Το Σάρλοτσβιλ και τα αιματηρά γεγονότα στην πόλη έγιναν για πολλούς Αμερικανούς μια οδυνηρή υπενθύμιση για την πραγματικότητα του χώρου που ξεκινά από την σκληρή, θρησκόληπτη συντηρητική ακροδεξιά μέχρι τον ρατσισμό και τον ναζισμό.
Για δεκαετίες ο χώρος κινούνταν υπόγεια ή στο περιθώριο, αλλά τα τελευταία έτη και πολύ περισσότερο με την θριαμβευτική προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ και την νίκη του, τον έφεραν στο προσκήνιο με βίαιες τάσεις.
Ξαφνικά, η ιδεολογία του και η ρητορική του έγιναν πολύ οικείες και έφτασε ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ με τα μισόλογα και τις κατ’ επίφαση ίσες αποστάσεις που κράτησε να τους κλείσει το μάτι. Γνωρίζει εξάλλου ότι χρωστά την νίκη του και σε αυτούς.
Τι είναι αυτή η «alt-right»;
Τα τέλη της δεκαετίας του 2000 ήταν πολύ δραστήρια στην αμερικανική Δεξιά, ειδικά στο πιο σκληρό, ακραίο τμήμα, αυτό που φτάνει στα όρια του ναζισμού.
Η εναλλακτική Δεξιά (alt-right) που γεννήθηκε αυτήν την περίοδο υιοθετεί την κλασική ρατσιστική ρητορική, γράφει ο Monde. Για αυτόν τον χώρο η «κλασική» Δεξιά του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος μοιάζει συμβιβασμένη και ανίσχυρη, ειδικά μπροστά στον Ομπάμα.
Θεωρεί ότι η λευκή φυλή όπως ζει στη Δύση αλλά και η κουλτούρα της κινδυνεύουν και ζητά τη δημιουργία ενός λευκού έθνους-κράτους. Από την άλλη τάσσεται σταθερά κατά των δικαιωμάτων, γυναικών, μεταναστών και ομοφυλοφίλων – με δυο λόγια, τα δικαιώματα όλων πλην των λευκών ανδρών.
Εχει και πιο ακραίους;
Σαν να μην έφταναν αυτοί, υπάρχουν και τάσεις που φτάνουν ακόμη πιο κοντά στο ναζισμό. Οι υπέρμαχοι της ανωτερότητας της λευκής φυλής (supremacists) φοβούνται ότι η πληθυσμιακή αύξηση άλλων ομάδων μέσα στις ΗΠΑ (όπως των Αφροαμερικανών ή των Ασιατών) απειλεί τη λευκή φυλή και θέλουν τις ΗΠΑ ένα «λευκό κράτος» για χάρη «της ασφάλειας των παιδιών μας», όπως λένε.
Αυτοί μάλιστα, γράφει ο Monde, προχωρούν και στη διατύπωση ψευδοεπιστημονικών θεωριών για την ανωτερότητα των λευκών.
Υπάρχει ακόμη η Κου Κλουξ Κλαν…
Κατάλοιπο του Εμφυλίου στις ΗΠΑ, η Κου Κλουξ Κλαν εξακολουθεί να υπάρχει, αν και εξαιρετικά αποδυναμωμένη σε σχέση με το παρελθόν. Ποτέ δεν πήρε τη μορφή κόμματος ή πολιτικής οργάνωσης, αλλά και ποτέ δεν έπαψε να χρησιμοποιεί τον εκφοβισμό και τις απειλές. Και ποτέ δεν αποποιήθηκε τις λευκές στολές και τις κουκούλες.
Πριν από 100 χρόνια αριθμούσε γύρω στα τέσσερα εκατομμύρια μέλη, σήμερα έχει μόλις 5.000 με 8.000. Είναι πιστοί οπαδοί του Τραμπ, ο παλιός αρχηγός μάλιστα της ΚΚΚ, ο Ντέιβιντ Ντιουκ, τον σιγοντάρει ιδεολογικά με κάθε ευκαιρία.
…αλλά και οι νεοναζί
Η εικόνα των νεαρών με τους αγκυλωτούς σταυρούς σε μια χώρα που πολέμησε με τους συμμάχους της τον ναζισμό σίγουρα εκπλήσσει και φαίνεται αποκρουστική, αλλά, όπως σημειώνει ο Monde, είναι ανεκτή μέσα στο πολύ ευρύ πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης στις ΗΠΑ.
Ο Τζέιμς Φιλντς, ο άνδρας ο οποίος οδηγούσε το αυτοκίνητο που έπεσε στο πλήθος και σκότωσε την Χέδερ Χέιερ, ήταν ακριβώς μέλος μιας ναζιστικής ομάδας και είχε εντοπιστεί σε φωτογραφίες λίγο πριν από το συμβάν να κρατά ασπίδα με κελτικό σταυρό.
Το Εθνικοσοσιαλιστικό Κίνημα (National Socialist Movement) είναι από το 1959 η βασική ναζιστική ομάδα στις ΗΠΑ. Ενώ για χρόνια τα μέλη της έφεραν όταν εμφανίζονταν δημόσια σβάστικες και ναζιστικά εμβλήματα, μόλις πέρυσι αποφάσισε να ακολουθήσει μια –τρόπος του λέγειν- ηπιότερη εικόνα για να διευρύνει τη βάση του. Ωστόσο, η πίστη και η λατρεία στον Χίτλερ και την ιδεολογία του παραμένουν, υπενθυμίζει ο Guardian.
Πού τους βρίσκουμε;
Τα μέλη του ρεύματος της alt-right σε όλες τις εκδοχές της, τα οποία αισθάνονται ότι έχουν ιδεολογική συγγένεια με αντίστοιχα ευρωπαϊκά, επικοινωνούν διαδικτυακά. Μέσα από τα δίκτυα, όσα τουλάχιστον ανέχονται την παρουσία τους, στήριξαν και στηρίζουν ένθερμα τον Ντόναλντ Τραμπ.
Σε σελίδες όπως το νεοναζιστικό Daily Stormer, το 4chan, ή άλλες περιθωριακές ιστοσελίδες, και στο λεγόμενο «σκοτεινό δίκτυο» κινείται ένας στρατός από τρολ που παρενοχλούν ηλεκτρονικά με κάθε τρόπο μειονότητες και αντιφασίστες. Είναι το μακρύ χέρι αυτού του κινήματος.
Υπάρχει και «alt-left»;
Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να χρησιμοποίησε τον όρο και να μην ήταν ο πρώτος που μίλησε για «εναλλακτική Αριστερά», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ανταποκρίνεται σε κάτι υπαρκτό.
Είναι όρος που έπλασαν σάιτ του ακροδεξιού χώρου, όπως το The Daily Stormer, σαν μια λέξη-ομπρέλα για όσους αντιπολιτεύονται τον Τραμπ. Αυτό συμπεριλαμβάνει αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές ομάδες, το κίνημα Black Lives Matter και κινήματα της Αριστεράς.
Ωστόσο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει «alt-left». Ο όρος είναι περισσότερο ένα φάντασμα για να εξυπηρετήσει τη ρητορική μιας αντιπαράθεσης δύο άκρων.
Ποιος ήταν ο Ρόμπερτ Λι;
Τα πρόσφατα επεισόδια στο Σάρλοτσβιλ ξεκίνησαν από την απόφαση των αρχών της πόλης να αποκαθηλώσουν το άγαλμα του Ρόμπερτ Λι, ενός από τους διοικητές του στρατού των Νοτίων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου 1861-1865.
Για τους οπαδούς του ο Λι ήταν σπουδαίος στρατηγός, αλλά και ανθρωπιστής που τασσόταν κατά της δουλείας, η οποία στον Νότο ήταν η πραγματικότητα την ώρα που οι βόρειες πολιτείες την είχαν καταργήσει. Αυτό δεν τον εμπόδιζε να κατέχει και ο ίδιος αρκετούς σκλάβους, τους οποίους μεταχειριζόταν με ιδιαίτερη σκληρότητα. Αρα, αυτά τα περί ανθρωπισμού είναι άλλο ένα δείγμα ιστορικού ρεβιζιονισμού.
Δεν είναι ο μόνος ηγέτης της αποστασίας των νοτίων πολιτειών που τιμάται ως σήμερα. Πολλά αγάλματα παραμένουν ως σήμερα, αν και η τάση των τελευταίων ετών, ακόμη και στον βαθύ Νότο, σε πολιτείες όπως το Μισισίπι, ήτα να απομακρύνονται σε μια προσπάθεια να τιμηθεί το παρελθόν χωρίς ρατσιστικές «κορώνες».