Μια αλληλουχία ατυχών γεγονότων οδήγησε τον υπάλληλο μιας αμερικανικής εταιρείας στο ταμείο ανεργίας του Λος Αντζελες, με εντολή όχι ανθρώπου, αλλά του προηγμένου λογισμικού που είχε εγκαταστήσει η εταιρεία στα συστήματα της! Οι διευθυντές του απολυθέντος δεν κατάλαβαν τι είχε συμβεί και, παρά το γεγονός ότι ενδιαφέρθηκαν, δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την απόλυσή του.
«Δεν ήταν η πρώτη φορά που η κάρτα εισόδου στο κτίριο της εταιρείας που εργάζομαι δεν λειτουργούσε. Οταν ακόμη μία φορά δεν άνοιξε η πόρτα της εισόδου στο κτίριο, σκέφτηκα ότι ήρθε η στιγμή να ζητήσω την αντικατάστασή της» λέει ο Ιμπραΐμ Ντιαλό που εργαζόταν σε μια εταιρεία που στεγάζεται σε ουρανοξύστη της καλιφορνέζικης μεγαλούπολης.
Ο Ντιαλό αρχικά απευθύνθηκε στον υπάλληλο ασφαλείας του κτιρίου, για να του ανοίξει την πόρτα της κεντρικής εισόδου. Ο υπάλληλος, που τον γνώριζε, τον έβαλε στο κτίριο, αλλά, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το BBC, η συνέχεια για τον Ντιαλό μοιάζει με σενάριο βγαλμένο από ένα σύγχρονο θρίλερ. «Οταν έφθασα στον όροφο όπου βρισκόταν το γραφείο μου επισκέφτηκα την προϊσταμένη μου για να την ενημερώσω για την κάρτα. Μου είπε ότι θα φρόντιζε αμέσως να μου δοθεί μια νέα κάρτα» λέει ο Ντιαλό, ο οποίος όταν πήγε στο γραφείο του διαπίστωσε ότι ο υπολογιστής του δεν του επέτρεπε την πρόσβαση σε διάφορα εταιρικά αρχεία και συστήματα. Ζήτησε βοήθεια από συνάδελφό του ο οποίος του είπε ότι στο κεντρικό σύστημα δίπλα στο όνομα του Ντιαλό υπήρχε η ένδειξη «ανενεργός». Η κατάσταση όσο πήγαινε και χειροτέρευε.
Οταν ήρθε η ώρα του διαλείμματος ο Ντιαλό πήγε στην καφετέρια μαζί με τους άλλους συναδέλφους του, μα έπρεπε να περιμένει να επιστρέψει κάποιος από αυτούς, εκείνος με την κάρτα του ανενεργό δεν μπορούσε να μπει στους χώρους των γραφείων. Οταν επέστρεψε τελικά στο γραφείο του, ο Ντιαλό ενημερώθηκε από την προϊσταμένη του ότι μόλις είχε δεχθεί ένα e-mail το οποίο ανέφερε ότι η σύμβασή του με την εταιρεία διακόπηκε και ότι πλέον δεν ανήκει στο δυναμικό της. Ο Ντιαλό δεν καταλάβαινε τι συμβαίνει, αφού είχε υπογράψει τριετές συμβόλαιο συνεργασίας με την εταιρεία και είχαν περάσει μόλις οκτώ μήνες από την έναρξή της.
Η προϊσταμένη του Ντιαλό του υποσχέθηκε ότι θα λύσει εκείνη το πρόβλημα που δημιουργήθηκε. Την επόμενη μέρα ο Ντιαλό πήγε στο γραφείο του και διαπίστωσε ότι είχε πλέον αποκλειστεί από το σύνολο των συστημάτων και αρχείων που χρησιμοποιούσε. Λίγη ώρα μετά εμφανίστηκαν στο γραφείο του δύο άτομα που ανήκαν στο τμήμα σεκιούριτι της εταιρείας και του ανακοίνωσαν ότι έχουν δεχθεί εντολή (μέσω e-mail) να τον συνοδέψουν εκτός του κτιρίου. Ο διευθυντής του τμήματος στο οποίο ανήκε ο Ντιαλό δήλωνε απορημένος και δεν μπορούσε να βγάλει άκρη γιατί συνέβαιναν όλα αυτά.
Οταν ο Ντιαλό επέστρεψε απολυμένος πλέον στο σπίτι του αποφάσισε να δημιουργήσει έναν ιστότοπο (blogspot) με τίτλο «Το μηχάνημα με απέλυσε και κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό», για να περιγράψει εκεί την περιπέτεια του. Η ιστορία του συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της ιντερνετικής κοινότητας και πήρε διαστάσεις.
Τι συνέβη
«Είχα απολυθεί και ο διευθυντής μου δεν μπορούσε να κάνει τίποτε. Το θέμα πήγε πιο ψηλά από τον διευθυντή μου, αλλά και τα επιτελικά στελέχη της εταιρείας δήλωναν έκπληκτα και με κοιτούσαν να μαζεύω τα πράγματα μου για να εγκαταλείψω το κτίριο λέγοντας ότι δεν ξέρουν τι συμβαίνει και ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι. Φεύγοντας διαπίστωσα ότι έρχονταν συνεχώς e-mail στα στελέχη και τους εργαζομένους της εταιρείας τα οποία έλεγαν με έντονα κόκκινα γράμματα ‘μπλοκάρετε την κάρτα του’, ‘μην του δίνετε πρόσβαση στους υπολογιστές’, ‘συνοδέψτε τον εκτός εταιρείας’, κ.ά. Η κατάσταση έμοιαζε σαν το άψυχο ηλεκτρονικό σύστημα της εταιρείας να έχει ξεφύγει, να διψάει για αίμα, και εγώ ήμουν το πρώτο του θύμα» έγραψε στο blogspot ο Ντιαλό.
Χρειάστηκαν τρεις εβδομάδες για να καταφέρουν οι διευθυντές της εταιρείας του Ντιαλό να ανακαλύψουν τι συνέβη. Η εταιρεία βρισκόταν εκείνο το διάστημα σε μια περίοδο αλλαγών τόσο στα ηλεκτρονικά συστήματα που χρησιμοποιούσε όσο και στο ανθρώπινο δυναμικό. Μια από αυτές τις αλλαγές αφορούσε τον διευθυντή του τμήματος στο οποίο εργαζόταν ο Ντιαλό. Ο άνθρωπος αυτός, όπως και όλοι οι εργαζόμενοι στην εταιρεία, είχε υπογράψει κάποιο συμβόλαιο συνεργασίας με αυτή. Το συμβόλαιο τελείωνε και η εταιρεία αποφάσισε ότι δεν θα το ανανεώσει. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν ο άνθρωπος αυτός να μη συνεχίσει να εργάζεται, να μείνει σπίτι του και να πληρώνεται κανονικά μέχρι να λήξει ο χρόνος του συμβολαίου.
Την ίδια στιγμή που η εταιρεία έστελνε στο σπίτι του το στέλεχος αυτό γίνονταν και αλλαγές στα ηλεκτρονικά συστήματα της εταιρείας. Το στέλεχος έπρεπε, πριν εγκαταλείψει τη θέση του, να διεκπεραιώσει κάποιες υποθέσεις και να περάσει κάποια δεδομένα στο καινούργιο σύστημα. Ενα από αυτά ήταν να ενημερώσει το νέο σύστημα για τη σύμβαση του Ντιαλό η οποία προέβλεπε ότι ο διευθυντής του θα προχωράει στην ανανέωσή της μετά το πέρας κάποιων προκαθορισμένων χρονικών περιόδων. Ο πρώην διευθυντής του όμως αμέλησε να κάνει τη σχετική διαδικασία και έτσι στο νέο σύστημα ο Ντιαλό ήταν πλέον πρώην εργαζόμενος.
«Με δεδομένο ότι τα πάντα με το νέο σύστημα γίνονταν αυτοματοποιημένα, η συνέχεια ήταν αναμενόμενη. Από τη στιγμή που το σύστημα είδε ότι δεν ήμουν πλέον εργαζόμενος έδωσε εντολή να μπλοκαριστεί η κάρτα εισόδου μου στην εταιρεία. Το σύστημα ήταν έτσι σχεδιασμένο ώστε η συγκεκριμένη εντολή να μην μπορεί να ανακληθεί και έτσι να μην είναι εφικτό να βγει νέα κάρτα για μένα. Ακολούθως έγινε αποστολή ενός e-mail στους σεκιούριτι που τους ενημέρωνε για τους υπαλλήλους που είχαν πρόσφατα απολυθεί από την εταιρεία. Οταν λοιπόν προσπάθησα με την κάρτα μου να εισέλθω στο κτίριο σήμανε συναγερμός. Αρχισαν να στέλνονται συνεχή μηνύματα για να αποκλειστεί η πρόσβαση μου στους υπολογιστές, στα αρχεία και γενικά στα ηλεκτρονικά συστήματα της εταιρείας. Ακολούθησαν τελικά και τα μηνύματα για να με απομακρύνουν από το κτίριο» αναφέρει ο Ντιαλό ο οποίος επέστρεψε βέβαια στη θέση του αλλά έχοντας ταλαιπωρηθεί για τρεις εβδομάδες, έχοντας χάσει ημερομίσθια τριών εβδομάδων και έχοντας βιώσει την εξευτελιστική διαδικασία απομάκρυνσης του από την εταιρεία με τη συνοδεία των σεκιούριτι.
Ο Ντιαλό, όταν επέστρεψε, έπρεπε να εξηγεί σε όλους τους συναδέλφους του τι ακριβώς είχε συμβεί και διαπίστωσε ότι ορισμένοι από αυτούς άρχισαν να του κρατούν αποστάσεις. Ολα αυτά τον οδήγησαν στην απόφαση να παραιτηθεί και να αναζητήσει εργασία αλλού. «Η αυτοματοποίηση μπορεί να αποτελέσει συγκριτικό πλεονέκτημα σε μια εταιρεία, αλλά πρέπει να υπάρξουν τρόποι ώστε οι άνθρωποι να αναλαμβάνουν τον έλεγχο αν το μηχάνημα κάνει κάποιο λάθος» αναφέρει ο Ντιαλό, η περιπέτεια του οποίου αποτελεί μια διδακτική ιστορία για την σχέση που πρέπει να αναπτύξει ο άνθρωπος με τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσονται και βελτιώνονται με ραγδαίο ρυθμό.