Ο Μάρτιν Σουλτς σε συζήτησή του τα περασμένα Χριστούγεννα με τον ιταλό πρωθυπουργό Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι, κατά πληροφορίες που μεταφέρει η ιταλική Repubblica, φέρεται να του είπε ότι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έχει καταντήσει «νεκροταφείο πρώην υπουργών Εξωτερικών και αντικαγκελάριων» εννοώντας ότι σε περίπτωση που χάσει τις εκλογές, αλλά λάβει καλό ποσοστό, θα διεκδικήσει για το κόμμα του και για τον ίδιο το υπουργείο Οικονομικών – στην περίπτωση που επαναληφθεί ο μεγάλος συνασπισμός των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της Γερμανίας.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν ευνοούν τον Σουλτς καθώς του δίνουν ένα ισχνό 23% και οι Σοσιαλδημοκράτες είναι τώρα πιο επιφυλακτικοί. Επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν και την «υποψηφιότητα» των Φιλελεύθερων του Fdp, που γλυκοκοιτάζουν και αυτοί το ίδιο υπουργείο – στην περίπτωση που η Μέρκελ επιλέξει να συνεργαστεί μαζί τους. Αλλά σε αυτό το ενδεχόμενο η καγκελάριος, σύμφωνα με πηγές από το Βερολίνο που επικαλείται η Repubblica, πιθανότατα θα κρατήσει όλες τις αρμοδιότητες που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή πολιτική. Το σχέδιο ανανέωσης και ισχυροποίησης της Ευρωζώνης που έχει συμφωνήσει με τον Εμανουέλ Μακρόν είναι εξαιρετικά σοβαρό για να το αφήσει στα χέρια ενός ελάχιστα φιλοευρωπαϊκού κόμματος όπως το Fdp.
Και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών παρακολουθεί τις εξελίξεις και τις διεργασίες -με στόχο την πολυθρόνα του υπουργείου του- με αξιοθαύμαστη ηρεμία. Στα 75 του χρόνια ο γερόλυκος της γερμανικής πολιτικής ετοιμάζεται να θέσει υποψηφιότητα για 13 φορά για την Μπούντεσταγκ στην οποία βρίσκεται ήδη από το 1972 – μακράν ο πιο παλαιός κοινοβουλευτικός. Είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να αρκεστεί μετεκλογικά με τη θέση του προέδρου της γερμανικής Βουλής. Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνηση δεν αποκλείεται να διαρκέσουν για μήνες και σε κάθε περίπτωση το υπουργείο Οικονομικών είναι το πιο περιζήτητο.
Ο άνθρωπος που ήταν ένα είδος αντικαγκελάριου, ειδικά τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης συμπεριφέρεται σαν να πρόκειται να εξακολουθήσει να κάνει αυτό που κάνει ως τώρα. Ακόμα περισσότερο που από τον Ιανουάριο θα ξεκινήσει για τα καλά η εφαρμογή του σχεδίου μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης, στο οποίο και ο ίδιος πιστεύει πολύ και έχει επενδύσει πολλά.
Επιπλέον η δημοφιλία του Σόιμπλε παραμένει εδώ και χρόνια στα ύψη. Αλλά για να κάνει κανείς οποιαδήποτε πρόβλεψη για το μέλλον του θα πρέπει πρώτα να εξετάσει τη σχέση του με την Ανγκελα Μέρκελ.
Μια μυστήρια σχέση
Οι πορείες της Ανγκελα Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε διασταυρώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν το CDU θα ταλανιζόταν από το σκάνδαλο με τα μαύρα ταμεία – μια υπόθεση που στρεφόταν ευθέως κατά του Χέλμουτ Κολ. Το 1998 η Μέρκελ ακόμα δεν ήταν το ανώτερο στέλεχος στην ιεραρχία των Χριστιανοδημοκρατών, ο Σόιμπλε ήταν πρόεδρος του κόμματος και μάλιστα αυτός θα την καλωσόριζε ως νέα γενική γραμματέα.
Τα πράγματα άλλαξαν το 1999 όταν η Μέρκελ προχώρησε σε μια ιστορική και ακόμα αμφιλεγόμενη κίνηση: στράφηκε κατά του μέντορά της, του Χέλμουτ Κολ και ως εκ τούτου και εναντίον του Σόιμπλε, ο οποίος δρώντας στο πλαίσιο του κομματικού πατριωτισμού επέμενε πεισματικά να καλύπτει τον εμπλεκόμενο στο σκάνδαλο καγκελάριο. Με το περιβόητο άρθρο της στην Frankfurter Allgemeine Zeitung η Μέρκελ ζητούσε από τους Χριστανοδημοκράτες να προχωρήσουν μπροστά και να αφήσουν τη σκοτεινή εποχή Κολ πίσω τους. Ηταν ένα άρθρο για το οποίο η Μέρκελ δεν είχε ενημερώσει τον Σόιμπλε, ούτε φυσικά τον Κολ, τον άνθρωπο που την είχε βάλει στο κόμμα. Μέσα σε λίγους μήνες, ο Σόιμπλε θα αποσυρόταν από τη διεκδίκηση της αρχηγίας του CDU. Και η Μέρκελ θα γινόταν αδιαφιλονίκητη αρχηγός…
H Μέρκελ πάντως, όταν εξελέγη καγκελάριος, του ανέθεσε πρώτα το υπουργείο Εσωτερικών (2005-2009) και έπειτα το υπουργείο Οικονομικών (2009 έως και σήμερα), επιτρέποντάς του να δημιουργήσει μια πιο «γερμανική» Ευρώπη.
Πρόσφατα ο Σόιμπλε ισχυρίστηκε ότι ήταν εκείνος που είχε την ιδέα της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για το Προσφυγικό. Μία ακόμα απόδειξη του δεσμού των δύο πολιτικών, ενώ και η ίδια η Μέρκελ στο παρελθόν δεν έχει κρύψει ότι συζητά μαζί του πριν από τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Και πράγματι λίγοι στην Ευρώπη θα αμφισβητούσαν ότι οι δύο πολιτικοί κράτησαν με αποφασιστικότητα -ενίοτε και σκληρότητα- στα χέρια τους την «σκηνοθεσία» της ευρωπαϊκής πολιτικής τα τελευταία χρόνια.
Η ελληνική κρίση ήταν το κεφάλαιο για το οποίο οι σχέσεις τους δοκιμάστηκαν σοβαρά. Το «γεράκι» του Βερολίνου, ο άνθρωπος που ομόθυμα έχει ανακηρυχθεί πατέρας της ευρωπαϊκής λιτότητας, ήταν εκείνος που έφερε στο τραπέζι – και όχι μόνον μία φορά – την «τρομερή», όπως τη χαρακτηρίζει η Repubblica, ιδέα της αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Στην επίπονη για όλους – και επώδυνη για την Αθήνα – διαπραγμάτευση του 2015 πρότεινε την έστω και προσωρινή έξωση της Ελλάδας από το ευρώ (ήδη από τον Μάρτιο του 2015 σε συνάντησή του με τον Γιάνη Βαρουφάκη στις Βρυξέλλες, είχε προτείνει ευθέως την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, με τη στήριξη των εταίρων).
Οπως υπενθύμισε πρόσφατα η Frankfurter Allgemeine Zeitung, η διαφορά μεταξύ Μέρκελ και Σόιμπλε ήταν ότι, ενώ ο δεύτερος θεωρούσε την Ελλάδα σαν ένα μολυσμένο άκρο που πρέπει να κοπεί για να μην πεθάνει ο ασθενής –η Ευρωζώνη- η Μέρκελ ανησυχούσε για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις ντόμινο. Ετσι, στη διαπραγμάτευση του Ιουνίου του 2015 στις Βρυξέλλες και υπό την πίεση των Ολάντ και Ρέντσι, η καγκελάριος κράτησε την Ελλάδα εντός ευρώ. «Ευτυχώς» σχολιάζει η Repubblica.
Ο άνθρωπος που το 2014 πέτυχε να παρουσιάσει τον πρώτο ισοσκελισμένο προϋπολογισμό του γερμανικού κράτους από το 1969 έχει μία περίπλοκη σχέση με την καγκελάριο. Ο ίδιος δεν έχει κρύψει ότι είναι «δύσκολος» και «άβολος», όπως απέδειξε στην περίπτωση της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας -άλλο ένα θέμα για το οποίο διαφώνησε αρκετές φορές με τη Μέρκελ– και στο Προσφυγικό. Αλλά στο τελευταίο ζήτημα αναδείχθηκε και μία άλλη πλευρά του γερμανού υπουργού Οικονομικών: η αφοσίωση και η πίστη.
Το δύσκολο για τους γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες 2016, κατά τη διάρκεια του οποίου το κόμμα ηττήθηκε σε πέντε τοπικές εκλογικές αναμετρήσεις και στη χώρα έγιναν οι πρώτες μεγάλες τρομοκρατικές ενέργειες με ισλαμιστική υπογραφή, στο κόμμα άρχισαν για πρώτη φορά να ακούγονται φωνές για αντικατάσταση της Μέρκελ με τον Σόιμπλε. Ο ίδιος, που ποτέ δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες του για την καγκελαρία, φρόντισε σε εκείνη την περίπτωση να κλείσει αμέσως το ζήτημα. Δήλωσε μάλιστα ότι η πίστη του αξίζει πιο πολύ από τις φιλοδοξίες του.
Το 2004 η Μέρκελ του έκλεισε τον δρόμο προς την προεδρία της Δημοκρατίας προτιμώντας τον Χορστ Κέλερ. Πολύ αργότερα, την περίοδο της κρίσης του ευρώ, όταν ο υπουργός Οικονομικών κατέληξε για εβδομάδες στο νοσοκομείο ενημέρωσε τη Μέρκελ ότι σκεπτόταν να παραιτηθεί. Η καγκελάριος τηλεφώνησε όχι μόνον στον ίδιο αλλά και στη σύζυγό του Ινγκεμποργκ, για να πει και στους δύο ότι δεν πρόκειται ποτέ να αφήσει τον υπουργό Οικονομικών της να φύγει. Αλλά όλοι ξέρουν ότι οι σχέσεις στην πολιτική αλλάζουν με την ταχύτητα του ανέμου. Και η επομένη των εκλογών θα είναι μία άλλη ημέρα.