Οι ψηφοφόροι πολύ συχνά ψηφίζουν πιο πολύ με την τσέπη τους παρά με αυτό που λέει η πολιτική τους συνείδηση – και οι Τούρκοι δεν εξαιρούνται.
Στις 24 Ιουνίου καλούνται να εκλέξουν νέο Κοινοβούλιο, αλλά πολύ περισσότερο νέο πρόεδρο, που πλέον θα συγκεντρώνει στα χέρια του υπερεξουσίες. Εξάλλου οι ίδιοι ήταν αυτοί που του τις εμπιστεύτηκαν.
Η Τουρκία πορεύεται προς τις εκλογές μέσα σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον.
Διψήφιος πληθωρισμός, αύξηση του δανεισμού των επιχειρήσεων που πλέον φτάνει το 65% του ΑΕΠ, συνεχής πτώση της λίρας έναντι του δολαρίου και, πιο πρόσφατα, η υποβάθμιση από τη Standard & Poor’s κατά μία μονάδα (η Τουρκία είναι ήδη στη ζώνη των ομολόγων junk, αλλά πάντως πιο ψηλά από την Ελλάδα).
Η σκέψη να γίνουν τώρα εκλογές -και όχι το 2019 όταν τα πράγματα δημοσιονομικά μπορεί να είναι χειρότερα- φαίνεται εύλογη.
Το διακύβευμα για τον Ταγίπ Ερντογάν , που θέλει να εξασφαλίσει μια νέα θητεία είναι μεγάλο, γράφει στον Monde η Μαρί Ζεγκό. Αυτή τη φορά, αν τα καταφέρει, θα φέρει το πολιτικό παιχνίδι στα μέτρα του. Το σύνταγμα, που εγκρίθηκε πέρυσι, κάνει την Τουρκία προεδρική δημοκρατία με ευρείες εξουσίες –σχεδόν απόλυτες- στα χέρια του ανώτατου άρχοντα.
Αυτό του δίνει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει τα «ερντογανικά» οικονομικά του.
Η οικονομία που στα 15 και πλέον χρόνια της εποχής Ερντογάν απογειώθηκε -κανένας δεν θα το αμφισβητούσε αυτό– είναι ένα δυνατό χαρτί στα χέρια του προέδρου.
Πέρυσι, το 2017, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7,4%. Πρόκειται για τον υψηλότερο ρυθμό ανάμεσα στις G20, καλύτερος και αυτόν της Κίνας που ήταν «μόνο» 6,9%.
Αλλά την ίδια ώρα, οι παράγοντες που τροφοδότησαν το οικονομικό θαύμα φτάνουν πλέον στα όριά τους. Το φτηνό χρήμα που έρευσε άφθονο πιέζει τον πληθωρισμό και αυξάνει τα ελλείμματα, γράφει η Ζεγκό.
Τα μεσαία και χαμηλότερα στρώματα που στηρίζουν τον Ερντογάν θα αρχίσουν να νιώθουν τις επιπτώσεις από αυτήν την αναστροφή της πορείας. Ενας αριθμός που τους «πονά» περισσότερο από άλλους είναι αυτός του πληθωρισμού που ξεπερνά το 10%.
Η κλασική λύση που θα πρότειναν οι οικονομολόγοι είναι η αύξηση των επιτοκίων, όπως και έπραξε στις 25 Απριλίου η Κεντρική Τράπεζα μόλις κατά 75 μονάδες βάσης. Η καθυστέρηση –κάλλιο αργά παρά ποτέ, βέβαια- οφείλεται και σε πιέσεις από τον πρόεδρο που πιστεύει ότι τα υψηλά επιτόκια είναι προβληματικά.
Η δικαιολογία του Ερντογάν δεν έχει να κάνει με την οικονομία αλλά περισσότερο με τη θρησκεία, γράφει ο Monde. Το Ισλάμ αποστρέφεται τον τόκο σαν πηγή κακών, θέση που ασπάζεται ο ευσεβής πρόεδρος.
Η Τουρκία όμως χρησιμοποιηθεί και τον άλλο δρόμο απάντησης, αυτόν των επιδομάτων.
Ετσι 12 εκατ. συνταξιούχοι θα λάβουν αυτές τις ημέρες 2.000 λίρες (περίπου 400 ευρώ) σε δύο δόσεις με συνολικό κόστος για το κράτος να προσεγγίζει τα 5 δισ. ευρώ. Από κοντά, για τους υπόλοιπους πολίτες, έρχονται φοροαπαλλαγές, εκπτώσεις και άλλα προεκλογικά δώρα.
Αρκούν όλα αυτά; Οι ως τώρα έρευνες δείχνουν ότι ο Ερντογάν μάλλον δεν θα τα καταφέρει να κλείσει την αναμέτρηση από τον πρώτο γύρο, όπως θα επιθυμούσε – έχει βέβαια ισχυρή πιθανότητα να κερδίσει εύκολα τον δεύτερο.
Ωστόσο σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι, το 45% όπως τουλάχιστον δείχνει η έρευνα της εταιρείας Konda, είναι αναποφάσιστοι.
Μέχρι την ώρα της κάλπης η απόφαση θα βαραίνει περισσότερο στο πορτοφόλι τους ίσως μάλιστα να διαπιστώσουν πως ό,τι και αν ρίξουν στην κάλπη δεν θα δουν μεγάλη διαφορά.