Το απόγευμα της Παρασκευής, 15 Δεκεμβρίου ήταν πολύ γλυκό στην Αθήνα. Αν και μέσα Δεκεμβρίου, ο καιρός έμοιαζε ανοιξιάτικος. Το στέλεχος του ΤΑΙΠΕΔ στεκόταν στον καθρέφτη κaι ετοιμαζόταν να πάει στα γραφεία του Ταμείου, προκειμένου να πέσουν οι υπογραφές και να περάσει το 67% του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης στην κοινοπραξία που είχε κερδίσει τον περασμένο Απρίλιο στο σχετικό διαγωνισμό. «Είχα φορέσει το κοστούμι μου, έδενα τη γραβάτα μου, όλα ήταν μια χαρά, σκεφτόμουν ότι θα πίναμε κι ένα κρασί πριν την υπογραφή. Ξαφνικά, χτύπησε το τηλέφωνο. “Άκυρη η υπογραφή”, μου είπαν, κι έμεινα να κοιτάζω το ακουστικό…»
Τι να έκανε, άραγε, ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα όταν έμαθε κι εκείνος τα νέα; Τον φαντάζομαι να ξεσπά σε βροντερά γέλια και να κάνει high five με όποιον βρισκόταν μπροστά του. Στις 4 Δεκεμβρίου, ο Τζέφρι Πάιατ είχε εκφραστεί με ένα λόγο διόλου διπλωματικό για την κοινοπραξία που είχε κερδίσει στον διαγωνισμό για το 67% του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης. Τότε, σε συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου στην Αθήνα, είχε πει: «Εχουμε δει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ιδιωτικοποίηση στην Ελλάδα, όπως στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου είναι ασαφές ποιοι είναι οι πραγματικοί ιδιώτες επενδυτές και από πού προέρχονται τα χρήματά τους». Λίγο καιρό πριν, στις 4 Οκτωβρίου, σε συνέντευξή του στην ιστοσελίδα voria.gr είχε μιλήσει για «επενδύσεις σε λιμάνια και logistics που δεν πληρούν το ίδιο επίπεδο διαφάνειας με τις αμερικανικές επενδύσεις». Αν και αρνήθηκε να πει περισσότερα, όλοι καταλάβαμε ότι αναφερόταν στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης και στον Ιβάν Σαββίδη.
Ετσι, το απόγευμα της Παρασκευής, όλα ήταν έτοιμα για την υπογραφή της σύμβασης. Οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ θριαμβολογούσαν γι’ αυτό. Μέχρι την τελευταία στιγμή, κάποιοι από το δημοσιογραφικό κόσμο εξέφραζαν τις αμφιβολίες τους για την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Υπήρχαν σημάδια για να κάνουν κάποιον επιφυλακτικό. Κατ’ αρχάς, η ίδια η τελετή. Ενώ, αρχικά, η πρόθεση της κυβέρνησης ήταν να γίνει στη Θεσσαλονίκη με ταρατατζούμ και φανφάρες, αποφασίστηκε να γίνει σεμνά και ταπεινά στην Αθήνα, ένα απόγευμα Παρασκευής. Επειτα, το γεγονός ότι ο αμερικανός πρεσβευτής είχε βγει λίγες ημέρες πριν από την υπογραφή για να μιλήσει τόσο ανοιχτά, κάτι σήμαινε.
Ακόμη, όταν ο πρόεδρος της Γαλλίας Μανουέλ Μακρόν είχε επισκεφτεί την Αθήνα, τον είχαν συνοδέψει πολλά στελέχη επιχειρήσεων, αλλά όχι εκπρόσωποι της γαλλικής εταιρείας που συμμετέχει στην κοινοπραξία. Αλλά ούτε όταν ο Αλέξης Τσίπρας, πριν από τρεις εβδομάδες, επισκέφτηκε το Παρίσι συναντήθηκε με εκπροσώπους της, παρόλο που συνάντησε επιχειρηματίες και εκπροσώπους της οικονομικής ελίτ της Γαλλίας.
Ετσι, έφτασε η στιγμή που το στέλεχος του ΤΑΙΠΕΔ περιγράφει στο Protagon. Εκείνη όπου κόντεψε να πνιγεί από τον κόμπο της γραβάτας που έδενε για να πάει στην εκδήλωση της υπογραφής. Οταν του είπαν ότι υπάρχει πρόβλημα με την εγγυητική επιστολή, διότι η ρωσική Τράπεζα Promsvyazbanκ που την εξέδωσε τέθηκε υπό καθεστώς προσωρινής διαχείρισης από την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας κaι ότι η υπογραφή πρέπει να αναβληθεί. Αλήθεια, όμως, δεν είχε ελέγξει κάποιος την τράπεζα, να δει τις διαβαθμίσεις της που είναι κάτω του Β, με πρόσφατη διαβάθμιση σε ΒΒ-;
Ορίστηκε η 21η Δεκεμβρίου ως καταληκτική ημερομηνία προκειμένου να φέρει νέα εγγυητική επιστολή η κοινοπραξία. Aραγε, θα φέρει; Αν φέρει, καλώς. Αν δεν φέρει, «τώρα αρχίζουν τα δύσκολα», μας είπε το στέλεχος του ΤΑΙΠΕΔ. Διότι ως τις 31 Δεκεμβρίου πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η υπογραφή της σύμβασης. Πρόκειται για μνημονιακή υποχρέωση και δεν υπάρχει σαφής πρόβλεψη τι θα συμβεί εάν δεν ολοκληρωθεί. Θα υπεισέλθει στη θέση του πλειοδότη η Dubai Ports που είχε έρθει δεύτερη; Και πες ότι συμβαίνει αυτό. Με ποιο τίμημα; Η κοινοπραξία του Ιβάν Σαββίδη είχε πλειοδοτήσει με 232 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η Dubai Ports είχε προσφέρει 205. Θα επαναληφθεί ο διαγωνισμός; Και σε πόσο χρόνο θα γίνουν όλα αυτά;
Αλλά ας αφήσουμε το ζοφερό μέλλον κι ας δούμε κάποιες άλλες πτυχές της υπόθεσης, για την οποία εκφράσαμε τη δυσπιστία μας πριν από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ (εδώ).
Στην κοινοπραξία μετέχουν: η γερμανική Deutsche Invest Equity Partners GmbH, η γαλλική Terminal Link και η κυπριακή Belterra Investments Ltd, συμφερόντων Ιβάν Σαββίδη. Από τις τρεις, μόνο η γαλλική έχει την τεχνογνωσία να αναλάβει ένα τέτοιο έργο. Η γερμανική είναι μια εταιρεία που αυτοπροσδιορίζεται ως «alternative investments», ενώ η κυπριακή δεν έχει κάποια αξιοσημείωτη δραστηριότητα έως τώρα. Η κοινοπραξία άργησε πολύ να προχωρήσει στη σύσταση ανώνυμης εταιρίας, κάτι που καθυστέρησε την όλη διαδικασία της υπογραφής της σύμβασης παραχώρησης. Από το ΤΑΙΠΕΔ και από την κοινοπραξία μας καθησύχαζαν ότι όλα πηγαίνουν καλά, ότι είναι θέματα ρουτίνας κι ελληνικής γραφειοκρατίας κλπ. Όμως, σε αυτήν την υπόθεση είναι όλα περίεργα. Για παράδειγμα, είναι δυνατόν να βασίστηκε η όλη διαδικασία στην εγγυητική επιστολή ύψους 24.000.000 ευρώ μιας ρωσικής τράπεζας ΒΒ-, σε περίοδο που υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τις τράπεζες αυτής της χώρας;
Η Promsvyazbanκ είναι η τρίτη ρωσική τράπεζα που καταρρέει μέσα σε τέσσερις μήνες. Αυτοί που διενήργησαν τον έλεγχο για λογαριασμό του ελληνικού κράτους δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους το ότι η τράπεζα είναι ρωσική με χαμηλή διαβάθμιση κι ότι υπάρχει κίνδυνος;
Αλλά υπάρχει ακόμη μια μεγάλη απορία: η γαλλική εταιρία Terminal Link, η μοναδική της κοινοπραξίας που θεωρείται ικανή να αναλάβει το έργο του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης, εμπιστεύτηκε μια ρωσική τράπεζα για την εγγυητική; Να θυμίσουμε, επίσης, ότι η γαλλική εταιρία έχει ποσοστό 33% στην κοινοπραξία, η γερμανική 47% και η κυπριακή εταιρία συμφερόντων Ιβάν Σαββίδη μόνο το 20%. Δηλαδή, η γερμανική και η γαλλική εταιρία του 80% συνολικά, εμφανίστηκαν με την εγγυητική επιλογής του μικρότερου μετόχου, εκείνου του 20%. Διότι η ρωσική εμπλοκή στην υπόθεση είναι, φυσικά, ο Ιβάν Σαββίδης.
Κι έτσι, φτάσαμε στη σεμνή ανακοίνωση που εξέδωσε το ΤΑΙΠΕΔ το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής. Με τίτλο «Νέα ημερομηνία της υπογραφής της συμφωνίας για τον ΟΛΘ», το ΤΑΙΠΕΔ «ανακοινώνει, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών, ότι για λόγους ανωτέρας βίας που αφορούν την τράπεζα Promsvyazbanκ, εκδότη της εγγυητικής επιστολής της συναλλαγής, αναβάλει την υπογραφή της αγοραπωλησίας μετοχών του 67% του ΟΛΘ για την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου, στις 18.00. Η παραπάνω επιλογή επιβλήθηκε απρόσμενα και απρόβλεπτα λόγω σημερινής απόφασης της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας να θέσει υπό καθεστώς προσωρινής διαχείρισης την παραπάνω τράπεζα».
Ηταν απρόσμενα και απρόβλεπτα; Για τον αμερικανό πρεσβευτή δεν πρέπει να ήταν και πολύ. Ούτε για όσους παρακολουθούν τι συμβαίνει στο τραπεζικό σύστημα διεθνώς. Το θέμα είναι ότι το κράτος βρέθηκε για ακόμη φορά εκτεθειμένο, σε μια υπόθεση την οποία κάποιοι παρομοιάζουν με την υπόθεση «βοσκοτόπια Καλογρίτσα». Κι από ένα παιχνίδι της τύχης (;) είναι, και πάλι, ανακατεμένος ο Ιβάν Σαββίδης.
Από την πλευρά της κοινοπραξίας Σαββίδη δεν υπάρχει καμιά απολύτως αντίδραση. Ούτε ένα δελτίο Τύπου για να μας καθησυχάσει. Να μας διαβεβαιώσει ότι η δυσχέρεια είναι προσωρινή, κι ότι εργάζονται προκειμένου να πέσουν οι υπογραφές.
Είμαι περίεργη για την αντίδραση των Ντουμπαϊανών όταν έμαθαν ότι τελικά δεν έπεσαν οι υπογραφές με την κοινοπραξία του Ιβάν Σαββίδη. Σε κάθε περίπτωση, φαντάζομαι ότι κι εκείνοι είναι πολύ περίεργοι να δουν τι θα συμβεί μετά τις 6 το απόγευμα της 21ης Δεκεμβρίου, που λήγει η προθεσμία για να φέρει καινούργια εγγυητική επιστολή η κοινοπραξία και να πέσουν οι υπογραφές…