Μία προσέγγιση που θα διακρίνεται σε διαφορετικές φάσεις («phased approach») προτείνουν οι Βρυξέλλες για τις διαπραγματεύσεις που θα πραγματοποιηθούν ανάμεσα στην ΕΕ και τη Βρετανία για την αποχώρηση της τελευταίας από την Ενωση.
Το πρωί της Παρασκευής ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έστειλε στους ηγέτες των άλλων 27 κρατών-μελών της ΕΕ τις κατευθυντήριες γραμμές που προτείνει για τις διαπραγματεύσεις του Brexit. Υστερα, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Βαλέτα, με τον Τζόζεφ Μουσκάτ, πρωθυπουργό της Μάλτας η οποία προεδρεύει αυτό το εξάμηνο στην ΕΕ, ο ίδιος παρουσίασε τις θέσεις της Ενωσης.
Η ΕΕ, λοιπόν, είναι διατεθειμένη να αρχίσει τις συνομιλίες για μία μελλοντική εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην ΕΕ και τη Βρετανία προτού καταλήξουν οι δύο πλευρές τους τελικούς όρους του «διαζυγίου», κάτι που επιθυμούσε το Λονδίνο. Ωστόσο, σημειώνεται ότι οι συνομιλίες για τις εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών θα αρχίσουν μόνον αφότου έχει διαφανεί σημαντική πρόοδος σχετικά με τους όρους του «διαζυγίου».
Στο προσχέδιο ο κ. Τουσκ υπογραμμίζει ότι η Βρετανία θα πρέπει να συνεχίσει να τηρεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες –όπως τη συνεισφορά στον προϋπολογισμό και τη δικαστική εποπτεία- κατά τη διάρκεια μίας μεταβατικής περιόδου η οποία ενδεχομένως θα ακολουθήσει μετά την οριστική αποχώρηση της Βρετανίας, το 2019, μέχρι να οριστικοποιηθεί το σύμφωνο εμπορίου.
Αυτό σημαίνει ότι αν η Βρετανία παραμείνει στην ενιαία αγορά για κάποιο διάστημα μετά το Brexit, θα πρέπει να σέβεται τις «τέσσερις ελευθερίες» και άρα την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων στο εσωτερικό της ΕΕ, δηλαδή τη μετανάστευση.
«Οι συνομιλίες θα είναι δύσκολες, περίπλοκες, ίσως και διχαστικές», προειδοποίησε ο κ. Τουσκ, εκφράζοντας την επιθυμία του να τηρήσουν όλες οι πλευρές μία θετική στάση. «Η ΕΕ των 27 δεν θα κρατήσει μία τιμωρητική στάση – το Brexit από μόνο του είναι τιμωρητικό», τόνισε ο ίδιος.
Ενα ακόμη στοιχείο της οκτασέλιδης επιστολής που παρουσίασε ο ίδιος, είναι η προτεραιότητα να ρυθμιστεί η νομική αβεβαιότητα για τους Ευρωπαίους που ζουν στη Βρετανία. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι θα πρέπει να διατηρηθούν τα δικαιώματα που είχαν αποκτηθεί πριν το Brexit.
Οσο για την προειδοποίηση της βρετανής πρωθυπουργού Τερέζα Μέι ότι ίσως να είναι προτιμότερο να φύγει η Βρετανία χωρίς συμφωνία, στην επιστολή αναφέρεται ότι η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά θα εργαστεί ώστε να μη συμβεί αυτό, καθώς δεν είναι προς το συμφέρον καμίας από τις δύο πλευρές.
«Στις διαπραγματεύσεις αυτές η ΕΕ θα ενεργεί ενωμένη. Θα είναι εποικοδομητική σε όλη τη διάρκειά τους και θα προσπαθήσει να καταλήξει σε μια συμφωνία. Αυτό είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών. Η Ενωση θα εργαστεί σκληρά για να τα καταφέρει, όμως θα προετοιμαστεί επίσης ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί την κατάσταση αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν», προειδοποιεί χαρακτηριστικά η επιστολή.
Το προσχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να υιοθετηθεί από τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών της ΕΕ στη διάρκεια της συνόδου της 29ης Απριλίου στις Βρυξέλλες, οπότε και επίσημα θα έχει ανοίξει ο δρόμος για τις διαπραγματεύσεις με το Λονδίνο.
Οι πρώτες συνομιλίες εκτιμάται ότι θα αρχίσουν τον Μάιο και προβλέπεται να ολοκληρωθούν το φθινόπωρο του 2018. Το χρονοδιάγραμμα που ίσως είναι υπερβολικά αισιόδοξο με δεδομένη την περιπλοκότητα του ζητήματος και του ότι η Βρετανία και οι Βρυξέλλες έχουν (τουλάχιστον σε επίπεδο δηλώσεων) εκφράσει διαφορετικές εκτιμήσεις για το τι θέλουν και τι ζητούν από αυτή τη διαπραγμάτευση. Σε κάθε περίπτωση, οι «27» μπορούν να συμφωνήσουν στο μέλλον την παράταση των συνομιλιών.