Η Ελένη Ράικου, επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς, δεν είναι τυχαίο πρόσωπο. Η παραίτησή της το πρωί της Παρασκευής με επιστολή προς την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, είναι πλήγμα κοντά στην καρδιά της Δικαιοσύνης και σύμπτωμα της ευρύτερης παθογένειας που μαστίζει τον κόσμο της τα τελευταία χρόνια.
Γιατί η Ράϊκου έχει επιλέξει επί μακρόν να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, με ρόλους θεσμικούς, που υπαγόρευαν σεβασμό στο σύστημα, ευαισθησία στις ιδιαιτερότητες του. Πώς γίνεται ένα πρόσωπο με αυτά τα χαρακτηριστικά να κλωτσήσει «την καρδάρα με το γάλα» και να μιλήσει για παράκεντρα εξουσίας και συμφέροντα που επιδιώκουν την ηθική του εξόντωση;
Η έρευνα της υπόθεσης Novartis μπορεί να είναι κορωνίδα της διαφθοράς, όπως την προσδιόρισε η ίδια, δεν ήταν όμως η πρώτη καυτή πατάτα που έπιασε στα χέρια της. Το κοντέρ, μόνο τα τελευταία χρόνια, μετρά 1.300 δικογραφίες…
Την αντοχή της υποδηλώνει άλλωστε και η ίδια η πορεία της, από τον καιρό που ήταν στο team εισαγγελέων πρώτης γραμμής, στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών. Η επαγγελματική της σχέση, σχέση βαθιάς εμπιστοσύνης, δοκιμασμένη στο χρόνο, με τον τέως αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Σακελλάκο, τη βοήθησε να ξεδιπλώσει – σε περισσότερες της μιας φάσεις της καριέρας της – ικανότητες, που ίσως και η ίδια δεν γνώριζε ότι είχε.
Οταν εξετέθη ως υποψήφια στις εκλογές της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, επέτυχε και να τη διευθύνει ∙ τη μεγαλύτερη εισαγγελία της χώρας, από το 2009 ως το 2012.
Είχε την έμπνευση να συστήσει το 2010, Τμήμα Οικονομικού Εγκλήματος, το πρώτο στην εγχώρια σκηνή που ασχολείτο αποκλειστικά με υποθέσεις διασπάθισης δημοσίου χρήματος και διαφθοράς ∙ προάγγελος τρόπον τινά των εισαγγελιών Οικονομικού Εγκλήματος και Διαφθοράς, που συστήθηκαν αργότερα, όταν η αποκάλυψη του ξεπλύματος μαύρου χρήματος γνώριζε πιένες στην Ελλάδα.
Η Ελένη Ράικου είναι «μορφή» και για το γυναικείο κίνημα, καθώς υπήρξε η πρώτη γυναίκα που διοίκησε την Εισαγγελία Πρωτοδικών, αλλά και η πρώτη που αναδείχθηκε στη θέση της επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς, τον Απρίλιο του 2013.
Κι έδειχνε να της αρέσει. Να απολαμβάνει το πήγαινε – έλα σημαντικών δικογραφιών σε ντάνες με καροτσάκια του σούπερ μάρκετ στο κτίριο της Δέγλερη. Το ομολόγησε η ίδια σε εκδήλωση της Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς: «Πολλές από τις υποθέσεις με τις οποίες έχει ασχοληθεί το γραφείο μας, αλλά και άλλες που έχουν περαιωθεί σχεδόν από την ίδια ομάδα, πριν από τη θεσμοθέτηση του εισαγγελέα εγκλημάτων Διαφθοράς, έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης σε πανελλήνιο, τουλάχιστον, επίπεδο», είπε.
Υποθέσεις εξοπλιστικών προγραμμάτων, από τα υποβρύχια, και τα ελικόπτερα Απάτσι ως τις φρεγάτες και τον ηλεκτρονικό πόλεμο ∙ η υπόθεση του Ερρίκος Ντυνάν, αυτές της Αγροτικής τράπεζας, του ΟΚΑΝΑ, του ΚΕΕΛΠΝΟ, του ΤΑΙΠΕΔ, φάκελοι – με το τσουβάλι – Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
Στη Ράϊκου έδειξε μεγάλη «προτίμηση» ο Πάνος Καμμένος, από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στο πόστο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Της έστελνε συστηματικά ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε από συμβάσεις αντισταθμιστικών ωφελημάτων των τελευταίων ετών. Φόρτωνε, δε, τόσο τους εισαγγελείς που κάποτε αποφάσισε και να τους ενισχύσει, με δικούς του – από το υπουργείο – ειδικούς επιστήμονες. Με τα πολλά, τους άφησε τον έναν.
Κάποιοι επιμένουν ότι η κυβέρνηση Τσίπρα έτρεφε καχυποψία στο πρόσωπο της εισαγγελέως. Η σπουδή του Μεγάρου Μαξίμου να της την «πει» μετά την παραίτηση- «να κατονομάσει όλους εκείνους που την εμπόδισαν να παράξει έργο», της μήνυσε -, προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Στην αντίπερα όχθη στάθηκε και ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής, που τη βρήκε ως παραιτούμενη εκνευρισμένη και σπασμωδική, «με ασύνδετους ισχυρισμούς», κι ενώ εκείνος της είχε βάλει (πολιτική) πλάτη για την έρευνα.
Η εισαγγελέας θα έχει τώρα άπλετο χρόνο να σκεφθεί αν έκανε καλά τον Μάιο του 2015, επί ΣΥΡΙΖΑ, όταν αποφάσιζε να επιδείξει ευελιξία, καθίζοντας άλλα δυο χρόνια στην Εισαγγελία Διαφθοράς, σε περιβάλλον που ήταν σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα την καταστούσε ευτυχή. Κι όταν δεν απολαμβάνεις θεσμική προστασία, όπως καταμαρτύρησε στους ανωτέρους της η Ράϊκου, την Παρασκευή, μάλλον δεν είσαι ευτυχής ∙ γιατί πολύ απλά δεν βρίσκεσαι στο περιβάλλον σου.
Αυτά τα δυο χρόνια, βεβαίως, η ζωή μέσα από το πρίσμα της Εισαγγελίας Διαφθοράς δεν ήταν διόλου βαρετή. Μόνο την «υπόθεση Τσατάνη» να θυμηθεί κανείς, αρκεί. Η περιβόητη δικογραφία του εκλιπόντος Ανδρέα Βγενόπουλου, που αρχειοθέτησε η εισαγγελέας Εφετών Γεωργία Τσατάνη, ήταν κάποτε στα χέρια της Ελένης Ράϊκου, με την πρώτη να κατηγορείται ότι της την απέσπασε ένα βήμα πριν από τις διώξεις.
Ο φάκελος Novartis ήλθε να ταράξει εκ νέου τα νερά. Η Ράϊκου συνεργάστηκε λίγο αλλά, όπως λέγεται, σε κλίμα εμπιστοσύνης με τους αμερικανούς, τους μόνους που μπορούν να διαθέτουν ερευνητική μαγιά για το σκάνδαλο. Και στην επιστολή παραίτησής της, μιλάει για τα ευρήματα που κατάφερε να έχει στα χέρια της. Τον τροφοδότη λογαριασμό της εταιρείας στην Ελβετία, με ιλιγγιώδη εμβάσματα – «δωράκια» με αποδέκτες κυρίως γιατρούς σε δημόσια νοσοκομεία, αλλά και νομικά πρόσωπα – οχήματα για τον «μποναμά» σε αξιωματούχους, πιθανότατα και πολιτικούς. Το διακινούμενο χρήμα φθάνει τα 28 εκατομμύρια ευρώ.
Η εισαγγελέας κραδαίνει τα ευρήματα της έρευνας, καταγγέλλοντας παράκεντρα της εξουσίας και προσπάθεια ηθικής εξόντωσής της. Δεν περίμενε να δει το πρωτοσέλιδο του «Documento», με τη φωτογραφία της πλάι στον Γιάννο Παπαντωνίου και τον Θωμά Λιακουνάκο – τους οποίους φέρεται να έχει προστατεύσει, βάσει σχετικής αναφοράς από την ανακρίτρια Ηλιάνα Ζαμανίκα, αποκρύπτοντας στοιχεία των δικογραφιών τους. Κατάλαβε από το διαφημιστικό σποτάκι τι την περίμενε, και εξερράγη.
Δυο μήνες ήθελε ακόμη για να λήξει η θητεία της. Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο θα αποφασίσει άμεσα ποιός ή ποιά θα την αντικαταστήσει. Η ίδια είναι πάντως μόνον 55 ετών. Και δεν ανήκει στην κατηγορία των απλών παικτών. Μήπως το παιχνίδι τώρα αρχίζει;