Η Αλίκη (στη Χώρα των Θαυμάτων) είχε φουντωτά, ξανθά μαλλιά και σχεδόν πάντα βρισκόταν στο κέντρο του κάδρου. Στη «Σιωπή των Αμνών» ο σκηνοθέτης εστίαζε στις σκιές των προσώπων. Στο «Trip to the moon», δεδομένης της εποχής -1902- η κάμερα δεν κουνιόταν καθόλου. Στο «Αβαταρ» το μοντάζ ήταν εξαιρετικά γρήγορο. Τόσο ώστε αν συμπυκνώσεις όλες τις σκηνές του σε μία μόνο φωτογραφία επικρατεί το μπλε!
Και γιατί να το κάνεις αυτό; Γιατί η δουλειά του Τζέισον Σούλμαν ως φωτογράφου και γλύπτη επικεντρώνεται στην κίνηση και τον χρόνο. Το πρότζεκτ της φωτογράφισης μίας ταινίας ήταν φυσικό επακόλουθο για τον ίδιο. Κάποτε, λοιπόν, πριν από έξι χρόνια, άρχισε να πειραματίζεται με ακίνητες εικόνες και τη διάρκεια του χρόνου. Αρχισε να φωτογραφίζει γεγονότα με την τεχνική μακράς έκθεσης. Ολα τα πλάνα συμπυκνώνονταν σε μία εικόνα. Φωτογράφισε την τραγωδία του 2001, την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Ενωσε όλα τα στιγμιότυπα από την κάλυψη της επίθεσης στο YouTube. Εκανε το ίδιο με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς στο Σότσι.
Και τότε σκέφτηκε να φωτογραφήσει ταινίες. Είδε ξανά 900 έργα. Τα επέλεξε τυχαία, δεν μπορούσε να προβλέψει ποιο θα είναι τα αποτέλεσμα. Και τελικά επικράτησαν 53 ταινίες τις οποίες συμπύκνωσε σε 53 φωτογραφίες. Αλλες είναι πιο έντονες, άλλες ασπρόμαυρες, άλλες έχουν σχέδια, άλλες μόνο χρώματα.
Πώς; Χρησιμοποιεί ένα τεράστιο -σχεδόν χωρίς κανένα πίξελ- μόνιτορ και μία κάμερα που φιλτράρει ακόμη και την ασθενέστερη δέσμη φωτός. Και ανοίγει το διάφραγμα της κάμερας καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας. «Η μακρά έκθεση πλατιάζει τον χρόνο», εξηγεί ο άγγλος καλλιτέχνης στο CNN.
«Χρησιμοποιώ τους ίδιους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν στις ταινίες –την κάμερα. Κάθε κάδρο που έχει κινηματογραφηθεί υπάρχει στη φωτογραφία μου, οπότε υπάρχει μία τεχνολογική αντιστοιχία ανάμεσα στη φωτογραφία και το έργο», τονίζει.
Η ταινία που του έδωσε το πλέον απρόβλεπτο αποτέλεσμα ήταν «Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Δεν το περίμενε ότι στο κέντρο θα εμφανιζόταν η μορφή του Ιησού! Υστερα όμως ξαναείδε την ταινία και παρατήρησε ότι ο σκηνοθέτης επέλεγε να βρίσκεται η μορφή αυτή πάντα στο κέντρο του κάδρου.
«Σε κάποιες ταινίες το αποτέλεσμα δεν είναι τόσο καλό. Φωτογράφισα το “Avatar” για παράδειγμα, όπως και όλες τις ταινίες του Τζέιμς Κάμερον. Βγήκε μία απλή επίπεδη μπλε εικόνα, γιατί η κάμερα κινείται συνέχεια. Οπότε όλα εξαρτώνται από το στιλ του σκηνοθέτη», εξηγεί ο καλλιτέχνης.
Το αποτέλεσμα; Ο καθένας βλέπει αυτό που θέλει –ή αυτό που θυμάται από την ταινία. «Είναι σαν να ερμηνέυεις σχήματα που κάνουν τα σύννεφα. Καθένας βλέπει αυτό που θέλει να δει», τόνισε.
Είναι δύσκολες οι διακρίσεις μεταξύ σκηνοθετών. Αλλά ο Σούλμαν παρατήρησε ότι στις περισσότερες ταινίες του Αλφρεντ Χίτσκοκ η τελική φωτογραφία αποτύπωνε μορφές. «Νομίζω αυτό συμβαίνει επειδή ο Χίτσκοκ λέει ιστορίες επικεντρώνοντας στους ηθοποιούς», είπε. Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ από την άλλη, χρησιμοποιεί πιο μεγάλα πλάνα τα οποία είναι συχνά κεντραρισμένα με συμμετρία. «Γι’ αυτό και τα φιλμ του αφήνουν συνθετικά στίγματα και όχι ανθρώπινα, στο χαρτί».
Οι απόκοσμες φωτογραφίες του παρουσιάστηκαν σε έκθεσή του στο Λονδίνο, στην Γκαλερί Cob.