Οποιον πολιτικό παράγοντα να ρωτήσεις, θα σου απαντήσει ότι πρόωρες εκλογές μπορούν να γίνουν σε δύο περιπτώσεις: από «βολικό» ατύχημα –αν δηλαδή το λεγόμενο «Μακεδονικό» δώσει την ευκαιρία στον ΣΥΡΙΖΑ να το παίξει σοβαρός και στους ΑΝΕΛ να το παίξουν εθνικοπάτριώτες– ή από επιθυμία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ να εγκαταλείψουν την καρέκλα της εξουσία για να σωθεί το κόμμα.
Αν το πρώτο είναι θέμα συγκυρίας και θα κριθεί από τις διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ, το δεύτερο έχει ήδη αρχίσει να συζητείται στην Κουμουνδούρου. Για πρώτη φορά, όπως σημειώνει ρεπορτάζ του «Βήματος της Κυριακής», κομματικά και κοινοβουλευτικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όταν ερωτώνται για το ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες, δεν το απορρίπτουν, όπως συνήθιζαν να κάνουν έως πρόσφατα.
Επιδεικνύουν δε έναν προβληματισμό για το κατά πόσο ένας εκλογικός ελιγμός θα ήταν μια λύση για τον ΣΥΡΙΖΑ, δεδομένων της φθοράς και των πολλαπλών αδιεξόδων της κυβέρνησης. Δημοσκόποι επισημαίνουν ότι όσο θα προχωράμε στο 2018, με τους πλειστηριασμούς κατοικιών σε εβδομαδιαία διάταξη και μια σειρά από μνημονιακές εκκρεμότητες να διευθετούνται, η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι όλο και μεγαλύτερη και σίγουρα θα υπερκαλύπτει τα όποια οφέλη προσδοκά το περιβάλλον του Πρωθυπουργού να κερδίσει από το success story (ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας κλπ) που φιλοτεχνεί. Προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να διατηρηθεί σε ποσοστά που θα του επιτρέπουν να διαδραματίσει ρόλο κεντρικού παίκτη στο πολιτικό σκηνικό τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να υπάρξει ένας εκλογικός σχεδιασμός, εξηγούν κάποιοι.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τέτοιες σκέψεις προέρχονται κατά βάση από τη λεγόμενη ομάδα των 53+. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρουν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές του εσωκομματικού παιχνιδιού στον ΣΥΡΙΖΑ, «το θέμα δεν είναι το “αν”, αλλά το “πότε”». Επιβεβαιώνουν έτσι ότι η συζήτηση είναι υπαρκτή και ότι μια κίνηση σε αυτή την κατεύθυνση μελετάται ή πάντως έχει τεθεί υπ’ όψιν του Αλέξη Τσίπρα.
Συνοδεύεται δε αυτή η ανησυχία των συγκεκριμένων προσώπων και από μια αγωνία για το διάστημα των πρώτων μηνών του 2018. Κατά την περίοδο εκείνη, όπως λένε, η κυβέρνηση αναμένεται να δεχθεί νέες πιέσεις και ο ΣΥΡΙΖΑ να βρεθεί ενώπιον οριστικών διλημμάτων, στο πλαίσιο της τέταρτης αξιολόγησης.
Δεν είναι δε τυχαίο ότι τόσο από τη ΝΔ, όσο και από το υπό σύσταση Κίνημα Αλλαγής και άλλα κόμματα γίνονται σχέδια για εκλογές μέσα στο επόμενο έτος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε τη ΝΔ σε εκλογική ετοιμότητα στο πρόσφατο συνέδριο του κόμματος, από το Κίνημα Αλλαγής επέσπευσαν το ιδρυτικό συνέδριο για τον Μάρτιο φοβούμενοι εκλογικό αιφνιδιασμό, ενώ και ο Βασίλης Λεβέντης προέβλεψε εκλογές μέσα στο 2018.
Στο διάστημα αυτό θα πρέπει να διευθετηθούν όλες οι εκκρεμότητες, κυρίως στο πεδίο των δημοσιονομικών, της επίσπευσης της μείωσης του αφορολογήτου και άλλων περικοπών, της διασφάλισης ενός χρηματοδοτικού «μαξιλαριού» άνω των 12 δισ. ευρώ, της απόπειρας δανεισμού της χώρας και του καθορισμού του πλαισίου επιτήρησης έπειτα από το τέλος του σημερινού Μνημονίου. Επιπλέον, καθοριστικής σημασίας παράμετρος για τις αποφάσεις της κυβέρνησης είναι η πρόσφατη ματαίωση των προσδοκιών της περί της έναρξης μιας συζήτησης για το χρέος από τον νέο πρόεδρο του Eurogroup Μάριο Σεντένο. Ο πορτογάλος υπουργός Οικονομικών ξεκαθάρισε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τον Αύγουστο του 2018 και εφόσον έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς το τρέχον Μνημόνιο.
Κυβερνητικές πηγές περιγράφουν και έναν άλλο σχεδιασμό: Διεξαγωγή εθνικών εκλογών το νωρίτερο την άνοιξη του 2019 και μετάθεση των αυτοδιοικητικών εκλογών για το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς. Στόχος μιας τέτοιας μεθόδευσης είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος πολιτικής αστάθειας, με συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις και με κατάληξη την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας στις αρχές του 2020, με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ευελπιστεί ότι θα μπορεί να «παίξει» και πάλι, όπως το 2014-2015.
Μίνι ανασχηματισμός
Την ίδια ώρα η λύση του δομικού ανασχηματισμού δεν φαίνεται είναι στο τραπέζι. Ποιος σοβαρός ανασχηματισμός να γίνει χωρίς να απομακρυνθεί ο βαλλόμενος πανταχόθεν Πάνος Καμμένος, για παράδειγμα; Ετσι, αυτό που μελετάται είναι, με την ολοκλήρωση της γ’ αξιολόγησης (στις 22 Ιανουαρίου είναι το επόμενο Eurogroup), να υπάρξουν μικρές αλλαγές που δώσουν μεν το μήνυμα της ανανέωσης και του «ουδείς αναντικατάστατος», αλλά θα αναδιατάξουν και το εσωκομματικό παιχνίδι στον ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ αλλαγές στα βασικά υπουργεία (Οικονομικών, Εξωτερικών, Αμυνας, Εσωτερικών) είναι πολύ δύσκολο να γίνουν χωρίς να προκαλέσουν κλυδωνισμούς στην κυβέρνηση υπάρχουν ορισμένοι άλλοι μικρότεροι «αδύναμοι κρίκοι»: Προς μετακίνηση ή απομάκρυνση θεωρούνται πιθανοί υπουργοί ο Γιώργος Σταθάκης από το Ανάπτυξης –με γνωστή τη φιλοδοξία του Νίκο Παππά να αναλάβει κάποιο από τα λεγόμενα «παραγωγικά» υπουργεία– ο Γιάννης Μουζάλας από το Μεταναστευτικής Πολιτικής, με πιθανό αντικαταστάτη τον Δημήτρη Βίτσα, η Λυδία Κονιόρδου από το Πολιτισμού, όπου υπό συνθήκες και προϋποθέσεις θα μπορούσε να τοποθετηθεί ο Νίκος Φίλης.