Ενα ριζικά διαφορετικό πολιτικό σκηνικό ανέδειξαν οι εκλογές στη Γερμανία που επιβεβαίωσαν την ηγεμονία της Ανγκελα Μέρκελ, αλλά περιέπλεξαν σημαντικά την επιλογή του ελάσσονα κυβερνητικού εταίρου.
Η άνοδος της Ακροδεξιάς και η καταβαράθρωση των Σοσιαλδημοκρατών κάνουν ευδιάκριτη τη στροφή προς τα δεξιά, η οποία μένει να φανεί αν θα έχει αντίκτυπο και πέρα από τα σύνορα της Γερμανίας. Μαζί της δείχνει μια σαφή άνοδο των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων που εκπροσωπούνται κυρίως από το AfD. Διόλου τυχαίο το γεγονός ότι το ακροδεξιό και ρατσιστικό κόμμα βγήκε δεύτερο στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας και πρώτο (!) στη Σαξωνία, ενώ ψηφίστηκε περισσότερο από τους νέους.
Βάσει των τελευταίων εκτιμήσεων, ο συνασπισμός Χριστιανοδημορατών-Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) συγκεντρώνει το 33%, των προτιμήσεων των γερμανών ψηφοφόρων. Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) λαμβάνει το 20,5%, το χειρότερο δηλαδή της μεταπολεμικής ιστορίας του, ενώ το ακροδεξιό Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) το 12,6% και οι Φιλελεύθεροι του FDP 10,7%.
Η τελευταία εκτίμηση του δικτύου ARD έδωσε στο αριστερό Die Linke ένα 9,2%, ενώ οι Πράσινοι μπαίνουν στη Βουλή με 8,9%.
Σύμφωνα πάντα με το ARD, η συμμετοχή στις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου 2017 άγγιξε το 75,6%, ενώ το 2013 ήταν 71,5%.
Οπως αναμενόταν, το αποτέλεσμα βάζει το SPD -ένα ακόμα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα μετά από αυτά της Γαλλίας και της Ολλανδίας- σε περίοδο κρίσης και εσωστρέφειας μετά την αποτυχημένη εκστρατεία που ξεκίνησε τόσο ελπιδοφόρα. Ωστόσο ο Μάρτιν Σουλτς δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματος, παρά το ότι ακούστηκαν ήδη σχόλια κατά της παραμονής του σε αυτήν.
Ηδη ο ηγέτης του SPD δήλωσε ότι το κόμμα του δεν θα συμμετάσχει σε έναν βιώσιμο κοινοβουλευτικά αλλά -πλέον πολιτικά σαθρό- νέο μεγάλο συνασπισμό. Σε δηλώσεις του αμέσως μετά παραδέχτηκε την ήττα και ευχαρίστησε όσους τους ψήφισαν το κόμμα – αν και «λιγότεροι από όσους περιμέναμε». Πρόσθεσε ότι είναι προβληματική η άνοδος του AfD και ότι πρέπει να διατηρηθεί κοινωνική συνοχή.
«Είσαι η μεγαλύτερη ηττημένη των σημερινών εκλογών», είπε ο Σουλτς, απευθυνόμενος στην καγκελάριο κατά τη διάρκεια του «Κύκλου του Βερολίνου» -ή του «Γύρου των Ελεφάντων» όπως αποκαλείται στη Γερμανία η τηλεοπτική συζήτηση που διεξάγεται μετά την ανακοίνωση των προσωρινών αποτελεσμάτων, όπου συμμετέχουν οι αρχηγοί όλων των κομμάτων.Παράλληλα, προειδοποίησε τους επικεφαλής των άλλων κομμάτων ότι η Μέρκελ «θα κάνει ό,τι μπορεί για να παραμείνει στη καγκελαρία». Χαρακτηριστικά, απευθυνόμενος στους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP) και τους Πράσινους, ο Σουλτς τόνισε ότι η Γερμανίδα καγκελάριος «θα σας δώσει ό,τι ζητήσετε αν μπορέσει να μείνει στην καγκελαρία».
Πάγωσαν με τα exit polls
Από πολύ νωρίς το βράδυ της Κυριακής επικράτησε η παγωμάρα στα επιτελεία των παραδοσιακών κομμάτων της Γερμανίας. Τα πρώτα exit polls έδωσαν με την πρωτιά στο κόμμα της Μέρκελ αλλά με ψαλιδισμένα ποσοστά σε σύγκριση με το 2013 (ήταν το χειρότερο ποσοστό του CDU/CSU από το 1949!). Επίσης κατέδειξαν την ιστορική υποχώρηση του SPD και την εκτίναξη των ποσοστών του AfD: για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα ακροδεξιό και ρατσιστικό κόμμα μπαίνει στη γερμανική Βουλή…
Στο exit poll της ARD: Το CDU 32,5%, στο SPD 20% και στην Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) 13,5%. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) συγκεντρώνουν 10,5%, Η Αριστερά (Die Linke) 9% και οι Πράσινοι 9,5%.
Από την άλλη πλευρά, στο exit poll της ZDF: Το CDU 33,5%, στο SPD 21% και στην Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) 13%. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) συγκεντρώνουν 10%, Η Αριστερά (Die Linke) 9% και οι Πράσινοι 9%.
Σημειωτέον ότι κανένας δεν περίμενε τις πρώτες επίσημες εκτιμήσεις από τις επίσημες Αρχές. Αρκέστηκαν στα exit polls και πολλοί Βερολινέζοι ήταν αυτοί που έσπευσαν έξω από τα γραφεία του AfD για να διαμαρτυρηθούν για την άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γερμανία. Ηταν όμως πολύ αργά…
Στο στρατόπεδο των νικητών, του CDU και με τον τρόπο του και του AfD, ο τόνος ήταν σαφώς διαφορετικός.
Συγκρατημένη εμφανίστηκε η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, η οποία πέρα από τις ευχαριστίες σε ψηφοφόρους και συνεργάτες του κόμματος, παραδέχτηκε ότι το κόμμα της «είχε ελπίδες για ένα καλύτερο αποτέλεσμα, αλλά περάσαμε μια δύσκολη τετραετία». Επισήμανε ότι πρέπει να ξανακερδίσουμε τους ψηφοφόρους του AfD – αυτό θα μπορούσε να είναι ένας από τους στόχους της κυβέρνησης για την επόμενη τετραετία.
Συγχαρητήρια στην Ανγκελα Μέρκελ για την νίκη της στις γερμανικές εκλογές. Η αλληλέγγυα και δημοκρατική Ευρώπη είναι σήμερα πιο σημαντική και αναγκαία από πότε. Όσοι πιστεύουμε σε αυτήν οφείλουμε, παρά τις διαφορές, να εργαστούμε μαζί για την εμβάθυνση και διεύρυνση των ευρωπαϊκών αξιών, ανέφερε ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σε ανάρτησή του στο twitter για το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών.
Την ίδια ώρα σχετικά συγκρατημένα και με «ταπεινότητα» εμφανίστηκαν από το AfD, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τα κοινωνικά θέματα που τους έφεραν ψηλά στην Μπούντεσταγκ, όπως το μεταναστευτικό. Ο Αλεξάντερ Γκάουλαντ, ένα από τα βασικά στελέχη του κόμματος, τώρα τονίζει ότι «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει». Πώς το εννοεί; Το κόμμα του «θα κυνηγήσει την Μέρκελ και θα ανακτήσει την χώρα και το λαό της».
Οι Πράσινοι λένε ότι «είμαστε πολύ μακριά ο ένας από τον άλλο σε πολλούς τομείς», εννοώντας το CDU/CSU και το FDP, αλλά, όπως είπε το στέλεχος τους Βλίνφριντ Κρέτσμαν, «κάποιος πρέπει να κυβερνήσει».
Σχηματίζεται έτσι μια διπλή εικόνα.
Αφενός της συντριβής για τους Σοσιαλδημοκράτες που μέσα σε έξι μήνες είδαν τις -αρχικά αρκετά καλές- ελπίδες τους για εκλογική πρωτιά πρακτικά να μηδενίζονται. Οι αιχμές κατά του Μάρτιν Σουλτς άρχισαν από τα πρώτα λεπτά (αν όχι και λίγο πριν κλείσουν οι κάλπες!) και δείχνουν ουσιαστικά τον δρόμο της εξόδου.
Ούτε μίση ώρα από το κλείσιμο της κάλπης ο «μεγάλος συνασπισμός CDU και SPD είχε πεθάνει, με τον εκπρόσωπο του Μάρτιν Σούλτς να λέει ότι το κόμμα θα πάρει τον δρόμο για τα έδρανα της αντιπολίτευσης – εξάλλου σε περίπτωση συνασπισμού θα άφηνε στο AfD τη δυνατότητα να ηγηθεί της αντιπολίτευσης, κάτι που δεν θα ήταν καθόλου ευχάριστο θέαμα για την γερμανική πολιτική σκηνή.
Από τη άλλη, η ξενοφοβική και ρατσιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία μπαίνει δυναμικά στη Βουλή σαν το τρίτο κόμμα, που κατάφερε να αποσπάσει ψήφους κυρίως από το CDU, που το 2013 είχε ξεπεράσει το 41%.
Τι θα γίνει με τη νέα κυβέρνηση
Η νίκη της Μέρκελ – ενδεχομένως όχι τόσο ευρεία όσο θα ήθελε- της δίνει το προβάδισμα για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, ενώ οι συσχετισμοί που έβγαλε η κάλπη σκιαγραφούν το προφίλ του νέου της εταίρου.
Με τους Σοσιαλδημοκράτες να εισέρχονται σε περίοδο εσωστρέφειας μετά την ήττα και το AfD να είναι σχεδόν εξ ορισμού αποκλεισμένο, το FDP μοιάζει ο πιο πιθανός κυβερνητικός εταίρος. Το σχήμα CDU και FDP έχει οριακή πλειοψηφία (ή αποτυγχάνει οριακά να την κατακτήσει) με περίπου 290 έδρες ενώ η «Τζαμάικα» (CDU,FDP και Πράσινοι) θα έχει την άνετη πλειοψηφία των περίπου 350 εδρών.
Το γραφικό του ZDF δείχνει τα χρώματα και τη δύναμη του νέου συνασπισμού σε μια Βουλή με 631 βουλευτές και απόλυτη πλειοψηφία στους 316. Ο νεκρός πλέον μεγάλος συνασπισμός CDU και SPD θα είχε 358 έδρες και ο «Τζαμάικα» 347 έδρες -αυτοί είναι και οι μόνοι βιώσιμοι. Το CDU με το FDP, ο κεντροαριστερός/κεντροδεξιός συνασπισμός SPD, FDP και Πράσινοι και ο κεντροαριστερός/αριστερός του SPD με τους Πράσινους και την Αριστερά είναι ακόμη λιγότερο πιθανοί συνασπισμοί και λιγότερο σταθεροί.