Με τον Πυρετό του Χρυσού στα μέσα του 19ου αιώνα παρομοιάζει η Deutsche Welle τον πυρετό που έχει πιάσει επενδυτές και μη με το «κρυπτονόμισμα» Bitcoin. Και αυτός ο παραλληλισμός δεν είναι καλός. Οχι μόνο επειδή πρόκειται για μια εικονική αξία που μπορεί να αφανίσει πραγματικές περιουσίες –αυτό είναι ένα ρίσκο που (πρέπει να) αντιλαμβάνεται ο κάθε ένας που επενδύσει σε άυλους τίτλους– αλλά επειδή κατά κάποιον τρόπο προκαλεί ανυπολόγιστες ζημιές στο περιβάλλον.
Για τους χρυσοθήρες της Καλιφόρνια τη δεκαετία του 1860, γράφει στην ανάλυσή της η DW, ο πόθος του γρήγορου πλουτισμού τους έκανε να αδιαφορούν για το περιβάλλον. Κατέσκαβαν μεγάλες εκτάσεις γης, μόλυναν ρυάκια και ποτάμια, αφήνοντας πίσω τους τοπίο καταστροφής. Σήμερα, 150 χρόνια αργότερα, οι σύγχρονοι «χρυσοθήρες» από το Σίλικον Βάλεϊ αφήνουν και αυτοί τα δικά τους βρώμικα ίχνη. Το ψηφιακό νόμισμα bitcoin, η τιμή του οποίου εκτοξεύθηκε πρόσφατα (όταν μπήκε στην αγορά παραγώγων του Σικάγου) στα 17.000 δολάρια, έχει επανειλημμένα αποτελέσει θέμα συζητήσεων εξαιτίας της αστρονομικής κατανάλωσης ενέργειας που απαιτεί. Και ως γνωστόν, το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται σε μεγάλο βαθμό από την καύση ορυκτών όπως ο άνθρακας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ρύπανση του περιβάλλοντος με καυσαέρια και διοξείδιο του άνθρακα.
Οι επικριτές των bitcoin θεωρούν το εικονικό νόμισμα βρώμικο, για τον απλούστατο λόγο ότι η διαδικασία δημιουργίας τους, το λεγόμενο mining (εξόρυξη) καταναλώνει τεράστια ποσότητα ενέργειας από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Από τότε που η αξία του bitcoin δεκαπλασιάστηκε εντός του 2017, η ιστοσελίδα ψηφιακών αναλύσεων Digiconomist υπολογίζει τις ετήσιες ανάγκες του για ηλεκτρική ενέργεια σε περίπου 32 τεραβατώρες, όσο περίπου και η ενέργεια που χρειάζεται ένα μικρό κράτος. Το Digiconomist δεν είναι το πρώτο που προβαίνει σε τέτοιου είδους συγκρίσεις. Το 2014 μαθηματικοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου Maynooth είχαν συγκρίνει τις ενεργειακές απαιτήσεις των bitcoins με τις αντίστοιχες της Ιρλανδίας. Στους υπολογισμούς που έχουν επιχειρηθεί μέχρι σήμερα οι εκτιμήσεις αποκλίνουν.
Γεγονός είναι ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η κατανάλωση ενέργειας που απαιτούν τα bitcoins διότι δεν υπάρχει μια κεντρική εποπτική αρχή. Σχεδόν όλοι όσοι επενδύουν σε bitcoins -και δεν πρόκειται για κυβερνήσεις ή τράπεζες- χρησιμοποιούν για τη δημιουργία των εικονικών νομισμάτων ειδικούς υπολογιστές. Αυτοί οι υπερυπολογιστές επεξεργάζονται και προσπαθούν να λύσουν άκρως περίπλοκους αλγορίθμους, ένας είδος γρίφων. Η λύση του εκάστοτε γρίφου επαληθεύεται στη συνέχεια και επιτρέπει εν τέλει τη δημιουργία νέων bitcoins.
Το ποσό της ενέργειας που απαιτείται εξαρτάται κυρίως από δύο παράγοντες: την περιπλοκότητα του εκάστοτε αλγορίθμου και την απόδοση των υπολογιστών που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία τους. Ο αναλυτής του Digiconomist Αλεξ ντε Βρις είναι πεπεισμένος ότι είναι απλό να υπολογίσει κανείς μία χαμηλή τιμή ενεργειακής κατανάλωσης, διαιρώντας το σύνολο της ισχύος των υπολογιστών του δικτύου των bitcoins με την ισχύ του πιο αποδοτικού υπολογιστή. Έτσι μπορεί κατά τη γνώμη του να εκτιμηθεί η μέση ενεργειακή ανάγκη του κάθε υπολογιστή του δικτύου bitcoins. Σχετική ανάλυση της DW κατέληξε σε μια εμφανώς χαμηλότερη εκτίμηση συγκριτικά με αυτήν του ντε Βρις.
«Αυτή η μέθοδος αγνοεί όμως σημαντικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα τις συσκευές ψύξης στις μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και τις παλαιότερες γενιές τέτοιων υπερυπολογιστών», τονίζει ο αναλυτής του Digiconomist, υπογραμμίζοντας ότι «και πάλι προκύπτει ότι δαπανώνται περί τις 100 κιλοβατώρες ανά συναλλαγή αντί των 250 κιλοβατώρων που έχω υπολογίσει εγώ».
Κάθε μέρα πραγματοποιούνται περί τις 300.000 συναλλαγές με bitcoins. Σε βάθος χρόνου, αν υπολογίσει κανείς με βάση τις 100 κιλοβατώρες ανά συναλλαγή, η ποσότητα ρεύματος αντιστοιχεί με το μισό της περσινής κατανάλωσης ηλεκτρισμού στη Νιγηρία.
Το αν η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται για τις συναλλαγές και τη δημιουργία των bitcoins είναι ίση με την ετήσια κατανάλωση της Ιρλανδίας ή τη μισή της Νιγηρίας είναι δύσκολο να επαληθευτεί και να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Πάντως πολλοί θεωρούν τις ενεργειακές απαιτήσεις των bitcoins ήδη ανησυχητικά υψηλές. Παρότι το εικονικό νόμισμα είναι μόλις οκτώ ετών, ήδη απορροφά από 0,05% έως 0,15% της παγκόσμιας κατανάλωσης ρεύματος.