Τα θαύματα διαρκούν τρεις μέρες. Τα οικονομικά θαύματα λίγο παραπάνω. Αλλά και πάλι τελειώνουν γρήγορα, συχνά με μια έκθεση του ΔΝΤ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προσγείωσε ανώμαλα το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αλλά και όλον τον επικοινωνιακό μηχανισμό του Μαξίμου που τόσο καιρό κράδαιναν την υπεραπόδοση των εσόδων και τα πρωτογενή πλεονάσματα ως λάβαρα της επιτυχίας και κλειδιά της εξόδου από τα μνημόνια.
Στην έκθεσή του για τα δημοσιονομικά (Fiscal Monitor) που παρουσιάστηκε την Τετάρτη, το ΔΝΤ εκτίμησε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της επόμενης χρονιάς στην Ελλάδα θα είναι μόλις 2% του ΑΕΠ αντί για 3,5% του στόχου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα κενό 1,5% του ΑΕΠ ή 2,7 δισ. ευρώ για το 2018, ανοίγοντας έναν νέο εφιαλτικό γύρο πιθανών νέων μέτρων στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς –που θα πρέπει να αρχίσει να σχεδιάζεται από το φθινόπωρο (και αυτό πολιτικά ίσως να έχει τη σημασία του).
Σύμφωνα με πληροφορίες από την Ουάσιγκτον, το ΔΝΤ δεν ζητεί νέα μέτρα σε αυτή τη φάση για το 2018, ωστόσο η επιμονή ότι υπάρχει κενό, σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους και την κυβέρνηση που λένε ότι δεν υπάρχει, σημαίνει ότι η αξιολόγηση του φθινοπώρου και η κατάρτιση του Προϋπολογισμού του 2018 εγκυμονεί τον κίνδυνο να ξανανοίξει το θέμα.
Σε αυτό το κακό σενάριο έρχονται να προστεθούν και οι υφεσιακές πιέσεις που πλήττουν την ελληνική οικονομία από το δ’ τρίμηνο του 2016. Το ΔΝΤ υποβάθμισε ήδη την πρόβλεψή του για τη φετινή ανάπτυξη στο 2,2% από 2,8% που προέβλεπε το περασμένο φθινόπωρο (στόχος στον προϋπολογισμό του 2017 είναι ανάπτυξη στο 2,7%, όμως και αυτή ήταν με την προϋπόθεση του QE που ακόμα δεν υπάρχει στον ορίζοντα).
Από το Μαξίμου βέβαια έσπευσαν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους. Επέμειναν ότι «ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, το 2018 βάσει του προγράμματος, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς και την κυβέρνηση, θα επιτευχθεί» και ότι «σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει κανένα ζήτημα πρόσθετων μέτρων για το 2018, καθώς το πρόβλημα των διαφορετικών προβλέψεων έχει λυθεί ήδη από το Μάιο του 2016, στα πλαίσια της πρώτης αξιολόγησης, με τη θεσμοθέτηση του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής».
Υπάρχουν βέβαια και κάποια καλά νέα: στην έκθεσή του το Ταμείο διαπιστώνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,3% για το 2016, άρα επιβεβαιώνει την υπέρβαση του στόχου της περυσινής χρονιάς ο οποίος ήταν μόλις 0,5%. Την Παρασκευή η ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται να ανακοινώσει πρωτογενές πλεόνασμα 4% για το 2016 με τη σφραγίδα της Eurostat.
Αυτά είναι όμως τα τελευταία καλά νέα: το Ταμείο εκτιμά ότι το πλεόνασμα του 2016 «δεν είναι διατηρήσιμο»τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα εκτιμά ότι το πλεόνασμα θα υποχωρήσει από το 3,3% το 2016 στο 1,8% το 2017 (οριακά πάνω από τον εφετινό μνημονιακό στόχο του 1,75%), θα αυξηθεί ελαφρώς στο 2% το 2018 και από εκεί και μετά και ως το 2022 θα παραμείνει κολλημένο στο 1,5%. Αρα δεν πιάνονται οι στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων για την τριετία μετά το τέλος του παρόντος προγράμματος, πάνω στους οποίους χτίζονται οι νέες συμφωνίες με τους Θεσμούς.
Το ΔΝΤ σημειώνει ότι οι υπολογισμοί του βασίζονται στα στοιχεία που έχει δώσει το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών στις 15 Φεβρουαρίου και προσθέτει ότι σε περίπτωση που οι επίσημες ανακοινώσεις εκ μέρους της Eurostat -στις 21 Απριλίου- δεν είναι οι ίδιες, τότε θα υπάρξει αναπροσαρμογή των προβλέψεων. Επίσης ξεκαθαρίζει ότι οι προβλέψεις στηρίζονται στα ψηφισμένα μέχρι τώρα μέτρα άρα δεν περιλαμβάνουν την επίδραση που θα έχουν τα μέτρα για συντάξεις και αφορολόγητο τη διετία 2019-2020, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να τηρείται ο στόχος του 3,5%, αντί 1,5% που βλέπει χωρίς αυτά το Ταμείο στο Fiscal Monitor…
Εκτός από τον κίνδυνο νέων μέτρων στον Προϋπολογισμό του 2018, υπενθυμίζεται ότι με βάση τη συμφωνία της Μάλτας αν δεν πιαστεί ο στόχος του 2018 τότε η μείωση του αφορολόγητου θα «κατέβει» από το 2020 στο 2019 και τα θετικά αντίμετρα θα βρεθούν στον «αέρα»!
Μια «παρηγοριά» για τον υπουργό Oικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο είναι ότι το Ταμείο έχει βελτιώσει σημαντικά τις προβλέψεις του για το 2016 και το 2017. Συγκεκριμένα στο Fiscal Monitor του Οκτωβρίου του 2016 έβλεπε πλεόνασμα 0,1% για το 2016, στην έκθεση του άρθρου 4 τον Φεβρουάριο 0,9% ενώ τώρα ανεβάζει πολύ την εκτίμησή του στο 3,3%. Επίσης, το Ταμείο προέβλεπε τον Οκτώβριο πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% για το 2017 ενώ τώρα βλέπει 1,8%. Πιο μικρή είναι η διαφορά για το 2018 (βλέπει 2% αντί 1,6% τον Οκτώβριο), ενώ για το 2019 και το 2020 η πρόβλεψή του είναι ελαφρώς χειρότερη (1,6% αντί 1,5% που εκτιμούσε στο Fiscal Monitor τον Οκτώβριο).
Καθόλου καλές δεν είναι οι προβλέψεις των οικονομολόγων του Ταμείο και για το ελληνικό χρέος, το οποίο αναμένουν στο 181,3% του ΑΕΠ για το 2016 και σταδιακή μείωσή του στο 162,8% του ΑΕΠ έως το 2022, δηλαδή σε ένα επίπεδο που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως βιώσιμο…
Αντιδράσεις
Η υπερήφανη διαπραγμάτευση καταντάει εφιάλτης, σχολίασε ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, σχολιάζοντας τα όσα αναφέρει η εαρινή έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. «Kενό 2,7 δισ. βλέπει το ΔNT το ’18. Κάποιος να σκουντήσει την κυβέρνηση να αλλάξει πλευρό», ανέφερε στην ανάρτησή του στο Twitter.