Μέχρι και πριν από λίγες ημέρες αυτός ο 33χρονος Νεοϋορκέζος ήταν κάτι σαν τη μεγάλη ελπίδα του αμερικανικού έθνους. Δισεκατομμυριούχος, οικογενειάρχης, φιλάνθρωπος, δημιουργός της πλατφόρμας που έφερε ολόκληρο τον πλανήτη πιο κοντά, συνομιλητής του Μπαράκ Ομπάμα και του Πάπα Φραγκίσκου –δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έβλεπαν στο πρόσωπό του κάτι ανώτερο από τη θέση του ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου του Facebook, ίσως μια πολιτική καριέρα. Αλλωστε και ο ίδιος είχε αρχίσει τις περιοδείες, επισκέψεις χωρίς σαφές πολιτικό πρόσημο οι οποίες όμως προλείαιναν το έδαφος για μια διαφορετική παρουσία του στη δημόσια σφαίρα.
Ολα αυτά μέχρι και πριν από λίγες ημέρες. Μέχρι που ξέσπασε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica και της κακόβουλης υφαρπαγής των προσωπικών δεδομένων δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών του Facebook, για λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης. Ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι ο Ζάκερμπερκ τον έχει φακελωμένο. Και μάλιστα δεν μπορεί να προστατεύσει αυτούς τους «φακέλους». Φτάνουν με ευκολία στους επικοινωνιολόγους ανθρώπων όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος –ας μην το ξεχνάμε– έφτασε στον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο του 2016 χάρη σε μερικές δεκάδες χιλιάδες ψήφους σε κρίσιμες πολιτείες.
Το ερώτημα είναι λοιπόν αν ο πλανήτης εμπιστεύεται πλέον το αγαπημένο του παιδί. Αν εμπιστεύεται τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ.
Είναι άγνωστο πόσο θα πληγεί τελικά το Facebook από αυτό το σκάνδαλο. Αν η δύναμή του είναι τέτοια, αν ο παγκόσμιος εθισμός είναι τόσο ισχυρός, που θα ξεχαστεί σε λίγες εβδομάδες και οι δισεκατομμύρια χρήστες θα συνεχίσουν να εκθέτουν και να ψηφιοποιούν τον εαυτό τους στον γίγαντα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προσφέροντας στην εταιρεία του Ζάκερμπεργκ ένα πρωτοφανές στην ιστορία της ανθρωπότητας πλήθος προσωπικών δεδομένων. Ή αν το πουλόβερ μιας αυτοκρατορίας άρχισε να ξηλώνεται. Η απώλεια του 14% της χρηματιστηριακής αξίας μέσα σε μια εβδομάδα, δείχνει ότι οι επενδυτές τουλάχιστον άρχισαν να γίνονται επιφυλακτικοί. Περιμένοντας την αντίδραση των πολιτών.
Προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν την πλειοψηφία των χρηστών του Διαδικτύου να έχει χάσει την εμπιστοσύνη της στο Facebook. Την Κυριακή –και ενώ ο Ζάκερμπεργκ πλήρωνε ολοσέλιδες καταχωρήσεις συγγνώμης στις εφημερίδες, μια εντυπωσιακή αντιστροφή της ροής περιεχομένου από το Internet στα έντυπα– δύο γκάλοπ σε ΗΠΑ και Ευρώπη έδειξαν ότι το προφίλ του 33χρονου επιχειρηματία έχει τρωθεί.
Λιγότεροι από τους μισούς Αμερικανούς πιστεύουν ότι το Facebook θα τηρήσει την αμερικανική νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του πρακτορείου Reuters και της εταιρίας Ipsos.
Μια δεύτερη δημοσκόπηση, για λογαριασμό της γερμανικής εφημερίδας Bild am Sonntag, έδειξε ότι έξι στους δέκα των Γερμανών φοβούνται ότι το Facebook και άλλοι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έχουν αρνητικές συνέπειες για τη δημοκρατία.
Ο Ζάκερμπεργκ ζήτησε συγγνώμη επειδή «πρόδωσε την εμπιστοσύνη» των χρηστών, με ολοσέλιδες διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας –Observer, Sunday Times, Guardian, New York Times, Washington Post, Wall Street Journal.
Μετά το σκάνδαλο με την εταιρεία Cambridge Analytica, το Facebook και ο Ζάκερμπεργκ επιχειρούν απεγνωσμένα να αποκαταστήσουν τη φήμη του μεταξύ των χρηστών, των διαφημιστών, των πολιτικών και των επενδυτών. Ο αμερικανός βουλευτής των Δημοκρατικών, Μαρκ Γουόρνερ, μέλος της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, δήλωσε την Κυριακή στην εκπομπή «Meet the Press» του τηλεοπτικού δικτύου NBC ότι το Facebook δεν ήταν «απολύτως διαθέσιμο» να εξηγήσει πώς χρησιμοποίησε η Cambridge Analytica τα δεδομένα που συγκέντρωσε. Επανέλαβε επίσης την έκκλησή του να καταθέσει αυτοπροσώπως ο Ζάκερμπεργκ στο Κογκρέσο.
Η δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos έδειξε ότι τέσσερις στους δέκα Αμερικανούς (41%) εμπιστεύονται ότι το Facebook θα τηρήσει τους νόμους που προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα τους. Τα ποσοστά είναι κατά πολύ υψηλότερα για την Amazon.com (66%), για το Google (62%) και τη Microsoft Corp (60%). Η δημοσκόπηση στην Bild έγινε από την εταιρεία Kantar EMNID. Μόνο το 33% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έχουν θετική επίδραση στη δημοκρατία, ενώ το 60% πιστεύει το αντίθετο.
Και όλα αυτά για έναν λαμπερό και πετυχημένο τύπο που τελευταία έδινε διαλέξεις περί δημοκρατίας, πολιτικής και δικαιωμάτων.