«Η ιδέα ανήκει στην Κίνα, αλλά η πρωτοβουλία ανήκει σε όλο τον κόσμο». Αυτό το μότο προωθεί η κινεζική κυβέρνηση σχετικά με τον νέο ανανεωμένο «Δρόμο του Μεταξιού» που ευελπιστεί να δημιουργήσει ενώνοντας πόλεις όλου του κόσμου. Και αυτό το μήνυμα θέλησε να περάσει το κινεζικό καθεστώς στους ηγέτες των 29 κρατών που συμμετείχαν στη διεθνή σύνοδο για την πρωτοβουλία «Μία ζώνη, Ενας δρόμος» που διεξήχθη αυτό το Σαββατοκύριακο στο Πεκίνο.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ δεσμεύτηκε ότι θα επενδύσει 124 δισ. δολάρια (114 δισ. ευρώ) στην πρωτοβουλία που περιλαμβάνει σχέδια για την κατασκευή λιμανιών, δρόμων και σιδηροδρομικών δικτύων, για την διεύρυνση του εμπορίου ανάμεσα στην Ασία, την Αφρική, την Ευρώπη και άλλα σημεία του κόσμου.
«Το εμπόριο είναι η σημαντική μηχανή της οικονομικής ανάπτυξης», είπε ο ίδιος. Μέρος της τεράστιας αυτής επένδυσης, συγκεκριμένα τα 9 δισ. δολάρια (8,2 δισ. ευρώ), προορίζονται για την ενίσχυση αναπτυσσόμενων χωρών καθώς και διεθνών ινστιτούτων.
Στην ομιλία που απηύθυνε την Κυριακή προς τους πολιτικούς αρχηγούς που έσπευσαν με την παρουσία τους να στηρίξουν την πρωτοβουλία -ανάμεσά τους και ο Αλέξης Τσίπρας- ο Σι φρόντισε να διαβεβαιώσει ότι η κυβέρνησή του δεν επιδιώκει να προωθήσει την κινεζική επιρροή της παγκοσμίως. «Δεν θα προβούμε στα παραδοσιακά παιχνίδια μεταξύ εχθρών. Αντιθέτως θα δημιουργήσουμε ένα νέο μοντέλο συνεργασίας και αμοιβαίου κέρδους», τόνισε ο ίδιος.
«Πρέπει να χτίσουμε μία ανοικτή πλατφόρμα συνεργασίας και να προωθήσουμε μία ανοικτή παγκόσμια οικονομία» πρόσθεσε.
Στην πραγματικότητα βέβαια, μπορεί εκείνα τα 45 λεπτά της ομιλίας του, ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ταγίπ Ερντογάν να χειροκροτούσαν από την πρώτη σειρά, αλλά πολλές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν με καχυποψία την πρωτοβουλία του κινεζικού καθεστώτος. Οι ΗΠΑ για παράδειγμα απουσίαζαν. Αλλά πρώτες-πρώτες αντέδρασαν στο εγχείρημα η Ιαπωνία και η Ινδία, που υποπτεύονται ότι η πρόταση επενδύσεων της Κίνας κρύβει μία απόπειρα προώθησης στρατηγικών και γεωπολιτικών φιλοδοξιών.
Η ινδική κυβέρνηση μάλιστα, η οποία θεωρεί ότι η πρωτοβουλία είναι «κάτι παραπάνω από μία αποικιακή επιχείρηση που θα αφήσει πίσω της χρέη και διαλυμένες κοινότητες», έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα μποϊκοτάρει τις διαδικασίες. Μάλιστα, το Σάββατο, ενώ διεξάγονταν συνεδριάσεις στο Πεκίνο, το Νέο Δελχί εξέδωσε μία δήλωση προειδοποιώντας την Κίνα ότι «δεν πρέπει να προωθεί πρότζεκτ που θα δημιουργήσουν μη βιώσιμα χρέη, που θα καταστρέψουν το περιβάλλον και που θα παραβιάσουν την κυριαρχία κρατών», και ότι «τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει να βασίζονται σε διεθνώς αναγνωρισμένους κανόνες, διαφάνεια και ισότητα».
Το Πεκίνο -μέσω των κρατικών πρακτορείων ειδήσεων- απάντησε άμεσα τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία που αποκάλυψε ο Σι για πρώτη φορά το 2013 «δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ νεοαποικιοκρατία».
Από τη σύνοδο ο ίδιος ο πρόεδρος της Κίνας δεν αναφέρθηκε στους απόντες. Αλλά καθησύχασε τους παρόντες. «Η Κίνα είναι πρόθυμη να μοιράσει την εμπειρία της στην ανάπτυξη με άλλες χώρες. Δεν θα επέμβουμε στα εσωτερικά ζητήματα άλλων κρατών». Οπως είπε, «είτε προέρχονται από την Ασία και την Ευρώπη, είτε από την Αφρική και την Αμερική, όλοι είναι συνεργάτες όσον αφορά τη δημιουργία της Ζώνης και του Δρόμου».
Είναι αρκετά νωρίς για να αξιολογήσουν οι αναλυτές την πρωτοβουλία και τους σκοπούς του Πεκίνου. Αλλά όλοι συμφωνούν ότι ανάμεσα στους σκοπούς της κυβέρνησης βρίσκεται και η ανάδειξή της ως νέα υπερδύναμη της σύγχρονης πραγματικότητας.
«Οι δύο μεγαλύτεροι νικητές της παγκοσμιοποίησης, Βρετανία και ΗΠΑ, υποχωρούν -είτε κυριολεκτικά είτε συμβολικά- από τη δέσμευσή τους στην παγκοσμιοποίηση. Και αυτό δίνει μία στρατηγική ευκαιρία στην Κίνα να παρουσιάσει τον εαυτό της ως τον νέο πρωταθλητή της παγκοσμιοποίησης», σχολιάζει στον Guardian ο Πίτερ Κάρι, από το Lowy Ινστιτούτο της Αυστραλίας.