Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Τετάρτη την έναρξη της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων κατά της Πολωνίας, που είναι πιθανόν να φθάσει μέχρι την αφαίρεση από τη Βαρσοβία του δικαιώματος ψήφου στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αιτία η επίμονη άρνηση της Πολωνίας να αποσύρει τις αλλαγές στο τομέα της Δικαιοσύνης, οι οποίες κατά την ΕΕ περιορίζουν δραστικά την ανεξαρτησία του θεσμού.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «αποφάσισε ότι υπάρχει σαφής κίνδυνος κατάφωρης παραβίασης του κράτους δικαίου στην Πολωνία» και κατά συνέπεια ενεργοποιούνται οι διαδικασίες που προβλέπει το άρθρο 7 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς.
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης που γίνεται επίκληση του άρθρου. Η επιλογή της Κομισιόν έχει χαρακτηριστεί «πυρηνικό όπλο», με κυρώσεις που φτάνουν ως την αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου, αν και αυτό δεν θα γίνει άμεσα.
«Οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία σημαίνουν ότι το δικαστικό σώμα είναι κάτω από τον πολιτικό έλεγχο της κυβερνώσας πλειοψηφίας. Αν δεν υπάρχει δικαστική ανεξαρτησία, τίθενται σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματική εφαρμογή των ευρωπαϊκών νόμων», συμπλήρωσε ο ίδιος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είπε ο επίτροπος, πήρε τα μέτρα «με βαριά καρδιά», αλλά είναι ανοιχτή για διάλογο «όλο το 24ωρο, κάθε μέρα».
Η Ευρώπη, μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον νέο πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι, έδωσε τρεις μήνες για την βελτίωση της κατάστασης με την υπόσχεση ότι θα αναιρέσει την ενεργοποίηση του άρθρου αν η Βαρσοβία καταργήσει τις αλλαγές.
Το επόμενο βήμα της διαδικασίας είναι τα κράτη μέλη να ακούσουν τη θέση της Πολωνίας. Σε περίπτωση που η ενισχυμένη πλειοψηφία των μελών (22 στα 28) και το Ευρωκοινοβούλιο δεν κρίνουν ικανοποιητικές τις εξηγήσεις, θα ζητήσουν να ληφθούν και επόμενα βήματα, τα οποία θα φτάσουν ως τη στέρηση ψήφου.
Για την επιβολή των κυρώσεων πρέπει οι χώρες να συμφωνήσουν ομόφωνα ότι η Πολωνία παραβιάζει τις αξίες και έπειτα να συμφωνήσουν με αυξημένη πλειοψηφία την επιβολή τους.
Η Πολωνία πάντως έσπευσε να απορρίψει την κίνηση των Βρυξελλών και να την χαρακτηρίσει «άνευ αξίας, μια καθαρά πολιτική απόφαση».