Στη δίνη μίας από τις πιο σοβαρές κρίσεις που έχει αντιμετωπίσει στην 14χρονη ιστορία του, βρίσκεται το Facebook. O γίγαντας των κοινωνικών δικτύων βρίσκεται στο επίκεντρο ενός κολοσσιαίου σκανδάλου υφαρπαγής προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών, μια υπόθεση με πολιτικές προεκτάσεις αναλόγων διαστάσεων –καθώς αφορούν την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και την ιστορική ψήφο υπέρ Brexit. Ωστόσο ένα πρόσωπο παραμένει πεισματικά απόν από το κάδρο.
Ο χαρισματικός δημιουργός του κοινωνικού δικτύου, Μαρκ Ζάκερμπεργκ δεν έχει κάνει καμία δήλωση –αν και σε άλλα θέματα σπεύδει να ενημερώσει τους πάντες από τον λογαριασμό του.
Η υπόθεση της Cambridge Analytica, η οποία εξασφάλισε προσωπικά στοιχεία περίπου 50 εκατ. χρηστών του Facebook για να δημιουργήσει με αυτά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και στο δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν λέει να φύγει από τις πρώτες σελίδες μέσων ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο επίσημη απάντηση από την ηγεσία της εταιρείας δεν υπάρχει καθώς, πέρα από τον 33χρονο Ζάκερμπεργκ, απούσα και άφωνη είναι και η Σέριλ Σάντμπεργκ, Chief Operating Officer του Facebook. Και όλα αυτά ενώ η μετοχή της Facebook Inc κατρακύλησε κατά 9% μέσα σε δύο συνεδριάσεις της Γουόλ Στριτ, χάνοντας χρηματιστηριακή αξία 50 δισ. δολαρίων.
Μία περίπτωση να ακούσουμε την θέση του κατά τα άλλα λαλίστατου Ζάκερμπεργκ είναι όταν -και αν- παρουσιαστεί ενώπιον μιας ειδικής επιτροπής του βρετανικού Κοινοβουλίου που ερευνά τη διάδοση ψευδών ειδήσεων.
Μέλη της επιτροπής δηλώνουν ότι παραπλανήθηκαν από το Facebook σχετικά με τον τρόπο που τρίτα πρόσωπα είχαν αντλήσει και αποθηκεύσει δεδομένα από την πλατφόρμα, χωρίς τη συγκατάθεση των χρηστών. Ζητούν απαντήσεις – και δεν είναι οι μόνοι.
Την ίδια ώρα το Facebook προσπαθεί, με όχι πολύ μεγάλη πειστικότητα, να υποστηρίξει ότι οι δραστηριότητες ήταν αποδεκτές (αν και όχι εντελώς ηθικές) σύμφωνα με τους κανόνες λειτουργίας της πλατφόρμας.
Ωστόσο, είναι αυτή η «νόμιμη» λειτουργία άντλησης πληροφοριών από «φίλους» και εκθετικός τρόπος που διαχέονται τα στοιχεία μας στον κόσμο του Facebook, που επέτρεψε τελικά τη μαζική χαρτογράφηση των επιλογών δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών. Περίπου 300.000 είχαν κατεβάσει την εφαρμογή-κατάσκοπο της Global Science Researche αλλά συλλέχθηκαν στοιχεία για περισσότερους από 50 εκατ. «φίλους».
Αυτό το απίστευτο πλήθος προσωπικών πληροφοριών η Global Science Researche, του καθηγητή στο Κέιμπριτζ Αλεξάντερ Κόγκαν –που τώρα είναι κάτι σαν αποδιοπομπαίος τράγος– δόθηκε στην Cambridge Analytica που είχε άμεση σχέση με το στρατόπεδο του Τραμπ. Ετσι μπορούσε σχετικά εύκολα να υπάρξει στόχευση συγκεκριμένων ψηφοφόρων και να επηρεαστούν οι εκλογές.
Ο κόσμος αρχίζει πλέον να αντιλαμβάνεται ότι το Facebook ξέρει υπερβολικά πολλά για τη ζωή του. Και ότι μπορεί να τον επηρεάσει με στοχευμένες πληροφορίες.
Σε ξένα μέσα ενημέρωσης άρχισαν να δημοσιεύονται οδηγίες για την –σχεδόν μάταιη- προσπάθεια να διαγράψει κανένας τελείως τον λογαριασμό του από το μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Σημαντικά και επιδραστικά πρόσωπα του κλάδου της τεχνολογίας καλούν τους πολίτες να τερματίσουν την παρουσία τους σε αυτό (#DeleteFacebook).
Ενας από αυτούς, ο Μπράιαν Ακτον από τους ανθρώπους που ίδρυσε το WhatsApp, η οποία εξαγοράστηκε από το Facebook το 2014. Ο Ακτον είπε απλά ότι έφτασε ο καιρός να διαγράψει κάποιος τον λογαριασμό του. Οσο και αν έχουν δίκιο για τους κινδύνους από την εκτεταμένη παρακολούθηση, το Facebook είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μην «ξεχνά» ποτέ τους τεράστιους όγκους πληροφοριών που είναι αποθηκευμένες σε αυτό.
Και βέβαια είναι και η δύναμη της αδράνειας: από τα δισεκατομμύρια των χρηστών του, τελικά θα αποχωρήσουν πολύ λίγοι για να έχει ορατό αποτέλεσμα. Πάντως, μετρά η προσπάθεια…