Σε τρεις ερευνητές που πρωτοστάτησαν στην ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων απονεμήθηκε το βραβείο Νομπέλ Φυσικής.
Πρόκειται για τον Ράινερ Βάις, τον Μπάρι Μπάρις και τον Κιπ Θορν οι οποίοι, κατά την Σουηδική Ακαδημία «είχαν αποφασιστική συμβολή στον ανιχνευτή LIGO και στην παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων».
Πρόκειται για κύματα που προβλέπει η θεωρία της σχετικότητας του Αλμπερτ Αϊνστάιν και παράγονται από τη σύγκρουση δύο μαύρων τρυπών. Κινούνται στο Σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός και προκαλούν μια εξαιρετικά μικρή παραμόρφωση του χώρου και του χρόνου από όπου περνούν.
Για πολλές δεκαετίες τα βαρυτικά κύματα ήταν μια θεωρητική κατασκευή, χωρίς να έχουν παρατηρηθεί άμεσα.
Εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στις 14 Σεπτεμβρίου 2015, από πηγή που ήταν περίπου 1,3 δισ. ετών φωτός. Ισως τα δύο χρόνια μοιάζουν μικρό διάστημα ανάμεσα στην επιβεβαίωση και τη βράβευση με το Νομπέλ Φυσικής, πρόκειται όμως για ανακάλυψη με τεράστια σημασία για την κοσμολογία και -φυσικά- ένας πολύ μεγάλος τεχνικός άθλος για τους εκατοντάδες ερευνητές που συνεργάστηκαν για τον εντοπισμό τους.
Αν και ο Αϊνστάιν πίστευε ότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να εντοπίσουμε τα βαρυτικά κύματα, από τη δεκαετία του ΄70 επιστήμονες όπως ο Βάις, ο Μπάρις και ο Θορν είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι εφικτή η μέτρηση.
Ο ανιχνευτής LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory, Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων με Συμβολομετρία Λέιζερ) βρίσκεται στις ΗΠΑ και αποτελείται από δύο διατάξεις σε σχήμα Γ σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων η μία από την άλλη.
Στο LIGO μια ακτίνα λέιζερ αντανακλάται συνεχώς και υπερευαίσθητα μηχανήματα μετρούν ελάχιστες διαφοροποιήσεις στην απόσταση που χρειάζεται η ακτίνα για να διασχίσει δύο σταθερά σημεία. Πρόκειται για αποκλίσεις χιλιάδες φορές μικρότερες σε μέγεθος από τον πυρήνα του ατόμου, οι οποίες, σύμφωνα με την θεωρία, θα πρέπει να παράγονται από τα βαρυτικά κύματα καθώς διασχίζουν τη Γη.
Πέρυσι είχαν βραβευθεί ο Ντέιβιντ Θιούλις, ο Φ. Ντάνκαν Χαλντείν και ο Μάικλ Κόστερλις για τη συμβολή τους και τις θεωρητικές ανακαλύψεις «για τις τοπολογικές φάσεις της ύλης».
Η έρευνά τους έχει εφαρμογή στην επιστήμη των υλικών και την κατασκευή ημιαγωγών και άλλων εξαρτημάτων των ηλεκτρονικών συσκευών.
Την Τετάρτη θα δοθεί το Νομπέλ Χημείας, την Πέμπτη το βραβείο για τη Λογοτεχνία και την Παρασκευή το Νομπέλ Ειρήνης. Την προσεχή Δευτέρα θα δοθεί το Νομπέλ για την Οικονομική Επιστήμη.