Πόλεμο στο Airbnb κήρυξε η Πράγα, μία ακόμα μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη που αποφασίζει να θέσει αυστηρά όρια στις πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης, για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα που προκαλούν στη λειτουργία της και την καθημερινότητα των κατοίκων της.
Σύμφωνα με το σχέδιο που προωθεί ο φιλελεύθερος δήμαρχος της πόλης, Ζντένεκ Χριμπ, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα απαγορεύεται να εκμισθώνουν ολόκληρα διαμερίσματα εκτός εάν είναι το δικό τους σπίτι και το αφήνουν προσωρινά. Διαφορετικά, οι τουρίστες που επιλέγουν την ενοικίαση Airbnb θα περιορίζονται σε δωμάτια στο ίδιο διαμέρισμα ή σπίτι όπου διαμένουν και οι ιδιοκτήτες.
Μιλώντας στον Observer, o δήμαρχος της Πράγας δήλωσε ότι η ιδέα ήταν το επίκεντρο ενός σχεδίου με στόχο να «δώσει την Πράγα πίσω στον λαό της Πράγας και την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων του τουρισμού». Είπε επίσης, ότι η ανάπτυξη της Airbnb έχει μετατρέψει την πόλη σε ένα απέραντο ξενοδοχείο και η αποτυχία των αρχών στο να ρυθμίσουν την Airbnb κατέληξε «να κατατρώει την πόλη από μέσα».
«Στο παρελθόν, θα μπορούσατε να περιορίσετε την ποσότητα των τουριστών στην πόλη απλώς εγκρίνοντας έναν ορισμένο αριθμό ξενοδοχείων συγκεκριμένης χωρητικότητας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας των οικοδομικών αδειών», δήλωσε ο Χριμπ. «Τώρα, στην Πράγα, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα για την πόλη να περιορίσει την ικανότητα διαμονής των τουριστών. Οι αριθμοί είναι πραγματικά κρίσιμοι».
Περίπου οκτώ εκατομμύρια τουρίστες επισκέφθηκαν την πόλη το 2018, της οποίας ο συνολικός πληθυσμός είναι 1,3 εκατομμύρια, από 2,6 εκατομμύρια το 2000, αριθμοί που αναμένεται να αυξηθούν, ενώ οι υποδομές της Πράγας δεν αντέχουν τέτοια πλήθη.
Η αύξηση επιταχύνθηκε καθώς η Airbnb εδραίωσε την παρουσία της, μετατρέποντας τις ήσυχες κατοικημένες ζώνες σε πολύβουους χώρους γεμάτους τουρίστες. Σύμφωνα με μια έκθεση από το ινστιτούτο σχεδιασμού και ανάπτυξης της πόλης, ο αριθμός των διαθέσιμων οικιών μέσω Airbnb σχεδόν τριπλασιάστηκε από 5.537 τον Μάρτιο του 2016 σε πάνω από 13.000 τον Μάιο του 2018, αντιπροσωπεύοντας ένα άλμα από 17.913 σε 52.738 στον αριθμό των κλινών. Το 80% των διαθέσιμων χώρων είναι ολόκληρα διαμερίσματα.
Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση του θορύβου και της όχλησης για τους κατοίκους και οι αυξανόμενες τιμές των ακινήτων και των ενοικίων που ώθησαν τους ντόπιους εκτός της αγοράς κατοικίας – φαινόμενα που παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.
Οπως σημειώνει η Guardian, ένας μέσος κάτοικος της Πράγας πρέπει να πληρώσει 14 φορές τον ετήσιο μισθό εκτός φόρων, στέγασης, διατροφής και ρουχισμού για να αγοράσει ένα διαμέρισμα στην πόλη, δήλωσε ο δήμαρχος. Στο μεταξύ, το συμβούλιο αντιμετώπισε ένα διευρυνόμενο οικονομικό έλλειμμα, καθώς ο τοπικός φόρος που εισπράττεται από τους ιδιοκτήτες, ορισμένοι από τους οποίους ζουν εκτός Τσεχίας, μένει απλήρωτος και δεν καλύπτει το κόστος της αυξανόμενης πίεσης για πόρους και δημοτικές υπηρεσίες.
«Αυτό είναι πολύ πέρα από την αρχική ιδέα της κοινής οικονομίας που σημαίνει να επιτρέψετε μια τουριστική διαμονή στο σπίτι σας, να μαγειρέψετε το πρωινό και να τους πείτε κάτι για την ωραία πόλη σας», δήλωσε ο Χριμπ. «Πρόκειται για ένα ξενοδοχείο, όπου κάνει κατάχρηση σε βάρος της άνεσης των άλλων πολιτών, των κατοίκων της περιοχής, και επιδιώκει κέρδος σε βάρος τους».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε πρόσφατα ότι οι πλατφόρμες όπως η Airbnb ήταν «υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας» η λειτουργία των οποίων διέπεται από μια ευρωπαϊκή οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, και όχι κτηματομεσιτικά γραφεία, καθιστώντας πιο δύσκολο να ρυθμιστούν.
Ο Χριμπ σχεδιάζει να παρακάμψει την δικαστική απόφαση, πείθοντας το υπουργείο περιφερειακής ανάπτυξης της Τσεχίας να υποστηρίξει νομοθεσία που επιτρέπει στις τοπικές αρχές να εκδίδουν δικούς τους νόμους και διατάγματα σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις.
Παρόμοιες προσπάθειες έχουν αποτύχει στο παρελθόν, αλλά ο δήμαρχος επιμένει ότι η αυξανόμενη συνειδητοποίηση του προβλήματος της Πράγας έχει δημιουργήσει αρκετή πολιτική στήριξη για να περάσει ένας νόμος.
«Ο καλύτερος τρόπος θα ήταν να ρυθμιστεί η Airbnb κατά τρόπο που να διατηρείται η αρχική ιδέα της κοινής οικονομίας», ανέφερε. «Αυτό σημαίνει ότι η ενοικίαση ενός δωματίου στο σπίτι σας θα είναι ακόμα δυνατή. Ωστόσο, δεν θα ήταν δυνατό να νοικιάσετε ένα ολόκληρο διαμέρισμα που δεν κατοικείται ή τουλάχιστον να το μισθώσετε καθ ‘όλη τη διάρκεια του έτους».
Η Πράγα δεν είναι μόνη στη στάση της εναντίον της Airbnb. Τον περασμένο μήνα, ενώθηκε με 10 ακόμα πόλεις -Αμστερνταμ, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Μπορντώ, Βρυξέλλες, Κρακοβία, Μόναχο, Παρίσι, Βαλένθια και Βιέννη- υπογράφοντας επιστολή με την οποία ζητούν μέτρα για τις πλατφόρμες καθώς «λειτουργούν σε βάρος των ντόπιων και των οικογενειών που θέλουν να ζήσουν και να εργαστούν στις πόλεις».
Ορισμένες από τις πόλεις επέβαλαν τα δικά τους όρια στην πλατφόρμα και σε παρόμοιες αγορές. Τον Ιανουάριο του 2019, το Αμστερνταμ μείωσε σε 30 ημέρες -από 60- το διάστημα που μπορεί κάποιος να νοικιάσει ολόκληρη την κατοικία του τον χρόνο. Στην Πάλμα της Μαγιόρκα, οι αρχές προχώρησαν ακόμα περισσότερο, με απαγόρευση το 2018 σχεδόν όλων των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων διαμερισμάτων μέσω Airbnb στο νησί, αφού οι κάτοικοι είχαν διαμαρτυρηθεί για απότομη αύξηση των ενοικίων.