα ήταν μια κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς Δικαίου που πρέπει να αντιμετωπιστεί στο όνομα της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ιερότητας της εθνικής κυριαρχίας.
«Ο Φίτσο εμπνεύστηκε από τον Ορμπαν, αλλά δεν έχει τις ίδιες βαθιές ιδεολογικές ρίζες και είναι περισσότερο πραγματιστής», δήλωσε ο Λούντεκ Σέκυρα, τσέχος επιχειρηματίας που προεδρεύει του Ιδρύματος Σέκυρα, το οποίο στηρίζει φιλελεύθερους πολιτικούς. «Είναι ικανός στο να εκμεταλλεύεται την ανησυχία για την τεράστια εισροή ουκρανών προσφύγων, τη δυσαρέσκεια των μικρών χωρών για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ρωσικές συμπάθειες που δεν υπάρχουν στην Τσεχική Δημοκρατία».
Ενας πιθανός συνασπισμός με έναν άλλο πρώην πρωθυπουργό, τον Πέτερ Πελεγκρίνι του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Voice, το οποίο κέρδισε σχεδόν το 15% των ψήφων, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα πραγματισμού από τον Φίτσο, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την υιοθέτηση του ευρώ από τη Σλοβακία και έχει επιδείξει έντονα φιλοευρωπαϊκά αισθήματα στο παρελθόν.
Με τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Σερβία να δείχνουν σημαντική συμπάθεια προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν, οι τόνοι έχουν αλλάξει σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης. Ακόμη και η Πολωνία, ένθερμη υποστηρίκτρια της Ουκρανίας που έχει δεχθεί περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες από εκεί κατά τη διάρκεια του πολέμου και έχει προσφέρει μεγάλη στρατιωτική βοήθεια, αποφάσισε πρόσφατα να κλείσει τα σύνορά της στις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών σε χαμηλές τιμές.
Το κυβερνών σκληρο δεξιό εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) στην Πολωνία βρίσκεται σε μια τεταμένη εκλογική αντιπαράθεση αυτόν τον μήνα με τη φιλελεύθερη αντιπολίτευση. Αν και ο de facto ηγέτης της χώρας, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, παραμένει σταθερά αντιρώσος, ο εθνικισμός και οι συντηρητικές αξίες του συνάδουν με αυτές του Ορμπαν και του Φίτσο. Μια νίκη του PiS θα υπονομεύσει περαιτέρω την ευρωπαϊκή ενότητα, καθώς ο πόλεμος δεν φαίνεται να τελειώνει.
Ο Κατσίνσκι αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ολοκλήρωσης της οποίας ο Εμανουέλ Μακρόν είναι σφοδρός υποστηρικτής. Υπήρξαν ακόμη και φωνές για μια πιθανή έξοδο της Πολωνίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που υποδηλώνει τις εντάσεις που έχει αρχίσει να τροφοδοτεί ο πόλεμος εντός της ΕΕ.
Ακόμη και στη Δυτική Ευρώπη, πρόσφατη έρευνα του γερμανικού Marshall Fund διαπίστωσε ότι η υποστήριξη για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται μόλις στο 52% στη Γαλλία και στο 49% στη Γερμανία.
Παράλληλα, στη Γερμανία, μόνο το 45% των ερωτηθέντων τάχθηκε υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Παρόλα αυτά, συνολικά, η έρευνα διαπίστωσε ότι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, περίπου το 69% των πολιτών τάσσεται υπέρ της οικονομικής στήριξης της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας, ενώ χώρες όπως η Βρετανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Σουηδία και η Λιθουανία έδειξαν ισχυρή υποστήριξη για την ουκρανική υπόθεση σε όλους τους τομείς.
«Ολο και περισσότερο, ακούμε ένα σαφές μήνυμα προς τον Ζελένσκι: Παρακαλούμε, προχωρήστε σε συμφωνία με τον Πούτιν», είπε χαρακτηριστικά ο Ρούπνικ.
Μετά την τεράστια θυσία του ουκρανικού λαού για την υπεράσπιση της χώρας του, αυτό, ωστόσο, είναι το πιο δύσκολο για τον Ζελένσκι να το σκεφτεί, πόσο μάλλον να το επιδιώξει, τονίζουν οι New York Times.
Το γεγονός ότι μια χώρα στα ουκρανικά σύνορα ψήφισε έναν άνθρωπο που έχει δηλώσει ότι «δεν θα στείλει ούτε ένα φυσίγγιο» πυρομαχικών πέρα από τα σύνορα αυτά, αναμένεται να αυξήσει την πίεση στην ηγεσία της Ουκρανίας.
Δημιουργεί επίσης προφανή προβλήματα για μια Ευρωπαϊκή Ενωση που ήδη ανησυχεί ότι ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να ξαναπάρει τον Λευκό Οίκο το επόμενο έτος και αντιμετωπίζει εσωτερικές διαιρέσεις, τις οποίες το αποτέλεσμα των πολωνικών εκλογών μπορεί να οξύνει περαιτέρω.