Οι εβδομήντα θέσεις που προσφέρει η αίθουσα 11 στον 5ο όροφο του κτιρίου της Νομικής Αθηνών, δεν φτάνουν για να «στεγάσουν» φοιτητές, πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους και όποιον πολίτη ακόμη δείξει περιέργεια να δει από κοντά τον περίφημο αριστερό προβοκάτορα, που έρχεται για να διδάξει κάθε Πέμπτη «Κλασσικές Οικονομικές Θεωρίες».
Και αφού η Λούκα Κατσέλη πάλιωσε και όλοι συνήθισαν να την βλέπουν πάλι στο μάθημά της στην Νομική, ποιος δεν θα έδειχνε ενδιαφέρον για το νέο entry των «αποπεμφθέντων» του κοινοβουλίου, ειδικά δε όταν οι πολιτικές του παρεμβάσεις συνεχίζονται ακόμη και σήμερα;
Εξω από την αίθουσα διδασκαλίας του πρώην υπουργού Οικονομικών, οι φοιτητές προειδοποιούν: «Το μάθημα είναι sold out». Οσο και αν η προχθεσινή (Πέμπτη) ημέρα ήταν μια σχετικά ήσυχη ημέρα διδασκαλίας. Όλοι μοιάζει να είχαν ξεχάσει το καλοκαίρι του 2015, τα capital controls, την αλησμόνητη φράση «δεν συνεργαζόμαστε με την Τρόικα» προς τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, την «υπερήφανη διαπραγμάτευση» που βούλιαξε την ελληνική οικονομία, τις ατάκες στο twitter «Δραχμή, σουβλάκι και Γιάνη Βαρουφάκη»…
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών έχει κάνει ήδη πέντε μαθήματα από την ώρα που επέστρεψε στην Νομική Σχολή, μετά από δύο χρόνια απουσίας. Στα δύο πρώτα κανείς δεν συνειδητοποίησε πραγματικά την παρουσία του. Αν και στο «αναθεωρημένο» πρόγραμμα της Νομικής Σχολής, που συντάχθηκε στις 22 Μαρτίου, θα μπορούσε εύκολα κάποιος να εντοπίσει το όνομα του. Ξαφνικά όμως, το νέο κυκλοφόρησε παντού. Στο τρίτο μάθημα δεν εμφανίστηκε καν στο αμφιθέατρο.
Την περασμένη Πέμπτη, το γερμανικό Spiegel αντέδρασε εγκαίρως και βρέθηκε στο μικρό αμφιθέατρο μαζί με φοιτητές και έλληνες δημοσιογράφους, όταν ο Γιάνης εμφανίστηκε ξανά σε total black εμφάνιση, με μπότες και το κράνος της μηχανής του ανά χείρας. «Τι έχει να πει σήμερα ο Βαρουφάκης;» ρώτησαν οι δημοσιογράφοι. Αυτό μένει να απαντηθεί.
Είναι μερικοί άνθρωποι που όταν μπαίνουν ξανά στην αίθουσα του πανεπιστημίου από την οποία ξεκίνησαν, λες και ξεπλένονται από όλα όσα προηγήθηκαν, όσο επώδυνα και αν είναι, επιστρέφουν στην ασφάλεια του «πανεπιστημιακού κύρους», δεν αισθάνονται πια κανένα βάρος.
Στην περίπτωση του Βαρουφάκη βέβαια, είναι αμφίβολο αν κατάλαβε ποτέ το βάρος της θέσης που είχε αναλάβει, σε μια ιστορική για την Ελλάδα στιγμή.
Μιλάμε πάντα για ένα καθηγητή με επιστημονικές δημοσιεύσεις που κατά τους συναδέλφους του είναι λίγες και φτωχές και που το περίφημο βιβλίο του για τη «Θεωρία των Παιγνίων» δεν το προτείνει κανείς στους φοιτητές του πλην του ιδίου…
«Ο μεγαλύτερος εχθρός του Διαφωτισμού είναι ο λαϊκισμός. Λαϊκισμός είναι η έλλειψη ταπεινότητας, να επαίρεσαι ότι είσαι μάγκας χωρίς να είσαι. Λαϊκισμός είναι ο Βαρουφάκης» είχε πει πριν από μερικούς μήνες ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Βερέμης, προκαλώντας γέλια στο κοινό του. Αλλο κοινό βεβαίως.
Πίσω από την έδρα, λοιπόν, ή, πάνω σε αυτήν, κάποιοι άνθρωποι γίνονται ο εαυτός τους. Ενώ οι δημοσιογράφοι του Spiegel τον παρακολουθούσαν να διδάσκει, ο πρώην υπουργός Οικονομικών έγινε ο καθηγητής που ήταν πάντα.
«Καθηγητής είναι η δουλειά που έπρεπε να κάνει πάντοτε, όχι πολιτικός» έλεγε ένας ψηλός φοιτητής που δεν συστήθηκε, αλλά συνέχισε τον σχολιασμό: «Αφού είναι τόσο καλός στη δουλειά του γιατί ασχολήθηκε με όλα αυτά;»
Εξω από το αμφιθέατρο, φοιτητής της ΔΑΠ (που πρόσκειται στην ΝΔ) και θεωρητικά έχει κάθε λόγο να σχολιάσει, να κοροϊδέψει ή να καυτηριάσει, δηλώνει αβίαστα: «Ο Βαρουφάκης είναι καλός καθηγητής. Τεχνοκράτης, σωστός, βάζει καλούς βαθμούς». Παραδόξως τον πείθει.
Πάντως, το αμφιθέατρο είναι γεμάτο. Ο πρώην υπουργός είναι κουλ, προσιτός, χαλαρός, μιλάει στους φοιτητές, κάνει το μάθημα διαδραστικά, τους ρωτάει, σηκώνει κάποιους να παρουσιάσουν την εργασία τους και τους βοηθάει, λέει ευφάνταστες ατάκες, μοιάζει στο φυσικό του περιβάλλον. Έχει αυτοπεποίθηση. Ένα συναίσθημα όμως που για τον έμπειρο μελετητή, μοιάζει να μην ταιριάζει στο σκηνικό, να έχει βγει από σκηνή άλλης ταινίας.
Όταν κάποιος αναφέρεται στον μαθηματικό Ευκλείδη, σχολιάζει χαριτολογώντας: «Φαντάζομαι δεν αναφέρεσαι στον Ευκλείδη Τσακαλώτο» και προκαλεί γέλια και ενθουσιασμό.
Μιλάει για τον αυστριακό θεωρητικό του νεοφιλελευθερισμού Φρίντριχ Χάγιεκ και κάνει πλάκα: «εε, θα το ήξερε αυτό, έζησε και 95 χρόνια». Δεν τον υποτιμάει όμως.
Η αλήθεια είναι ότι τύποι σαν τον Γιάνη κερδίζουν τους νέους. Μπορείς να το δεις. Είναι αντισυμβατικός. Όμως, παραμένει ένα φιλοσοφικό ερώτημα, πώς ένας τέτοιος χαρακτήρας μπόρεσε να κερδίσει έναν άνθρωπο με τέσσερις δεκαετίες ζωής και μάλιστα υποψήφιο Πρωθυπουργό. Και πάντως έναν άνθρωπο που θα έπρεπε να γνωρίζει τις σύγχρονες οικονομικές θεωρίες αλλά και τα χαρτιά με τα οποία δικαιούσαι να παίξεις πόκερ.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών είπε στο Spiegel ότι δεν αποκλείει την επιστροφή του στην πολιτική. Εξάλλου πριν από ένα χρόνο ίδρυσε το Κίνημα για την Δημοκρατία στην Ευρώπη DIEM 25. Που έχει ως κεντρικό του σύνθημα ότι «παρά τις εκφράσεις αγωνίας τους για το μεταναστευτικ, την ανταγωνιστικότητα και την τρομοκρατία, μόνο μια απειλή τρομάζει το ευρωπαϊκό κατεστημένο: η δημοκρατία!»
Η δημοκρατία. Τι σημαίνει αλήθεια σήμερα η λέξη δημοκρατία; Πάντως σίγουρα στην ερμηνεία της δεν περιλαμβάνεται ο φόβος. Και οι έλληνες πολίτες σήμερα, στην πλειονότητά τους, κυρίως φοβούνται.
Στο αμφιθέατρο ωστόσο, ο Βαρουφάκης δεν αναφέρεται καθόλου σε θέματα πολιτικής, σε μια διάλεξη που κρατάει τρεις ώρες.
Όπως έκανε και στη Βουλή, κάθεται συχνά στο πάτωμα. Δεν μοιάζει πάντως αλαζονικός, υπερόπτης και κακομαθημένος, όπως ήταν τους επτά μήνες που έμεινε στην κυβέρνηση Τσίπρα από την οποία και αποχώρησε τελικά μέσα σε μελαγχολικό φωτισμό.
Το βέβαιο είναι ότι στο αμφιθέατρο είναι καλός. Η πραγματική σοφία όμως για έναν άνθρωπο είναι να μάθει να αναγνωρίζει τις διαστάσεις του. Και, για έναν λαό, να αναγνωρίζει τα λάθη του…