Η αίσθηση μου συχνά είναι ότι ζούμε σε μια κοινωνία τυφλών πολιτών. Σε μια κοινωνία κουφών πολιτών. Σε μια κοινωνία ναρκωμένων πολιτών.
Ημουν μόνη ή όχι στην διάρκεια χθεσινής εκδήλωσης για την Αριστεία, στην οποία άκουσα τον καθηγητή του πανεπιστημίου της Κρήτης, μέλος ερευνητικών επιτροπών και ιδρυτή μιας spin off εταιρείας (εταιρείες τεχνοβλαστοί για την εκμετάλλευση της γνώσης), τον Αχιλλέα Γραβάνη, να δηλώνει ότι το 80% των φαρμακευτικών εταιρειών στον κόσμο σήμερα κάνουν έρευνα για τα προϊόντα τους μέσα στα πανεπιστήμια; Οτι οι κολοσσοί της φαρμακοβιομηχανίας διεθνώς, χρηματοδοτούν τα πανεπιστήμια και τις δομές τους και επιδιώκουν τη συνεργασία με τον ακαδημαϊκό χώρο; Οτι το 65% των φαρμάκων παγκοσμίως σήμερα παράγεται από εργαστήρια και ερευνητικές ομάδες μέσα στα ΑΕΙ;
Ακουσα μόνο εγώ τον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και εμπειρότατο αναλυτή των οικονομικών δεδομένων Πάνο Τσακλόγλου να λέει ότι στην Ελλάδα το επίπεδο των ερευνητών είναι πάνω από τον μέσο όρο διεθνώς, οι δημοσιεύσεις τους και η δουλειά τους βρίσκονται σε υψηλότατο επίπεδο αλλά η σύνδεση τους με την αγορά είναι σχεδόν ανύπαρκτη, και η γνώση αυτή δεν μετατρέπεται σχεδόν ποτέ σε εμπορεύσιμο προϊόν;
Ολα αυτά βέβαια, λέγονται σε μια κοινωνία που ζει σε οξύτατη κρίση. Που ψάχνει εναγωνίως λύσεις για να στηρίξει την ανάπτυξη και να βγει από το σκοτεινό τούνελ της χρεωκοπίας.
Και δεν τα άκουσα μόνο εγώ. Στην αίθουσα εκδηλώσεων της Τραπέζης της Ελλάδος στην Εδουάρδου Λω, όπου διεξήχθη η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εσπερίδα της κίνησης ΠΡΩ.ΠΑΙΔΕΙΑ με θέμα την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη και τη σύνδεση τους με την εκπαίδευση, υπήρχαν δεκάδες ακροατές. Και κυρίως υπήρχαν εκπρόσωποι από όλα κόμματα. Την δε κυβέρνηση εκπροσώπησε ο βουλευτής Δημήτρης Σεβαστάκης (ο υπουργός Παιδείας προσκλήθηκε, αλλά δεν εμφανίστηκε).
Θλιβερή επικαιρότητα αποτελεί το ότι την ώρα που καμιά εικοσαριά επιστήμονες έδιναν απαντήσεις στα ερωτήματα που συνδέονταν με την οικονομική κρίση, στη Βουλή συζητιόταν το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο και «θεραπεύει» το πρόβλημα που θεωρεί η Πολιτεία το σημαντικότερο σήμερα στο χώρο της εκπαίδευσης: την εκλογή των διευθυντών των σχολείων… Και μετά θα συζητήσει άλλο νομοσχέδιο με το δεύτερο κρισιμότερο θέμα για την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας: την εκλογή των πρυτάνεων ΑΕΙ…
Στο φόντο της «κρίσιμης» αυτής νομοθετικής δραστηριότητας, κάποιοι αναζητούσαν νέες οδούς. Οπως είπαν οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην εσπερίδα, παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού, ακαδημαϊκού κόσμου, του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, σήμερα τα ελληνικά ΑΕΙ ακολουθούν μια παράλογη πορεία. Παράγουν, αλλά δεν αξιοποιούν. Δεν έχουν καν προπτυχιακά προγράμματα στα αγγλικά. Ταλανίζονται από φαινόμενα βίας και εκφυλισμού.
Ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών και νυν βουλευτής της ΝΔ Θεοδωρος Φορτσάκης είπε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε στη διάρκεια της θητείας του στην διοίκηση του αρχαιότερου Ιδρύματος στη χώρα ήταν ένα: το Κράτος.
Και θυμήθηκε τα σοβαρά προβλήματα αποπροσανατολισμού των ελληνικών ΑΕΙ, λέγοντας ότι τα μέλη της Συγκλήτου του Ιδρύματος ήταν εκείνα που αθώωσαν πανηγυρικά από κάθε πειθαρχική δίωξη τους φοιτητές που άδειασαν πριν από τρία χρόνια ένα καλάθι με σκουπίδια στο κεφάλι του τότε αντιπρύτανη του Ιδρύματος…
Ο πρόεδρος του Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αιγαίου (θεσμού που η κυβέρνηση καταργεί, ακριβώς στο σημείο όπου είχε αρχίσει να λειτουργεί) Σταύρος Θωμαδάκης είπε ότι η πανεπιστημιακή αυτοδιοίκηση είναι γράμμα κενό, οι πρυτάνεις απλοί εκτελεστές, τα ΑΕΙ είναι έρμαια ενός πολύπλοκου διοικητικού συγκεντρωτισμού, παντού επιβάλλεται μια αφόρητη ομοιομορφία.
Ο κ. Τσακλόγλου αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Ισραήλ που εξάγει παγκοσμίως τεχνολογική γνώση, κατέγραψε και παρουσίασε στοιχεία, διαπίστωσε ότι στην Ελλάδα δεν ξοδεύουμε ιδιωτικό χρήμα στην έρευνα, έχουμε σημαντική επιστημονική παραγωγή, αλλά λίγη επιχειρηματικότητα.
Ο Σωκράτης Κάτσικας, πρώην πρύτανης και μέλος σειράς επιτροπών, είπε ότι το υπουργείο Παιδείας πρέπει να αξιιοποιήσει τα αποτελέσματα της αξιολογησης στα ΑΕΙ, που την κάνουμε αλλά τελικά ποτέ δεν την διαβάζουμε και να εκπονήσει στρατηγικό σχέδιο με ορίζοντα πενταετίας. Να αναλάβουν τα πανεπιστήμια σχέδια, μαζί με τους φοιτητές τους για την διασφάλιση της ποιότητας στο εσωτερικό τους.
Ο διευθυντής του ενημερωτικού κέντρου της γερμανικής DAAD Αλεξάντερ Ρόγκενκαμπ είπε, λίγο έκπληκτος είναι η αλήθεια για το πώς λειτουργούμε στην Ελλάδα, ότι χωρίς τον ιδιωτικό τομέα στην Γερμανία δεν θα γινόταν καν έρευνα στη χώρα, καθώς περίπου τα 2/3 της χρηματοδότησης της προέρχονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις. «Οι νομπελίστες μας δεν βγαίνουν από τα πανεπιστήμια, αλλά απο τα ερευνητικά κέντρα που λειτουργούν στη χώρα» είπε χαρακτηριστικά.
«Αναρωτιέμαι πραγματικά πώς σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που και οι οδηγοί ταξί μιλούν άπταιστα Αγγλικά δεν έχετε στα πανεπιστήμια σας προπτυχιακά προγράμματα στα αγγλικά για να προσελκύσετε φοιτητές και από άλλες χώρες» σχολίασε ο Αλ. Ρόγκενκαμπ.
Αφήνω για το τέλος τον κ. Γραβάνη που καταχειροκροτήθηκε. «Η Ελλάδα είναι απούσα από τις εξελίξεις στο χώρο της έρευνας και της καινοτομίας παγκοσμίως» είπε. «Και είναι κακώς απούσα. Το ελληνικό επιστημονικό δυναμικό είναι υψηλότατου επιπέδου. Η γνώση στη χώρα μας δεν μεταφράζεται σε καινοτομία. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η επιχειρηματικότητα δεν είναι αμαρτία. Είναι αναγκαιότητα. Είναι η πιο ισχυρή πολιτική πράξη. Ετσι θα βοηθήσουμε τη χώρα. Για να πετύχεις όμως χρειάζεται αριστεία. Για να πετύχεις την αριστεία, χρειάζεσαι αξιοκρατία»…
Εδω ταιριάζει και η ομιλία της Αννας Διαμαντοπούλου που είπε χαρακτηριστικά ότι σε αυτή τη χώρα υπάρχουν δυο πολιτικοί κόσμοι και πάντα ο ένας θα αλλάζει ό,τι έκανε ο άλλος. «Ας συμφωνήσουμε επιτέλους σε κάτι. Αποκομματικοποίηση της εκπαίδευσης. Επιλογή διευθυντών σχολείων μέσω ΑΣΕΠ. Αποκέντρωση και αυτονομία της εκπαίδευσης». Και αυτή ήταν η μόνη πρόταση πολιτικού στη συζήτηση, που κάτι έλεγε και κάτι σήμαινε.
Πολλή συζήτηση έγινε για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αλλά αυτό αποτελεί ένα άλλο κεφάλαιο που απαιτεί πολύ μελάνι. Αρκεί όμως να επισημανθεί πως όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης (με την εξαίρεση βέβαια του ΚΚΕ) τάχθηκαν υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ολα. Με έμφαση.
Ο δε κ. Σημίτης δήλωσε πως η συζήτηση για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια πρέπει να ξεκινήσει, αλλά με αξιολόγηση και έλεγχο από την πλευρά της Πολιτείας. Οπως είπε ο κ. Σημίτης μπορούν να υπάρξουν ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα αλλά να είναι απολύτως ισότιμα με τα δημόσια και να λειτουργήσουν με διαδικασίες που να τα κάνουν πραγματικά αξιόπιστα όπως σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η αναφορά αυτή έγινε με αφορμή τη λειτουργία των ιδιωτικών κολεγίων στην Ελλάδα που όπως είπε λειτουργούν σε ένα «άναρχο και αρύθμιστο τοπίο».
Τα παραπάνω λοιπόν, δεν τα άκουσα μόνο εγώ. Τα άκουσαν όλοι οι εκπρόσωποι των κομμάτων. Μια εικοσαριά πανεπιστημιακοί «πρώτης γραμμής» έκατσαν στο ίδιο τραπέζι με τους εκπροσώπους όλων των κομμάτων της χώρας και δήλωσαν: Είμαστε εδω!
Τους άκουσε κανείς;